Awe. Ifimfungwa ifya kale sana ifya Baibolo filanga ukuti Baibolo taya-alulwa te mulandu ne miku ubwingi iyo baikopolola.

 Kwaliba ifimfungwa ifingi ifya Baibolo ifyo basanga. Mu fimfungwa ifi mwalibako mumo mumo umo fyapusana, icilanga fye ukuti pa kukopolola nalimo balelufyanya. Lelo munono umo ifi fimfungwa fyapusana, kabili umo fyapusana, tamwalula ubupilibulo bwa cilelandwapo. Na lyo line, balisangako mumo mumo umo ifi fimfungwa fyapusaninina fye, kabili umu umo fyapusana cilanga fye ukuti abalekopolola balefwaya fye ukwalula ubukombe bwa mu Baibolo. Natulande pa fya kumwenako fibili:

1.   Mu maBaibolo yamo aya kale sana aya mu ciNgeleshi, pali 1 Yohane 5:7 paba amashiwi ya kuti: “Ku muulu Tata, Cebo na Mupashi wa Mushilo: aba bonse batatu baba umo.” Na lyo line mu fimfungwa ifyacetekelwa ifyo babalilepo ukulemba tamwali aya mashiwi. Aya mashiwi bayabikilemo fye pa numa. * Kanshi e calenga mu maBaibolo ayacetekelwa ayo bapilibula muno nshiku bafumyemo aya mashiwi.

2.   Ishina lya kwa Lesa lilasangwa imiku iingi mu mamanyuskripti ya kale aya Baibolo. Lelo mu maBaibolo ayengi balyalula ishina lya kwa Lesa no kubikapo amalumbo pamo nga “Shikulu” nelyo “Lesa.”

 Muno nshiku balisanga amamanyuskripti ayengi, kanshi calyanguka ukwishiba apali icilubo. * Bushe nga balinganya amamanyuskripti, ifyo basanga filanga shani ukuti ifyo Baibolo ilanda fya cine?

•   Ba William H. Green abasambilila sana balandile pa Amalembo ya ciHebere ayo beta no kuti Icipangano ca Kale ukuti: “Pa fitabo fyonse ifyo balembele kale, tapaba icitabo icaba nga Baibolo pantu ya ba fye filya fine bailembele pa kubala.”

•   Abasambilila sana pali Baibolo ba F. F. Bruce balandile pa Amalembo ya ciGriki aya Bena Kristu nelyo Icipangano Cipya ukuti: “Kwaliba ifitabo ifingi sana ifya kale ifyo balemba ifyo abantu bashitwishika no kutwishika. Nomba mulandu nshi bengalatwishikila amalembo ya mu cipangano cipya e lyo ninshi kwaliba ubushininkisho ubwingi ubulangilila ukuti ya cine.”

•   Ba Sir Frederic Kenyon basolwesolwe pa mamanyuskripti ya mu Baibolo batile: “Umuntu nga ali na Baibolo talingile ukutwishika ukuti mwaba Icebo ca kwa Lesa pantu tamwaba ifyebo ifikalamba ifyo bafumyamo pa kukopolola ukutula kale.”

•   Bakalemba abaYuda na Bena Kristu balikopolola ifilubo ifikalamba ifyo bantu ba kwa Lesa bacitile. * (Impendwa 20:12; 2 Samwele 11:2-4; Abena Galatia 2:11-14) Na kabili balikopolwele ifikomo ifilanda pa fyo uluko lwa baYuda lushali ne cumfwila e lyo ne fisambilisho fya bantu. (Hosea 4:2; Malaki 2:8, 9; Mateo 23:8, 9; 1 Yohane 5:21) Ifi balekopolola filya fine fye ifyalembelwe, filanga ukuti bali aba cishinka kabili balicindike Icebo ca kwa Lesa.

•   Teti tutwishike no kutwishika ukuti Lesa uwabomfeshe umupashi wakwe uwa mushilo ukulemba Baibolo, kuti asungilila na mashiwi ayabamo. * (Esaya 40:8; 1 Petro 1:24, 25) Pantu na kuba talembeele fye aba ku kale lelo alembeele na ifwe fwe baleikala muno nshiku. (1 Abena Korinti 10:11) Baibolo itila: “Fyonse ifyalembelwe kale fyalembelwe ku kutufunda, pa kuti mu kushipikisha kwesu na mu cisansamushi ca mu Malembo tube ne subilo.”—Abena Roma 15:4.

•   Yesu na basambi bakwe baleyambula Amalembo ya ciHebere kabili tapaba ifilanga ukuti baletwishika ifyo baleyambula muli aya malembo ya kale.—Luka 4:16-21; Imilimo 17:1-3.