'Dho -a 'gü -wɔn -ta

'Dho -a 'gü -wɔn -nu 'sëëdhɛ -ta

ˈKwa ˈdho ˗zlanwokɔdhi ˗dɛɛ ˈgü, ˈmën dho kwa ˗takun kö kwa ˗zo ˗yö bhɔ

ˈKwa ˈdho ˗zlanwokɔdhi ˗dɛɛ ˈgü, ˈmën dho kwa ˗takun kö kwa ˗zo ˗yö bhɔ

ˈKA ˈDHO ˗zlanwokɔdhi ˗dɛɛ ˈgü do ˗ee? ˗Ya kë ꞊dhɛ ˗yö ˈˈdhʋ̈ kö ˗wo ˈö kwa ꞊dhegblü Zan Shadhö ˗ya pö yö, ka˗ ˈgüman ˗a ˗gɔ. ˗Ya ˗pö: «Kwaa kwa ˗bha ˈkɔdhigümɛn ˗nu ˈkwa ˈdho ˗zlanwokɔdhi ˗dɛɛ ˈgü, ˗a kë ˗sü kö kwa ˗zo ˗yö bhɔ kwa ˗bha ˗zlanwokɔdhi zii ˈka, ˗ya ˈgo mü kö kwa ˗bha ˈkɔdhigümɛn ˗nu ˈˈpɛpɛ ˗wo ˈto ˗klu ˗sü ˈka Zoova ˗bha bhë, ˗yö ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈö ˗kë ˈˈgbɩɩ˗.» ˈKwa ˈdho ˗dhɛ ˈbha ˈgü, ˗a ˈbha ˗ya kë kö ˈkɔ ˈkwa dho ˗ya ˗a ˈgü waa kwa ˗bha ˈnën ˗nu ˗bha ꞊klaŋkɔ, kwa ˗an ˗mɛɛn. ˈPë ˗nu ˈwo ˗kë ꞊dhɛ ˈˈnɛnnɛn, ˈˈshiʋ̈ ˗bha dɔ ˗sü ɛɛnˈˈ mɛn ˗nu wɔkɔ ˗nu waa ˗zlanwopö ˗dhɛ ˗nu ˈdhö bhë, kwa dua ˗mü kö ˈkwa ˗kë ˗an ˈgü ˗kɔ dɔ.

Nikola waa Selinö ˗wo ˗bɔ ˈwɔn do ˈˈwɛɛ ˈbha ˈgü. Betɛdhö ˈö Flansö ˗ya ˗pö ˗an ˗dhɛ ˗wo ˈdho ˗zlanwokɔdhi ˗dɛɛ ˈgü, ˈwo ˈˈwɩ ˗a ˗bha. ˗Wa ˗pö :«˗A züdɔdhɛ ˈgü, yi zuʋ̈ˈˈ ˈˈgblü ˗kun dhi ˗sü ˈka. ˈˈKɛɛ ˈdhɛ ˈyi ꞊ɲɔɔn mü, ˈyö yi ˈˈtɔŋdë zii ˗nu ˗dhɔ ˗ya yi kë ˗sü ˗bha. Yaa kwa ꞊dhegblü ˗nu ˈwo yi ˗bha ˗zlanwokɔdhi ˗dɛɛ ˈgü bhë, yi ˗kun ꞊nënŋ ˗ni ˈgü yi ˈkwëë˗ ˗së ˈka.» a ˈWɔn suu ˗nu ˈwo bhë ˗an ˗wɔn ˈgü ˈkwa ˈdho ˗zlanwokɔdhi ˗dɛɛ ˈgü, ˈmën dho kwa ˗takun kö ˈkwa kë kwa ˗de ˈgü ˗së? ˈMën mɛn ˈˈwɛɛ ˗nu ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˗wa ˗kë ˈzü? ˈYö kwaa kwa ˗bha ˗zlanwokɔdhi ˗dɛɛ ˈgümɛn ˗nu kwa ˗dho kwa ˈko ˗nu ꞊faanmën ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ?

