ABENGI balishiba ilyashi ililanda pali Yesu uo bapoopele pa cimuti pamo ne fipondo fibili. (Mat. 27:35-38) Na lyo line, abantu bamo balanda ukutila filya Baibolo yalanda ukuti balipombele umubili wa kwa Yesu mu nsalu iisuma no kumubika mu nshiishi fya bufi.—Marko 15:42-46.

Abantu bamo abasuusha ifyo amabuuku ya Mbila Nsuma yalanda, balatwishika nga ca kuti umuntu uo bapoopela pa cimuti kuti bamubika mu nshiishi iyo bapanga mwi libwe. Lelo batila umuntu uo bapoopela pa cimuti talingile ukumubika mu nshiishi. Kalemba we lyashi Ariel Sabar uwalembele muli magazini ya Smithsonian alondolwele umulandu bamo balandila ifi. Atile: “Ukupoopela umuntu pa cimuti e nshila abena Roma balebomfya pa kwipaya abantu abalecita ifyabipa sana, kabili bamo abasambilila sana balaseka nga baumfwa ukuti abena Roma kuti babika abantu ba musango uyu mu nshiishi.” Abena Roma balefwaya ukulaseebanya abalecita ifyabipa e mulandu wine balelekela ifitumbi fyabo pa cimuti pa kuti inama sha mu mpanga shilye. Ifyaleshala inama nga shalya, balefipoosa fye mu nshiishi.

Nomba abashula ifya mu mushili balishula fimo ifilangilila ukuti abaYuda bamo abo balepoopela pa cimuti balebabika mu nshiishi. Mu 1968 balisangile amafupa ya muntu uo baipeye ninshi Yesu acili pano isonde. Bayasangile mu nshiishi ya lupwa lumo ulwa baYuda mupepi na Yerusalemu. Amafupa bashulile yali mu cibokoshi. Pa mafupa bashulile pali ne fupa lya ku citende. Balilipoopele ku cimuti no musomali uwalepele amasentimita 11.5. Ba Sabar batile: “Icitende ico bashulile cali ca muntu uo baleita ukuti Yehochanan. Cilya citende bashulile calengele bashininkisha ukuti ifyo amabuuku ya Mbila Nsuma yalanda pa nshiishi ya kwa Yesu kuti fyaba fya cine. Icitende ca kwa Yehochanan calangilile ukuti mu nshiku sha kwa Yesu abena Roma balesuminisha ukubika mu nshiishi umuntu uo bapoopele pa cimuti.”

Ukulingana ne fyo basangile ukuti e fyo Yehochanan bamupoopele pa cimuti, abantu bacili balalanda ifyapusanapusana pa fyo Yesu bamupoopele. Lelo icishinka ca kuti balesuminisha ukubika imibili ya fipondo fimo mu nshiishi, tabaleipoosa fye. Kanshi ifi basangile filangilila ukuti filya Baibolo ilanda ukuti umubili wa kwa Yesu baliupombele bwino bwino no ku-ubika mu nshiishi fya cine.

Ne cacindama ca kuti Yehova alisobele ukuti Yesu bali no kumubika mu nshiishi ya mukankaala, kabili takuli nangu umo uwingalesha Yehova ukufikilisha ifyo alandile.—Esa. 53:9; 55:11.