Kɔ i nun ndɛ'n su trele

?Sran oke’m be lika nianlɛ’n i su ndɛ benin yɛ Biblu’n kan-ɔn?

?Sran oke’m be lika nianlɛ’n i su ndɛ benin yɛ Biblu’n kan-ɔn?

Ndɛ nga Biblu’n kan’n

 Ba nga b’a yo kaklaka’n be si nin be nin oke’m be lika nianlɛ’n ti junman cinnjin kun m’ɔ fata kɛ be di-ɔ. Biblu’n se kɛ ɔ fata kɛ ba sɔ’m “be si kɛ be Nyanmiɛn sulɛ’n nun’n, sa nga bé dún mmua yo’n yɛlɛ be awlo’n i lika nianlɛ, ɔ nin like nga be si nin be nin […] be yo mannin be’n i wunsu yolɛ. I sɔ’n yo Nyanmiɛn fɛ.” (1 Timote 5:4, Nyanmiɛn Ndɛ’n) Kɛ ba nga b’a yo kaklaka’n be nian nun be nian be si nin be nin oke’m be lika’n, be kle kɛ be fa Biblu’n nun ndɛ ng’ɔ se kɛ ɔ fata kɛ ba’m be bu be si nin be nin be sran’n i su.—Efɛzifuɛ Mun 6:2, 3.

 Biblu’n kleman wafa trele ng’ɔ fata kɛ ba’m be nian be si nin be nin oke’m be lika’n. Sanngɛ ɔ kan Ɲanmiɛn sufuɛ kpa wie mɔ be kleli ajalɛ kpa i sɔ yolɛ nun’n be ndɛ. Asa’n, ɔ man be nga be nian be sran oke lika’n be afɔtuɛ trele wie mun.

 ?Laa blɛ nun’n, wafa sɛ yɛ sran wie’m be niannin be si nin be nin oke’m be lika-ɔ?

 Wafa nga be yoli sɔ’n ti fanunfanun, afin be su sa’m be ti fanunfanun wie.

  •   Lika nga Zozɛfu tran’n ɔ nin i si Zakɔbu be afiɛn ti nun kpa. Sanngɛ kɛ ɔ ɲɛnnin i wun atin’n, ɔ yoli maan i si wa trɛnnin i wun koko lɛ. Ɔ mɛnnin i sua nin aliɛ yɛ ɔ yoli naan sa wie w’a ɲɛnmɛn i.—Bo Bolɛ 45:9-11; 47:11, 12.

  •   Riti ko trannin i sewi’n i mɛn’n nun lɔ. Yɛ kɛ ɔ juli lɔ’n ɔ dili junman kekle kpa naan w’a niɛn i lika.—Riti 1:16; 2:2, 17, 18, 23.

  •   Kɛ ɔ cɛ kan Zezi wú’n, ɔ seli sran kun kɛ ɔ niɛn i nin Mari i lika. Kɛ ɔ́ yó sɔ nn atrɛkpa’n Mari ti angbeti.—Zan 19:26, 27. a

 ?Biblu’n nun afɔtuɛ benin mun yɛ be kwla uka be nga be nian sran lika mun-ɔn?

 Biblu’n man be nga be nian sran lika’n be afɔtuɛ wie mɔ be kwla uka be-ɔ. Afin be si nin be nin oke’m be lika nianlɛ nun’n, sa wie’m be kwla kle be yalɛ.

  •   Bu ɔ si nin ɔ nin be sran.

     Ndɛ nga Biblu’n kan’n: “Bu ɔ si nin ɔ nin be sran.”—Ezipti Lɔ Tulɛ 20:12.

     Wafa nga a kwla nanti ndɛ sɔ’n su’n: Kle ɔ si nin ɔ nin be kɛ a bu be sran. I wie yɛle kɛ yaci be nun maan be yo like nga be kwlɛ i yo’n. Sɛ ɔ nin i fata’n, man be atin naan be kle wafa nga be kunndɛ kɛ be nian be lika’n. Sanngɛ nán ɔ ɲin kpa be su, yo ɔ liɛ nga a kwla yo naan w’a uka be’n.

  •   Nán fa ya ndɛndɛ yɛ yaci sa cɛ.

     Ndɛ nga Biblu’n kan’n: “Sran ng’ɔ ti akunndanfuɛ’n, ɔ faman ya ndɛndɛ, kɛ be lo i ngasi m’ɔ fɛmɛn i ɲin sieman su’n, ɔ ɲan kɔmin.”—Ɲanndra Mun 19:11.

     Wafa nga a kwla nanti ndɛ sɔ’n su’n: Sɛ ɔ si annzɛ ɔ nin oke’n kan ndɛ tɛ kle wɔ’n annzɛ ɔ yo kɛ a niɛnmɛn i lika kpa sa’n, usa ɔ wun kɛ: ‘?Sɛ min yɛ sa sɔ’n wo min su’n wafa sɛ yɛ min wun yó min-ɔn?’ Sɛ a faman ya ndɛndɛ naan a yaci sa cɛ’n, sɛ ndɛ tɔ’n ɔ su kaciman ndɛ dan.

