Zezi seli kɛ: “Nvle kun wá jáso nvle uflɛ wun, yɛ famiɛn kun wá jáso famiɛn uflɛ wun. Asiɛ’n wá kéje dan kpa lika fanunfanun nun. Awe’n wá kpɛ́n, yɛ tukpacɛ m’ɔ sa ndɛndɛ’n, ɔ́ wá trú.” (Liki 21:10, 11) Sa kwlaa sɔ mɔ bé jú blɛ kunngba’n nun’n, ɔ́ klé weiin kɛ ‘Ɲanmiɛn Sielɛ’n w’a mantan koko.’ ?Sa sɔ’m be juli blɛ kunngba’n nun? ?Yɛ mɛn wunmuan’n nun’n, sran’m be sieli i sɔ liɛ’n i nzɔliɛ? Maan e fa e ɲin e sie i ninnge wie’m be su.

1. ALƐ DANDAN NƝƆN MUN

Alɛ ng’ɔ tɔli afuɛ 1914 nun’n, kɛ ɔ fɛ i mɛn’n i bo bolɛ nun lele m’ɔ́ fá jú afuɛ sɔ’n nun’n, be nin-a wunmɛn i wunsu le! Afin asiɛ wunmuan’n su’n, sran kaka be wunnin be ɲrun. I sɔ’n ti’n be nga be suan laa ninnge’m be su like’n, be waan afuɛ 1914 ti i liɛ ngunmin. Blɛ sɔ’n nun’n, sran’m be yili loto ngblingbli wie mun fa kunnin alɛ. Be wlali aviɔn wie’m be nun bɔmbu kpɛkun be ko yili sran’m be su. Asa ekun’n, be yili kpukpuwa tɛtɛ wie mun fa kunnin sran mun. Kɛ alɛ dan klikli’n wieli’n, be kunnin alɛ dan nɲɔn su’n. Alɛ sɔ’n nun’n, be toli bɔmbu sroesroe wie mun fa yili sran’m be su. Kɛ ɔ fɛ i blɛ sɔ’n nun lele m’ɔ́ fá jú andɛ’n, lika kwlaa nun’n sran’m be kun alɛ. Yɛ alɛ sɔ’m be ti’n, sran miliɔn kaka be wu.

2. ASIƐ M’Ɔ KEJE’N

Fluwa kun seli kɛ afuɛ kwlaa nun’n, asiɛ’n keje kpɛ kɔe 100 kun. (Britannica Academic) Yɛ kɛ ɔ keje sɔ’n, ɔ saci like kaka. Asa ekun’n, kɛ ɔ fɛ i afuɛ 1900 nun’n, fluwa sifuɛ wie’m be suannin asiɛ m’ɔ keje’n i su like. Be seli kɛ e ɲrun lɔ’n asiɛ’n kéje kpɛ kɔe 16 afuɛ kwlaa nun, naan ɔ́ kéje dan trá laa’n. Sanngɛ sran wie’m be lafiman su. Be liɛ’n be waan sa nga ti yɛ ɔ yo be kɛ asiɛ’n keje kpɛ kaka tra laa’n, yɛle kɛ mannzin nga be fa wun asiɛ m’ɔ keje’n, be leman wie laa. I kwlaa yoli-o, kɛ asiɛ’n keje’n sran kaka be wun be ɲrun, yɛ be nun wie’m be wu.

 3. AWE’N

Alɛ’n nin yalɛ’n ɔ nin ndrunmun dilɛ’n be ti’n, awe’n kun sran mun. Asa ekun’n, wie liɛ’n sran’m be fie’m be su ninnge’m be yoman kpa. I sɔ’n ti’n, awe kun sran mun. Annuanzɛ nga be flɛ i kɛ Programme Alimentaire Mondial, ɔ kannin afuɛ 2018 nun awe m’ɔ kunnin sran wie mun’n i ndɛ. Ɔ seli kɛ: “Mɛn wunmuan’n nun’n, aliɛ nga sran miliɔn 821 be di’n, ɔ juman be. Yɛ be nga be nga ɲanman aliɛ mlɔnmlɔn’n, be ti be liɛ sran miliɔn 124.” Afuɛ kwlaa nun’n, ba kanngan miliɔn 3 tra su be wu afin be ɲanman aliɛ kpa be diman. Afuɛ 2011 nun’n, ba kanngan nga be wuli’n, sɛ e fa be nun 100 be nun 45 be wuli awe’n ti.

