درس ۴
چگونه فرزندانی مسئولیت‌پذیر تربیت کنیم؟
مسئولیت‌پذیری چیست؟
افراد مسئولیت‌پذیر یا وظیفه‌شناس افرادی قابل اعتمادند. اگر کاری به آنان واگذار کنید می‌توانید اطمینان داشته باشید که آن را سر وقت به پایان می‌رسانند.
کودکان در سنین پایین با وجود توانایی محدودشان نیز می‌توانند مسئولیت‌پذیری را بیاموزند. در کتاب «پرورش فرزند بدون محدویت» * آمده است: «کودک از پانزده‌ماهگی قادر است به حرف والدینش گوش دهد. در هجده ماهگی می‌خواهد هر آنچه والدینشان انجام می‌دهند، انجام دهد. در بسیاری از مناطق، والدین فرزندان خود را از همان سنین پایین پنج تا هفت‌سالگی برای انجام کارهای خانه آموزش می‌دهند. کودک با وجود سن پایین به‌خوبی از پس بسیاری از کارها برمی‌آید.»
چرا مسئولیت‌پذیری اهمیت دارد؟
اصطلاح «نسلِ بومِرَنگی» به جوانانی داده شده است که خانه را ترک می‌کنند تا تنها زندگی کنند، اما تا با دشواری‌های زندگی روبرو می‌شوند، به اصطلاح مثل بومِرَنگ، دوباره پیش مادر و پدر خود برمی‌گردند. گاه جوانان به دلیل این که هیچ گاه کنترل دخل‌وخرج، رسیدگی به امور خانه یا مسئولیت‌های دیگر را یاد نگرفته‌اند، برای کمک به والدینش روی می‌آورند.
از این رو، بجاست فرزندانتان را اکنون به گونه‌ای تربیت کنید که برای آینده افرادی مسئولیت‌پذیر باشند. در کتاب «چگونه فرزندان را به ثمر برسانیم» * آمده است: «شما نمی‌خواهید فرزندتان را به خود وابسته نگاه دارید و یکباره در هجده‌سالگی او را به دنیای واقعی هل دهید.»
چگونه می‌توانید مسئولیت‌پذیری را به فرزندتان بیاموزید؟
در خانه وظایفی را به او واگذار کنید.
اصلی از کتاب مقدّس: «در هر محنت، منفعتی است.»—امثال ۱۴:۲۳.
کودکان مشتاقند که در کنار پدرمادرشان کار کنند. شما می‌توانید از این تمایل طبیعی آنان استفاده کنید و در خانه وظایفی به آنان واگذار کنید.
برخی والدین چنین نمی‌کنند چون بر این اعتقادند که فرزندشان هر روز با کوهی از کارهای مدرسه روبروست، پس نباید بار بیشتری بر دوش او بگذارند.
اما اغلب، فرزندانی که در انجام وظایف خانه نقش دارند، در مدرسه نیز موفقند. چون با انجام وظایفشان در خانه می‌آموزند که وظیفه‌ای را بپذیرند و آن را به پایان برسانند. در ضمن، در کتاب «پرورش فرزند بدون محدویت» آمده است: «اگر اشتیاق سهیم شدن در کارها را در سنین پایین فرزندمان نادیده بگیریم، تصوّر می‌کند کمک به دیگران چندان مهم نیست. . . . همچنین انتظار خواهد داشت که دیگران کارها را برایش انجام دهند.»
طبق این گفته با سپردن وظایف خانه فرزندانمان را تربیت می‌کنیم که فقط به فکر خود نباشند، به فکر دیگران نیز باشند و به آنان کمک کنند. همچنین فرزندان با انجام وظایفشان در خانه احساس می‌کنند که عضوی مفید در خانواده‌اند و به سهم خود در قبال آن مسئولیت دارند.
به فرزندتان کمک کنید مسئولیت خطاهایش را بپذیرد.
اصلی از کتاب مقدّس: «اگر خواهی سرانجام حکیم گردی، مشورت را گوش گیر و رهنمود را بپذیر.»—امثال ۱۹:۲۰.
اگر فرزندتان خطایی می‌کند، برای مثال وسیلهٔ شخصی دیگر را تصادفاً خراب می‌کند، خطای او را پنهان نکنید. فرزندتان قادرست نتایج ناخوشایند آنچه پیش آمده است بپذیرد، یعنی در این مورد خاص عذرخواهی کند و حتی شاید آن را جبران کند.
اگر فرزندتان درک کند که خود مسئول اشتباه‌ها و خطاهایش است، باعث می‌شود:
-
صادق باشد و خطاهایش را بپذیرد
-
تقصیر را به گردن دیگران نیندازد
-
کار خود را توجیه نکند
-
اگر لازم باشد عذرخواهی کند