ˈTƆŊ˗ ˗GƐNGBANDHƐ ˗YIISHIÖ ˈWO DHO KWA ˗TAKUN

˗Kwa kwa ˗zoyö Zoova ˗dhɛ.

1. ˗Kwa kwa ˗zo yö Zoova ˗dhɛ. (Ps. 37:5) Kazumi ˈö Ʒapɔn bhë, ˈdhɛ ˗kwɛ 20 ˗kë ö ˗bha ˗zlanwokɔdhi ˈgü, ˗a ꞊gɔɔn ˗bha yö ˗wɔn ˈgü ˗wo ˗an ˗bɔ ˗dhɛ ˈˈwɛɛ ˈgü. ˗Yö «˗takundhe ˗dhɛ Zoova ˗gɔ» ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ? ˗Ya ˗pö: «A n ˗man zuʋ̈ˈˈ ˗kaankwëësü, n ˗man ˗kë n do ˈka ˗sü waa ˈˈsuʋ̈ ˈö kun n ˈgü a ˗an ˗wɔn ˗blɛɛ Zoova ˗dhɛ ˈko ˗ta ꞊va. ˈˈTʋ̈ŋ ˈˈpɛpɛ ˈa ꞊bhɛɛ ˗a ˈka ˈˈdhʋ̈, Zoova ˗yö ꞊faan ˈö n ˗bhawɔn kun ˗a ˗bha ˗a ˗nu n ˗dhɛ.»

Kwa ˗dho kwa ˗zo yö Zoova ˗dhɛ kwa zuʋ̈ˈˈ ꞊gban ˈka ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ? ˈˈDhü ˗bhawɔn ˗yö ˈˈyi waa ˗bhöpë ˈö ˈˈsɛɛdhö ˗an ˗bha kö ˗yö ˈˈgla. ˗Kɔ do ˈö bhë ˗a ˈka, kwa ˗bha ˗zoyödhe ˗bhawɔn ˗yö pë ˈbha ˗bha kö ˗yö ˈˈgla ˈpö. Nikola ˈö ˈkwa˗ ˗wɔn ˗blɛɛ ꞊klöö yö, ˗yö ö ˗zota ˈˈsaa˗ ˈö Ablaamö, Yesu waa Pɔdhö ˈwo˗ bho kë ˈˈdhʋ̈ kö ˈwo ˗Zlan dhɔɔbhaawɔn kë bhë ˗a ˈgü, ˈö˗ ˗zogban ꞊dhɛ Zoova ˗dho ö ˗takun. ˈKwa Biblö ˗wo pö zoodhö zoodhö, ˗yö ˗dho kwa ˗takun kö ˈwɔn ˗nu ˗wa ˈgo ˈˈgblʋʋ kwa ˗bha ˗tosɛta ˈgü, ˈkwa kwa ˈˈtakɔ ˗bɛ ˗an ˗bha. ˗Ya ˈgo mü, pë ˈkwa dho ˗a kë kö ˈkwa mɛn ˈˈwɛɛ ˗nu ˗takun kwa ˗bha ˗zlanwokɔdhi ˗dɛɛ ˈgü, kwa ˗dho ˗a dɔ.

ˈKwa ˗dho ˗zlanwokɔdhi ˗nu ˗zɔn ˈˈkwöö.

