Tinikeni pa kuti muye ku filimo

Tinikeni pa kuti mumone imitwe iilimo

IFYA KUCITA PA KUBA NE NSANSA

Ukulaelela

Ukulaelela

“ILYO NALI UMWAICE, ABANTU BALETUKANA SANA NO KOOTOKA. Nshaleelela, kabili na lintu nakulile, naleikalila fye ukutontonkanya pa cilubo umuntu acitile ica kuti no tulo twalebula.” Ifi e fyalandile ba Patricia. Ca cine ukuti ubumi bwa muntu bulabipa kabili taba ne nsansa nga alefulwa sana nelyo alesunga icintu ku mukoshi. Abafwailisha pa fintu basanga ukuti umuntu nga taleelela kuti . . .

  • Alaenda ne cikonko ku mukoshi, ne ci kuti calenga aleka ukulaumfwana na bantu kabili kuti alatalalilwa sana

  • Alafulwa bwangu, alasakamikwa sana kabili kuti alwala fye na masakamika

  • Alatontonkanya sana pa cilubo ica kuti afilwa no kuba ne nsansa

  • Alaumfwa ukuti tacita ifyo Lesa afwaya alecita

  • Alaba sana no bulanda kabili ubumi bwakwe te kuti bube bwino, kuti alalwala amalwele ya ku mutima, umubili ukukalipa, amalwele ya mu mafupa no mutwe ukulakalipa. *

BUSHE ISHIWI LYA KUTI UKWELELA LYALOLA MWI? Ukwelela kubelela umuntu uluse uutulufyenye, ukukanatwalilila ukumufulilwa, ukukanasunga icintu ku mukoshi e lyo no kukanafwaya ukulandula. Ukwelela takupilibula ukuti tulingile ukutekelesha icilubo, ukwangusha icilubo, nelyo ukucita kwati tacacitike. Lelo ico umuntu uweleela afwaisha kupanga umutende e lyo no kutwalilila ukulaumfwana no muntu uumulufyenye.

Umuntu uweleela na kabili alalanga ukuti alishiba ukutila bonse tulalufyanya kabili tulabembuka mu fyo tulanda na mu fyo tucita. (Abena Roma 3:23) Ici e calenga Baibolo ilande ukuti: “Muleshipikishanya no kubelelana uluse nga umo ali ne ca kuilishanya ku munankwe.”—Abena Kolose 3:13.

Kanshi ukwelela kwalicindama pantu kulanga ukuti twaliba no kutemwa ukwaba “icikakilo cafikapo ica kwikatana.” (Abena Kolose 3:14) E ico nga filya webusaiti ya ba Mayo Clinic ilanda, ukwelela kulalenga . . .

  • Twalaumfwana na bantu, twalalangulukilako bambi, twaishiba ukuti tatwapwililika, no kulabelela uluse abatulufyenye

  • Twaba no bumi ubusuma e lyo no kulacita bwino mu fya kwa Lesa

  • Twilasakamikwa sana, twilaba no bulanda no kukanaba ne cipyu

  • Twilalwala amasakamika

UKUIBELELA ULUSE NGA TWALUFYANYA. Magazini ya Disability & Rehabilitation itila: Ukuibelela uluse nga twalufyanya “cintu icayafya sana ukucita, na lyo line ukucita ifi kwalicindama pantu kulalenga ubumi bwesu ukuwama.” Cinshi cingamwafwa ukuibelela uluse nga mwalufyanya?

  • Tamulingile ukumona kwati mwalipwililika, lelo mulingile ukwishiba ukuti na imwe bene kuti mwalufyanya nga fintu ciba ku bantu fye bonse.—Lukala Milandu 7:20

  • Mulesambililako ku filubo mupanga pa kuti tamubwekeshepo ifilubo fimo fine

  • Mulingile ukutekanya, pantu palapita inshita pa kuti umuntu aleke imisango imo iyabipa ne fibelesho.—Abena Efese 4:23, 24

  • Muleba na bantu ababa ne cikuuku, abengalamukoselesha, kabili abengalenga mwaba ne nsansa, lelo abashingamupita mu mbali nga mwalufyanya.—Amapinda 13:20.

  • Nga mwakalifya umuntu, mulesumina ukuti namulufyanya kabili muleangufyanya ukulomba ubwelelo. Nga mulepanga umutende, mukalaba ne nsansa.—Mateo 5:23, 24

IFYO BAIBOLO ILANDA FILAFWA

Ba Patricia abo tulandilepo pa ntendekelo, balitendeke ukwelela pa numa ya kutendeka ukusambilila Baibolo. Batile: “Ndomfwa bwino pa fyo naleka ukuba ne cipyu. Pali ino nshita nshumfwa sana ububi kabili nshicusha abantu. Ifyo Baibolo ilanda filanga ukuti Lesa alitutemwa kabili afwaya ifintu filetuwamina.”

Ba Ron batile: “Te kuti njalule ifyo abantu bambi batontonkanya ne fyo bacita, lelo ine kuti nayaluka. Nga nalefwaya ukulaumfwana na bantu, nshalingile ukulasunga icintu ku mukoshi. Natendeke ukumona ukuti filya fine akapinda ka ku kuso katalukana na kapinda ka ku kulyo e fyo no kuba uwa mutende kwapusana no kusunga icintu ku mukoshi. Te kuti ndeumfwana na bantu nga ca kuti ndasunga icintu ku mukoshi. Pali ino nshita nalileka ukuipeela imilandu.”

^ para. 8 Ukufumine Ifyebo: Pa webusaiti ya ba Mayo Clinic ne ya ba Johns Hopkins Medicine e lyo na magazini ya Social Psychiatry and Psychiatric Epidemiology.