مراجعه به متن

مراجعه به فهرست مطالب

موضوع اصلی این شماره | آیا علم جایگزین کتاب مقدّس شده است؟‏

تأثیر علم بر زندگی شما

تأثیر علم بر زندگی شما

بر طبق دانشنامهٔ دانش‌گستر،‏ «علم» چنین تعریف شده است:‏ «هر حوزهٔ مطالعاتی سازمان‌یافته یا مجموعه‌ای منسجم از دانش‌ها و دانستنی‌ها،‏ حاصل آزمایش،‏ مشاهده،‏ و استنتاج با هدف توصیف معتبر پدیده‌ها به کمک ارجاع به دنیای مادی و فیزیکی.‏» دانشمندان برای انجام دادن تمام این نکات اغلب باید سخت بکوشند،‏ حتی اگر کارشان به نتیجه‌ای نرسد.‏ آنان هفته‌ها،‏ ماه‌ها یا حتی سال‌ها مشغول آزمایش‌ها و مشاهدات خود هستند.‏ گاهی تمام زحمات آنان به هدر می‌رود.‏ با این حال،‏ در بسیاری از موارد زحماتشان برای بشر مفید بوده است.‏ بیایید به نمونه‌هایی توجه کنیم.‏

یک شرکت اروپایی از پلاستیکی مستحکم و فیلترهای پیشرفته دستگاهی ساخته است که شخص می‌تواند بدون آن که بیمار شود،‏ از آب آلوده بنوشد.‏ چنین دستگاه‌هایی،‏ طی فجایع طبیعی مانند زلزلهٔ هائیتی ۲۰۱۰ مورد استفاده قرار گرفته است.‏

شبکه‌ای از ماهواره‌ها در بالای سطح زمین قرار دارد که سیستم موقعیت‌یاب جهانی (GPS) نامیده می‌شود.‏ این سیستم در ابتدا برای مصارف نظامی تهیه شده بود،‏ ولی اکنون رانندگان،‏ خلبانان،‏ دریانوردان و حتی شکارچیان و راه‌پیمایان در یافتن مسیر خود از آن استفاده می‌کنند.‏ به سبب تلاش‌های دانشمندانی که این سیستم را اختراع کرده‌اند،‏ ما امروزه می‌توانیم به‌راحتی به مقصد خود برسیم.‏

آیا از تلفن همراه،‏ کامپیوتر یا اینترنت استفاده می‌کنید؟‏ آیا احساس می‌کنید که پیشرفت پزشکی در سلامت شما تأثیر گذاشته است؟‏ آیا با هواپیما سفر می‌کنید؟‏ پس به حتم پی برده‌اید که علم به اَشکال گوناگون برای بشر مفید بوده است.‏ بلی،‏ علم در زندگی شما از جهات بسیار تأثیری مثبت داشته است.‏

محدودیت‌های علم امروزی

امروزه،‏ دانشمندان برای آن که دیدشان وسیع شود،‏ در جهان طبیعی کندوکاو می‌کنند.‏ فیزیکدانان هسته‌ای نیز در ساختار اتم تحقیق می‌کنند.‏ همچنین اخترفیزیکدانان میلیاردها سال را ردیابی می‌کنند تا شاید بتوانند به منشأ عالم هستی پی ببرند.‏ برخی از دانشمندان بر این باورند که با تحقیقات عمیق خود،‏ حتی در آنچه نامرئی یا غیرقابل لمس است،‏ اگر خدایی وجود داشته باشد،‏ باید او را تا به حال می‌یافتند.‏

برخی از دانشمندان و فیلسوفان مشهور حتی قدمی فراتر برمی‌دارند و به سخنان مؤلف کتاب‌های علمی به نام امیر عکزل می‌افزایند که گفت:‏ «علم نشان داده که خدا وجود ندارد.‏» برای مثال،‏ فیزیکدانی بسیار مشهور چنین ادعا کرد:‏ «عدم شواهد در هستی خدا ثابت می‌کند اعتقاد به خدایی که نقشی مهم در عالم داشته باشد،‏ غلط است.‏» برخی نیز اعمال خدا را که در کتاب مقدّس آمده است،‏ تلویحاً «جادوگری» یا «حقه‌بازی» می‌نامند.‏ *