2. ˈKwa ˗dho ˗zlanwokɔdhi ˗nu ˗zɔn ˈˈkwöö. (Eccl. 7:10) ˈDhɛ Ʒulö ˗yö go Benɛn ˗sɛ ˈgü ˈö dho Zeta zuni, ˗ya ˗yö ꞊dhɛ waa mɛn ˗nu ˈwo mü bhë wo wɔkɔ ˈyaa do toŋtoŋdhö. ˈˈKɛɛ ˗yö ˗dho ˈö ö ˈwɔn kë ˗kɔ ˗bɛ ˗an ˗bha. ˗Ya ˗pö :«A˗ ˗yö ꞊dhɛ mɛn ˈˈpɛpɛ ˈa ˗kpan ˗an ˗bha, ˗wa ˈˈpiʋ̈ kö ˈa n ˗man ˗kwɛzlan bho wo ˗dhɛ.» ˈWɔn kë ˗kɔ suu ˈö bhë ˈdhɛ ˗kë ꞊dhɛ ˈyaa kun ˗a ˗bhokoodɔ ˗ni ˈgü, ˗yö ˗kan kwa ꞊dhegblü ˗nu ˗bha. ˈˈKɛɛ ꞊taabha ˗dhɛ ˈö kwa ꞊dhegblü ˗nu dɔ ˗së ˈka, ˗yö ö ˗bha ˈwɔn kë ˗kɔ ˗nu ˗bho ˈˈgblʋʋ. ˗Ya ˗pö: «˗Dhɛ ˈˈoo ˗dhɛ ˈkwa˗ ˗bha ˈˈsɛ ˗ta yö, mɛnbhɩɩdhe ˗nu kwa ˗ta ˗yö do, kwa ˗wo ˈnën ˈyaa do. ˈPë kwa dua ˈdhö ˗mü ꞊ʒiaan kö ˈkwa˗ kë ˈyö ˗tɔ ˗wɩ kwa ˈko ˗nu ˗bha ˗sü.» ˈDhɛ ˈˈdhʋ̈, ˗kwa ˈˈkan kwa ˗bha ˗zlanwokɔdhi zii ˗zɔn ˗a ˗dɛɛ ˈka ˗sü ˗bha. Kwa ꞊dhegblüdhe do ˈwo˗ ˗dhɛ Anö Lizö ˈö ˗yödhiʋ̈ ˈka, ˗ya ˗pö: «A ˗dho n ˗man ˗zlanwokɔdhi ˗dɛɛ ˈgü kö ˈa pë ˗dɛɛ draanˈˈ. N ˈti ˈdho kö pë ˈˈpɛpɛ ˈa to n ˗man ˗zlanwokɔdhi zii ˈgü bhë, ˈa ˗kpan ˗an ˗bha mü.»

Mɛn zii ˗nu ˗de ˈpö ˗an dua ˗mü kö ˗wo ˈˈkan ˗wo ˗bha ˗zlanwokɔdhi zii ˗zɔn ˗a ˗dɛɛ ˈka ˗sü ˗bha. Kwa ꞊dhegblü ˗nu ˈti ˈwɔn ˈbha ˗nu kë ꞊dhɛ kwa ˗bha ˗zlanwokɔdhi zii ˈgümɛn ˗nu ˈdhö, ˈya ˗dho kë kwa ˈgü ꞊dhɛ ˗wa ˗kë ˈya˗. ˈˈSanni ˈka ˗dhioo ˈbha ˗nu dɔ, ˗yö ˗dho kë ˗së kö ˈwɔn kë ˗kɔ ˈö ˈˈsɛ ˈö bhë ˗a ˈgü, ˈka˗ dɔ ˈpö. (Eccl. 3:​1, 7) Kwa ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈkwa bɔ kwa ˗de ˗bha ˈwɔnzuan ˗së ˗nu ˗ta kö ˈkwa kwa ꞊dhegblü ˗nu ꞊klaŋkë, ˈˈkɛɛ ˈkwa ˗dho ˈˈgbɩɩdhɛ wɔ ˗an ˗ta kö ˗wo wo ˗zota ˈpö ꞊dhɛ kwa ˈdhö.—2 Ko. 1:24.

˗Kwa yökë kwa ˗bha ˗zlanwokɔdhi ˗dɛɛ ˈgü.

