Tinikeni pa kuti muye ku filimo

Ni Lilali Yesu Afyelwe?

Ni Lilali Yesu Afyelwe?

Icasuko ca mu Baibolo

 Baibolo tayalanda ubushiku Yesu Kristu afyelwe, nge fyo ne fi fitabo filanga:

  •   “Ubushiku ubo Yesu afyelwe tabwaishibikwa.”​—New Catholic Encyclopedia.

  •   “Ubushiku ubo Yesu afyelwepo tabwaishibikwa.”​—Encyclopedia of Early Christianity.

 Nangu ca kuti mu Baibolo te kuti tusangemo icasuko ica ici cipusho citila, ‘Ni lilali Yesu afwelwe?’, Baibolo yalilanda pa fintu fibili ifyacite ilyo Yesu afyelwe ifilenga abengi ukusumina ukuti tafyelwe pa 25 December.

Tafyelwe mu nshita ya mpepo

  1.   Ukulembesha. Ilyo kwashele inshita iinono ukuti Yesu afyalwe, Kaisare Augusti afumishe icipope ca kuti “abantu bonse aba pe sonde bafwile ukulembwa.” Bonse bali no kuya lembesha “ku musumba wa ku mwabo,” kabili ubu ubulendo bwali no kusenda nalimo umulungu umo nelyo ukucilapo. (Luka 2:​1-3) Nalimo ici icipope cali no kubafwa ukulalipilisha bwino imisonko no kulalembesha abashilika. Abantu nga tabatemenwe ukukonka ici cipope pa nshita fye iili yonse mu mwaka. Lelo Augusti te kuti atemwe ukukalifya abantu, ukubapatikisha ukwenda intamfu itali mu nshita ya mpepo.

  2.   Impaanga. Bakacema “bali mu mpanga balelonda ifitekwa fyabo ubushiku.” (Luka 2:8) Icitabo citila Daily Life in the Time of Jesus catila, nga “kwashala umulungu ukuti kube Ica Kucilila [ku kupwa kwa March]” mpaka na pa kati ka November, imikuni tabaleisungila mu fiyanda. Lyena ici citabo calanda no kuti: “Mu nshita ya mpepo impaanga baleshisungila mu fiyanda; kabili ici cilanga fye apabuuta ukuti ubushiku basefeshapo Krisimasi, mu nshita ya mpepo, te bushiku Yesu afyelwe, pantu ibuuku lya Mbila Nsuma litila ilyo afyelwe bakacema bali mu mpanga.”

Mu October

 Kuti twaishiba ilyo Yesu afyelwe nga twatendekela ukupenda ukutula pa bushiku afwile, pa Ca Kucilila, pa Nisani 14 mu 33 C.E. (Yohane 19:​14-16) Yesu ali nalimo ne myaka 30 ilyo atendeke ukushimikila. Ashimikile pa myaka itatu na hafu, kanshi kuti twatila Yesu nalimo afyelwe mu October mu 2 B.C.E.​—Luka 3:23.

Cinshi Basefesha Krisimasi pa 25 December?

 Apo takwaba ubushininkisho ubulanga ukuti Yesu Kristu afyelwe pa 25 December, cinshi basefesha Krisimasi pa 25 December? Icitabo ca Encyclopaedia Britannica citila intungulushi sha macalici bafwile basalile ubu ubushiku pa kuti “bulingane no bushiku abena Roma abashalepepa Lesa, balesefya ‘ukufyalwa kwa kasuba,’” pa nshita akasuba kataluka ku equator. Icitabo ca The Encyclopedia Americana citila, abasoma batila umulandu basalile 25 December ni pa kuti “abasenshi abasangwike abena Kristu cibangukile ukulakonka UbuKristu.”