با این حال،‏ این سؤال باید مطرح شود:‏ آیا علم به اندازهٔ کافی در جهان طبیعی پیشرفت کرده است که بتواند به این نتیجهٔ قطعی برسد؟‏ پاسخ کوتاه به این سؤال خیر است.‏ علم حقیقتاً پیشرفت چشمگیری داشته است.‏ ولی بسیاری از دانشمندان اذعان می‌کنند که هنوز خیلی چیزها را نمی‌دانند و شاید هرگز نخواهند دانست.‏ برای مثال،‏ فیزیکدانی به نام استیوِن واینبرگ برندهٔ جایزهٔ نوبل در خصوص درک طبیعت گفت:‏ «هرگز به درک همه چیز نخواهیم رسید.‏» پرفسور و ستاره‌شناسِ دربار بریتانیا به نام مارتین ریس نوشت:‏ «ممکن است انسان‌ها به برخی چیزها هرگز پی نبرند.‏» حقیقت این است که طبیعت به طور کلّی،‏ از سلول کوچک گرفته تا عالم وسیع،‏ هنوز فوق درک علم کنونی است.‏ به مثال‌های زیر توجه کنید:‏

  • زیست‌شناسان نمی‌توانند فرآیندهایی را که در سلول‌های زنده صورت می‌گیرد،‏ کاملاً درک کنند.‏ آنان نمی‌توانند به طور کامل توضیح دهند که سلول‌ها چگونه انرژی را مصرف می‌کنند،‏ پروتئین‌ها را تولید می‌نمایند و از هم تقسیم می‌شوند.‏

  • جاذبه با آن که هر ثانیه بر زندگی ما تأثیر دارد،‏ هنوز برای فیزیکدانان رازی بیش نیست.‏ آنان کلاً نمی‌دانند که وقتی کسی می‌پرد،‏ جاذبه چگونه او را به زمین برمی‌گرداند یا چگونه ماه را در مدار زمین نگه می‌دارد.‏

  • کیهان‌شناسان تخمین می‌زنند که ۹۵ درصد از عالم،‏ نامرئی و توسط دستگاه‌های علمی غیرقابل شناسایی است.‏ آنان این ماهیت غریب را به دو دسته تقسیم کرده‌اند:‏ مادهٔ تاریک و انرژی تاریک.‏ ماهیت آن‌ها هنوز ناشناخته است.‏

ناشناخته‌های دیگر نیز وجود دارد که دانشمندان را مبهوت ساخته است.‏ چرا این موضوع اهمیت دارد؟‏ یکی از نویسندگان معروف که دربارهٔ موضوعات علمی می‌نویسد،‏ می‌گوید:‏ «دانش ما در برابر آنچه نمی‌دانیم بسیار ناچیز است.‏ به نظر من علم باید باعث شگفتی ما شود و ما را بر آن دارد که بیشتر بیاموزیم،‏ نه این که ما را کوته‌بین سازد.‏»‏

اگر تصوّر می‌کنید که علم به‌زودی جایگزین کتاب مقدّس و اعتقاد به خدا می‌شود،‏ به این نکته توجه کنید:‏ اگر بهترین دانشمندان با تمام دستگاه‌های پرقدرتشان فقط قادر بوده‌اند که ذرّه‌ای از جهان طبیعت را درک کنند،‏ آیا منطقی است که آنچه علم نمی‌تواند توضیح دهد سریع نادیده بگیریم؟‏ در این خصوص،‏ دایرة‌المعارف بریتانیکا در خاتمهٔ مقاله‌ای طولانی دربارهٔ تاریخ و پیشرفت اخترشناسی می‌گوید:‏ «پس از ۴۰۰۰ سال اخترشناسی،‏ عالم به همان اندازه عجیب است که در نظر بابلیان عجیب بود.‏»‏

ما شاهدان یَهُوَه به دیدگاه هر شخص در این رابطه احترام می‌گذاریم و می‌کوشیم تا به این توصیهٔ کتاب مقدّس عمل کنیم که می‌گوید:‏ «بگذارید همگان شما را فردی معقول بدانند.‏» (‏فیلیپیان ۴:‏۵‏)‏ با این روحیه از شما دعوت می‌کنیم تا ببینید که علم و کتاب مقدّس چگونه با هم در هماهنگی می‌باشند و مکمّل یکدیگرند.‏

^ بند 9 برخی کتاب مقدّس را به‌سبب تعالیم گذشته و کنونی کلیسا رد می‌کنند؛‏ تعالیمی مانند این که زمین مرکز عالم است و جهان در عرض شش روز ۲۴ساعته آفریده شده است.‏—‏به کادر «‏ کتاب مقدّس و واقعیت‌های ثابت‌شدهٔ علمی‏» رجوع شود.‏