3. ˗Kwa yökë kwa ˗bha ˗zlanwokɔdhi ˗dɛɛ ˈgü. (Fdh. 1:27) ˈDho ˗sü kö ˗wo ˗ya ˗dhɛ ˈˈwɛɛ ˈgü bhë yö ꞊va ˈwo ˈˈtʋ̈ŋ sü mɛn ˗nu ˗gɔ, ˗wa ˈgü. ˗Yö ˗dho kë ˗së kö ˈka ˗bhɔkwëë kë ka ˗bha ˗zlanwokɔdhi ˗dɛɛ ˗bha ˗bhɔkwëëkëgükɔ ˈgü. Kwa ꞊dhegblü ˗nu ˈwo ka ˗bha ˗zlanwokɔdhi ˗dɛɛ ˈgü ˗wa ˗kpan ˈka ˗bha zoodhö zoodhö, ˗wo ˗dho ꞊ɲɔɔn ˈka ˗bha ˈö ˈwo ˗mɔn ˈka ˗takun ˗sü ˗bha. Kwa ꞊dhegblüdhe do ˈwo˗ ˗dhɛ Lusida waa ö ˈdhu ˗nu ꞊plɛ ˈwo dho ˈˈkwipö ˈkpii˗ do ˈgü Aflikö di Sidö, ˗ya ˗pö: «N ˈˈtɔŋdë ˗nu ˗wa ˗pö n ˗dhɛ ꞊dhɛ ˈa ꞊ɲɔɔn kwa ꞊dhegblü ˗nu ˈwo n ˗man ˗zlanwokɔdhi ˗dɛɛ ˈgü bhë ˗an ˗bha ꞊dedewo kö yaa˗ ˗nu ˈyi ˗zlanwopö yi ˈkwëë˗, yi ˗kɔ ˗yö kë ˗bhɔkwëë ˈgüwɔn ˗nu ˈgü. Yi kwa ꞊dhegblü ˗nu ˗dhɛ yi ˗gɔ ˈkɔɔ ˈpö kö ˗wo ˗zlanwopösü ˗bhɔkwëë kë mü.»

Kwaa kwa ꞊dhegblü ˗nu «kwa ˗kɔ ˗bha ˗kë» yö ˗nu ˈwo ˗zlanwokɔdhi ˈgü ˗an ˈgü ˗sü ˈö bhë ˗ya ˗kë ˈkwa kwa «ˈko ˗nu ꞊faan dɔ.» Anö Lisö ˈkwa˗ ˈwɔn ꞊bhɛɛ ꞊klöö˗ yö, ˗a ˗bha mɛn zii ˗nu ˗wa ꞊faanmën kö waa ö ˗bha ˗zlanwokɔdhi ˗dɛɛ ˈgümɛn ˗nu ˈˈpɛpɛ ˗wo ˗zlanwopö wo ˈkwëë˗. ˈWɔn ˗së ˗mɛɛn ˈö go ˗a ˈgü? ˗Ya ˗pö: «A ˗to mü ˈa˗ yö ꞊dhɛ pë ꞊dede ˈö dho n ˗zo bhɔ, ˈyö bhë.» ˗Ya ˈgo mü ˈzü, ˈkwa kwa ˗kɔ ˗da pë ˗nu ˈwo ˗kë ꞊dhɛ ˗bhɔkwëëkëgükɔ ˗go ˗sü waa˗ ˈˈzu ˗sü ˗nu ˈdhö bhë ˗an ˈgü, kö kwa˗ ˗zɔn ˗ni ˈgü ꞊dhɛ ˗zlanwokɔdhi ˗dɛɛ ˈö ˈˈdhʋ̈ ˗ya kë kwa ˗bha ˈka. Pë ˗nu ˈwo bhë ˈkwa ˗an kë, ˗a yi ˈti ˗dho ꞊gwëë ˈö kwa ꞊dhegblü ˗nu ˗wo ˗kë wo ˗de ˈgü ˗së kwa ˈˈpiʋ̈, ˈö kwa ˗de ˈpö ˈkwa ˗an yö ꞊dhɛ kwa ˗bha ˈkɔdhigümɛn ˗nu ˈdhö.

˗Kwa ˈˈtɔŋdhɛ ˗dɛɛ ˈkun.