  •   Usa ngwlɛlɛ afɛ.

     Ndɛ nga Biblu’n kan’n: “Kɛ be usaman ngwlɛlɛ afɛ’n, like nga be waan bé yó’n, ɔ yoman ye, sanngɛ kɛ afɔtuɛ manfuɛ’m be sɔn’n, ɔ yo ye.”—Ɲanndra Mun 15:22.

     Wafa nga a kwla nanti ndɛ sɔ’n su’n: Kunndɛ wafa nga be kwla yo ɔ si annzɛ ɔ nin oke’n i ayre’n i su ndɛ. Nian sɛ amun asa’n su lɔ’n anuannzɛ wie kwla uka wɔ i lika nianlɛ nun-o. Usa be nga b’a dun mmua b’a yo sɔ wie le’n be ngwlɛlɛ afɛ. Sɛ a le niaan’n, amun ti amun wun aniɛn naan amun yia be koko wafa nga amun kwla nian amun si annzɛ amun nin’n i lika’n i su yalɛ. Amun kan wafa nga amun kwla cɛcɛ junman’n nun naan w’a tinman sran kunngba su’n i ndɛ.

    Amun yia be koko wafa nga amun kwla nian amun si annzɛ amun nin’n i lika’n i su yalɛ.

  •   Si ɔ jranwlɛ.

     Ndɛ nga Biblu’n kan’n: “Ngwlɛlɛ’n ti be nga be si be jranwlɛ’n be liɛ.”—Ɲanndra Mun 11:2.

     Wafa nga a kwla nanti ndɛ sɔ’n su’n: Ɔ fata kɛ a si ɔ jranwlɛ. Afin e klɔ sran mun’n, nán ninnge ngba yɛ e kwla yo-ɔ. Ɔ maan ɔ si annzɛ ɔ nin be lika nianlɛ nun’n, ninnge wie’m be o lɛ mɔ a su kwlá yoman be-ɔ. Sɛ á nían naan be lika nianlɛ’n su tin ɔ su dan’n, se ɔ osufuɛ kun annzɛ be nga sran lika nianlɛ’n ti be junman’n kɛ ɔ uka wɔ.

  •   Nian ɔ wun lika.

     Ndɛ nga Biblu’n kan’n: “Sran fi kpɔmɛn i bɔbɔ i wun. Sanngɛ ɔ tɛ i wun, kpɛkun ɔ niɛn i wunnɛn’n i lika kpa.”—Efɛzifuɛ Mun 5:29.

     Wafa nga a kwla nanti ndɛ sɔ’n su’n: Kannzɛ bɔbɔ ɔ fata kɛ a nian ɔ si annzɛ ɔ nin lika’n, sanngɛ ɔ fata kɛ a nian ɔ wun lika wie. Yɛ sɛ a le bian annzɛ bla’n, ɔ fata kɛ a nian ɔ yi annzɛ ɔ wun nin ɔ mma’m be lika. Di aliɛ kpa, lo wunmiɛn yɛ lafi kpa. (Akunndanfuɛ’n 4:6) Kɛ á dí junman’n, ɔ ju wie’n lo wunmiɛn. Sɛ a yo ninnge sɔ mun’n, á ɲán wunmiɛn nían ɔ si annzɛ ɔ nin’n i lika kpa.

 ?Biblu’n se kɛ ɔ fata kɛ ba’m be nin be si nin be nin be tran likawlɛ ka naan b’a nian be lika?

 Biblu’n w’a seman kɛ ɔ fata kɛ saan fii ba’m be nin be si annzɛ be nin be tran likawlɛ naan b’a nian be lika. Awlo wie’m be nun’n, be fa be si annzɛ be nin be tran be bo wun cɛ kpa. Sanngɛ kɛ ɔ́ kɔ́ i ɲrun’n, be kwla se kɛ ɔ flunman kɛ be fɛ i wɔ lika kun mɔ be kwla niɛn i lika kpa’n i nun. Ka naan b’a fɛ i sɔ ajalɛ’n, ɔ fata kɛ ba’m be kwlaa be yia naan b’a kle like ng’ɔ ti kpa man be si annzɛ be nin’n.—Galasifuɛ Mun 6:4, 5.

a Fluwa kun kannin sa sɔ m’ɔ o Biblu’n nun’n i ndɛ seli kɛ: “Kɔlɛ’n kɛ ɔ́ yó sɔ’n nn [Mari i wun] Zozɛfu wuli w’a cɛ. Ɔ maan Zezi yɛ ɔ niɛn i lika-ɔ. ?Yɛ siɛn m’ɔ su wa wu’n bla’n i liɛ yó sɛ? […] I lɛ nun’n, Klisi kle ba’m be ajalɛ kɛ ɔ fata kɛ be nian be si nin be nin oke’m be lika.”—The NIV Matthew Henry Commentary in One Volume, bue 428-429.