Tinikeni pa kuti muye ku filimo

Tinikeni pa kuti mumone imitwe iilimo

Bushe Kuti Mwayasuka Ici Cipusho?

Bushe Kuti Mwayasuka Ici Cipusho?

Bushe injelwa basangile mu Babiloni ne fyo balepanga ishi njelwa, filanga shani ukuti ifyalembwa mu Baibo fya cine?

ABASHULA ifya kale balishula injelwa ishingi sana mu Babiloni isho balebomfya ukukuulila umusumba. Uushula ifya kale Robert Koldewey alandile ukuti ishi njelwa baleshocela mwi lungu ilyali “ku nse ye tauni. Ku nse ye tauni kwali iloba ilisuma e lyo ne nkuni ishingi isho balebomfya pa koca injelwa.”

Abashula ifya kale balisanga ubushininkisho bwa kuti abalashi ba buteko mu Babiloni balebomfya ilungu line ili, ku kocelamo abantu. Paul-Alain Beaulieu uwasambilila sana ilyashi lya kale ilya mu Asiria e lyo ne ndimi uwa pa yuniversiti ya ku Toronto atile: “Ifyalembwa fya bena Babiloni filanga ukuti imfumu yalepingula ukuti abantu abashaleyumfwila nelyo abashalecindika ifya mushilo balebapoosa mwi lungu lya mulimo pa kuti bapye.” Ku ca kumwenako, mu calembwa cimo ica mu nshiku sha Mfumu Nebukadnesari mwaba amashiwi yatila: “Bepayeni, boceni, bakangeni, . . . Bapooseni mu mulilo pa kuti bafwe, muleke ne cushi cifutumukile mu muulu.”

Aya mashiwi yalenga ababelenga Baibo baibukisha ilyashi lyalembwa muli Daniele icipandwa 3. Muli ici cipandwa tubelengamo ukuti Nebukadnesari aimike icimpashanya ca golde mwi lungu lya Dura, ku nse ya musumba wa Babiloni. Ilyo abalumendo batatu abaHebere, e kutila Shadraki, Meshaki na Abednego bakeene ukukontamina icimpashanya, Nebukadnesari alifulilwe nga nshi kabili asosele ukuti bakafye ilungu “imiku 7 ukucila ifyo lyalekafiwa” pa kuti aba abalumendo batatu ‘babapoosemo.’ Malaika wa maka e wabapuswishe.—Dan. 3:1-6, 19-28.

© The Trustees of the British Museum. Licensed under CC BY-NC-SA 4.0. Source

Injelwa iyaocewa apalembwa ishina lya kwa Nebukadnesari

Injelwa isho basangile mu Babiloni na sho shilanga ukuti ifyo Baibo ilanda fya cine. Pa njelwa ishingi isho basangile balilembelepo amashiwi ya kulumbanya imfumu. Amashiwi yamo ayo balembelepo yatila: “Nebukadnesari, Imfumu ya Babiloni . . . Isano ilyo ne Mfumu Nkalamba nakuulile . . . Abana bandi nabakateke muli ubu bufumu umuyayaya.” Aya mashiwi yalipalana na mashiwi yaba pali Daniele 4:30, apo Nebukadnesari aleitakisha ati: “Bushe uyu te Babiloni Mukalamba, uo ine nakuula ku kuba ing’anda ya bufumu ku maka yandi ayakalamba kabili ku kuba ubukata bwa kucindama kwandi?”