4. ˗Kwa ˈˈtɔŋdhɛ ˗dɛɛ ˈkun. (2 Ko. 6:​11-13) Mɛn ˈˈwɛɛ ˗nu ꞊waa˗ yö ꞊dhɛ kwa kwa ˈˈtʋ̈ŋ ˗kë wo ˈgü, ˗kë ˗an ˈˈtɔŋdë ˈka ˗sü ˈti ˗dho kë ˈˈgbɩɩ˗. ˈDhɛ ˈˈdhʋ̈, ˗kwa ˗bhɔkwëë ˈˈtʋ̈ŋ ˈto ˈˈdhiʋ̈ kö ˈkwa nu, kö ˗bhɔkwëë ˗ya ɲën ˈkwa ˗dhɛ ˈˈdhiʋ̈ ˈˈgan kö ˈkwa ꞊kun ˈdho. ˈKwa˗ kë ˈˈdhʋ̈, ˈˈtʋ̈ŋ ˗dho kë kwa ˗gɔ kö ˈkwa kwa ˈko ˗nu dɔ ˗së ˈka. ˗Kwa pë ˈˈpɛpɛ kë kö ˗an ˈtɔ ˗nu ˗wo ˈto kwa ˈˈɲaan. ˈKwa ˗an ˗dhɛ wo ˈtɔ ˈka, ˈkwa kë ˈˈwowosü ˗an ˈˈpiʋ̈, ꞊ɲɔɔn kwa ˗bha ˗sü ˗dho kë ˗an ˗kɔa ˈˈplëëplë, ˈö ˈyaa za ˈgü ꞊dhɛ kwa ˗dho kë ˗an ˈˈtɔŋdë ˗së ˗nu ˈka.

ˈMɛn ˈkwa˗ ˈka, ˈkwa ˗dho ˗a ˗bin kwa ꞊dhegblü ˗nu ˗gɔ. ˗Kwaa kë ꞊ʒiaan kö ˗wo kwa dɔ ˗së ˈka. ˗A ˗wɔn ˈgü, ˗kwa ˗gleŋ ˈsü Lusida ˗bha. ˗Ya ˗pö: «ˈˈTɔŋdë ˗tiaandhö ˗nu ˗wo yi ˗gɔ ꞊dɛɛ, ˈyö sü ꞊dhɛ yi mɛn ˈˈwɛɛ ˗nu ˗dhɛ yi ˗gɔ ˈkɔɔ.»

«˗KWA KWA ˗KƆ ˗YA KWA ˈKO ˗NU ˗GƆ»

˗Da ˗bhɔkwëëkëgükɔ ˈö ˈkwaa mɛn gbɛ˗ dɔ mü ˗a ˈgü ˗sü ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈö ˗kë mɛn ˈbha ˗nu ˗gɔ ˈˈgbɩɩ˗. ˈDhɛ ˈˈdhʋ̈, kwa ˗dho ˗a kë ˗dhɛ kö mɛn ˗nu ˈwo nu ˗dɛɛ ˈgü bhë, ˗wo kë wo ˗de ˈgü ˗së? Bɔmɛn Pɔdhö ˗ya ˗pö kwa ˗dhɛ: «˗Ka [ka] ˗kɔ ˗ya ka ˈko ˗nu ˗wɔn ˗bha ꞊dhɛ ˗kɔ ˈö Klisi ˗yö [ö] ˗kɔ ˗ya ˈka ka ˗wɔn ˗bha bha˗ ˈdhö.» (Wlɔ. 15:7) Mɛn zii ˗nu ˗wa ˈto Klito ˗bha ˈwɔnzuan ˈˈpiʋ̈, ˗wo ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈwo mɛn ˗nu ˈwo nu ˗dɛɛ ˈgü ˗an ˗takun ˈwo ˗kë wo ˗de ˈgü ˗së. (Kpɔɔˈˈ ˈkɔnën « ˈKwa ˈdho ˗zlanwokɔdhi ˗dɛɛ ˈgü, ˈmën dho kwa ˗takun kö ˈwɔn ˗nu ˗wo ˗ɲan kwa ˗gɔ?» ˗bha.) Mɛn ˈˈpɛpɛ ˈwo ˗zlanwokɔdhi ˈgü ˈö dho ˈö yö ˗a ˈka ˈnën ˈsɛɛn˗ ˗nu ˗bha, ˗wo ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈwo ˈˈtɔŋdhɛ ˗dɛɛ kun.

˗Kɔ ˗ya kwa ꞊dhegblü ˗nu ˗dhɛŋ ˗gɔ ˗sü ˗yö ˈwɔn ˗së ˗kë ˗an ˗dhɛ. ˈˈKɛɛ kwa ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈzü ˈkwa ˗takundhe ˈbha nu ˗an ˗dhɛ. ˗A ˈwɔnzuan ˈnën ˗tɔ kwa ꞊dhegblüdhe do ˗yö ö ˗bha ˈˈtʋ̈ŋ ˗sü kö ˈö kwa ꞊dhegblüdhe do ˈö kun ˗dhɛŋ ˈka bhë ˈö ˈˈkwipö ˗dhɛ ˗zɔn ˗a ˗dhɛ, ˈö gɔ ˈsü ˗kɔ ˗zɔn ˗a ˗dhɛ ˈzü. ˈWɔn ˈö bhë ˗yö ˗pa kwa ꞊dhegblüdhe ˗dhɛŋ ˈka ꞊dedewo ˈö ˗kë ö ˗de ˈgü ˗së ˈˈkwipö ˈö ˈˈdhʋ̈ ˗a ˈgü.

KWA ꞊MƆƆN˗ ˗BHA ˈKWA BƆ ˗A ˗TA KÖ KWA ˗GƐN ˗YÖ ˈDHO ˈˈDHIƲ̈

˗Kpaa ˗yö ˈˈgla ˗ni ˈgü, ˗a kwi ˗yö ˗go ˗a ˗bha ˗gɛnɲan ˈka ꞊va ˈö ꞊kun ˗mɔn ˗lö ˗sü ˗bha ö gban ˗nu ˈka. ˗Kɔ do ˈö bhë ˗a ˈka ˈkwa ˈdho ˗zlanwokɔdhi ˗dɛɛ ˈgü, kwa dua ˗mü kö ˈkwa ˗zotakɔ yaa ˗nu bho kwa ˗bha kë ˈˈdhʋ̈ kö ˈkwa ˗mɔn Zoova ˗bha yö ˗nu kë ˗sü ˗bha. Kwa ꞊dhegblü Nikola waa Selinö ˗wa ˗pö: «˗Dho ˗zlanwokɔdhi ˗dɛɛ ˈgü ˗sü ˈö bhë, mɛn ˗kian ˗kɔ ˗së ˗mü. ˗Ya ˗kë ˈyi yi ˈˈtakɔ ˗nu ˗bɛ mɛn ˗dɛɛ waa ˗dhɛ ˗dɛɛ ˗nu ˗bha, ˈyi ˈˈklʋ̈ʋ̈së ˗dɛɛ ˗nu ꞊draan.» Zan Shadhö ˈkwa˗ ˗wɔn ꞊bhɛɛ ˈwɔn ˗gɔ ˈö yö ˗a züdɔdhɛ ˈgü bhë, ˗yö ˈwɔn ˗së ˈö˗ ˗bha ˈkɔdhigümɛn ˗nu ˗wa ꞊slɔɔ ˗a ˗wɔn ˗bhɛɛ, ˈö˗ pö: «˗Go ˈö pinŋ˗ ˗bha ˗sü ˗ya ˗kë ˈö n ˗man ˈnën ˗nu ˗gɛn ˗yö dho ˈˈdhiʋ̈ yi ˗bha ˗zlanwokɔdhi ˗dɛɛ ˈgü. ˗Dhɛ ˈö ˈyi ˈˈsu ˈdɛdɛ ˗kë, yi ˈdhu ˗nu ˗wo ˗wɩ ˗a ˗bha kö ˗wo yö dɔ wo ˗kɔ ˈka ˗bhɔkwëë ˈö ˈˈdhoogɔ ꞊zinŋgü bhë ˗a ˗ta. Yi gbö do ˗yö ˗kë ˗zlanwopömɛn ˈö yö ˈti bɔ ˈˈyi ꞊bhaa ꞊kun ˗a ˈka.»

ˈWɔn ˈö ka ˗ta ˗a ˗wɔn ˈgü ˈkaa ꞊mɔɔn˗ ˗bha kö ˈka ˈdho ˗dhɛ ˈö ˗zlanwopömɛn ˗nu ˈwaa˗ ˗bha ꞊va ˗a ˈgü, ˈmën ˈka dho ˗a kë? ˗Dhioo ˗nu ˈwo ˈwɔn ˗gɔ ˈö yö ˗a ˈgü bhë, ˈka ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈka ˗an ˗ya ꞊bhlëë ˈgü ka ˗bha ˗zlanwokɔdhi ˈgü ˈö ˗kë ka ˈgü ꞊dhɛ ˗zlanwokɔdhi ˗dɛɛ ˈdhö. Ka ka ˗zo yö ˗ni ˈgü Zoova ˗dhɛ, ka ˗kɔ ˗yö ˈto ˗zlanwopösü ˈgü kwa ꞊dhegblü ˗nu ˈˈpiʋ̈ kö ˈka ˈˈtɔŋdë ˗dɛɛ ˗nu ꞊slɔɔ. ˗A mɛn ˈwo ka ˗gɔ ˈsaadhö bhë, kaa˗ ˗nu ˈka ka ˗bha ˗mlɛɛn ˗gɛn ˗gban. ˗A ˈbha ˗ya kë ˈzü ka ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈka˗ ˈsü ka ˗de ˈgü ˈka ˗takundhe nu mɛn ˗nu ˈwo ˗dhɛŋ ˈka ka ˗bha ˗zlanwokɔdhi ˈgu ɛɛnˈˈ ˈö ˗an ˗bhawɔn ˈdho ˗takundhe ˗bha ˗an ˗dhɛ. ˈDhɛ ˗kë ꞊dhɛ kletiɛn ˗nu ˗dɔa ˈnën ˗tɔ ˗dhɔ bhë, mɛn ˈˈwɛɛ ˗nu ˗takunsü ˗dho ka ꞊ɲɔɔn Zoova ˗bha. (Zan 13:35) ˗Yö ga ka ˈgü ꞊dhɛ «ˈˈsaa˗ suu ˈdhɛ ˈö bha ꞊në˗ ˈˈdhia ˗yö ma [˗Zlan] ˈgü.»—Ebl. 13:16.

ˈKö ˗kë ꞊dhɛ ˗yö ˈˈgbɩɩ˗ ˈˈtʋ̈ŋ ˈbha ˗nu ˈka, kletiɛn ꞊vadhɛ ˈwo dho ˗zlanwokɔdhi ˗dɛɛ ˗nu ˈgü bhë ˈwɔn ˗nu ˗wo ˗dhi ˗an ˗gɔ, ˈwo ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈpö kö ˗wo dhi ˈka ˗gɔ. Anö Lizö ˗ya ˗pö: «˗Dho ˗zlanwokɔdhi ˗dɛɛ ˈgü ˗sü ˗ya ˗kë ˈa n ˈˈgblʋ̈ʋ̈dhɛ ˗pʋ n ꞊dhegblü ˗nu ˗dhɛ.» ˗Yö ga ˗sü ˈka Kazumi ˈgü ˈpö ꞊dhɛ ˈkwa ˈgo kwa ˗pinŋ ˗bha, «Zoova ˗dho kwa ˗takun ꞊dedewo.» ˈYö Ʒulö ˗zë ꞊wɛ? ˗Ya ˗pö: «ˈˈTɔŋdë ˗nu ˗an ꞊slɔɔ bhë, ˗wa ˗kë ˈö n ˗zo ˗yö bhɔ. ꞊Dɛɛ, a n ˗de ˗sü ꞊dhɛ n ˗man ˗zlanwokɔdhi ˗dɛɛ ˈgümɛn ꞊dede ˈdhö, ˈö ˗go mü ˗sü dho kë n ˗kɔa ˈˈgbɩɩ˗.»

a ˈBha˗ pö ˈü˗ ˈbha ˗nu dɔ, kpɔɔˈˈ ˈwɔn ˗gɔ ˈö ˗kë « Comment surmonter le mal du pays dans le service de Dieu » ˈka ˈö ˗kwɛ 1994 ˈMɛn 15 ˗bha ˈˈGlaadhiʋ̈ ˗tɔn ˈgü bhë, ˗a ˗bha.