4. TUKPACƐ’N

Annuanzɛ nga be flɛ i kɛ Organisation Mondiale de la Santé, ɔ seli kɛ, kɛ ɔ fɛ i afuɛ 2001 nun lele m’ɔ́ fá jú andɛ’n, tukpacɛ wie mɔ be sa ndɛndɛ’n be kle sran’m be yalɛ. Tukpacɛ wie mɔ be kleli sran’m be yalɛ laa’n, kɛ kolera nin wiengo be sa’n, b’a sa be sin ekun. Yɛ tukpacɛ uflɛ wie mun ekun b’a ju su. I wie yɛle Ebola nin Zika, ɔ nin be afɔkɔ nun tukpacɛ wafa wie mun ekun. Koko nun wa’n, tukpacɛ ng’ɔ wa truli lika’n nun’n yɛle koronavirisi’n. Kannzɛ bɔbɔ tukpacɛ nga siansifuɛ mun nin dɔɔtrɔfuɛ’m be si be’n be sɔnnin’n, sanngɛ nán be kwlaa yɛ be si be ayre-ɔ.

5. MƐN WUNMUAN’N NUN JASIN FƐ BOLƐ JUNMAN’N

Zezi kannin sa kun ekun m’ɔ́ klé kɛ Ɲanmiɛn Sielɛ’n w’a mantan koko’n i ndɛ. Ɔ seli kɛ: “Bé wá bó Ɲanmiɛn Sielɛ’n i jasin fɛ’n nga mɛn wunmuan’n nun, naan nvlenvle’m be kwlaa be nunfuɛ’m be ti. I sin yɛ mɛn’n wíe-ɔ.” (Matie 24:14) Kannzɛ mɛn’n nun sa kekle’m b’a sɔn’n, sanngɛ sran miliɔn mɔcuɛ tra su be bo Ɲanmiɛn Sielɛ’n i jasin fɛ’n nvle 240 nun. Sran sɔ’m be fin nvlenvle kwlaa nun, yɛ be bo jasin fɛ’n aniɛn 1.000 tra su nun. Nanwlɛ, e nin-a wunmɛn i sɔ’n le.

Sa kwlaa nga Zezi kannin be ndɛ’n be su kpɛn su andɛ. ?Sanngɛ ngue ti yɛ ɔ fata kɛ e fa e ɲin e sie i i sɔ’n su-ɔ? Zezi seli kɛ: “Kɛ amun kusu amun ko wun ninnge sɔ mun’n, maan amun si kɛ Ɲanmiɛn Sielɛ’n w’a mantan koko.”—Liki 21:31.

Kɛ e kanngan Biblu’n nun mɔ e bu sa nga Zezi kannin be ndɛ’n be su akunndan’n, e wun i wlɛ kɛ Ɲanmiɛn tɛkɛli i Sielɛ’n ɲanmiɛn su lɔ afuɛ 1914 a nun. Blɛ sɔ’n nun yɛ ɔ sieli i Wa Zezi Klisi famiɛn-ɔn. (Jue Mun 2:2, 4, 6-9) Kɛ Ɲanmiɛn i Famiɛn’n wá síe asiɛ’n, ɔ́ wá núnnún klɔ sran’m be famiɛn diwlɛ mun. Kpɛkun ɔ́ yó maan asiɛ’n káci lika klanman, yɛ sran’m bé trán su tititi.

Zezi seli i sɔnnzɔnfuɛ’m be kɛ, kɛ bé srɛ́ Ɲanmiɛn’n maan be se kɛ: “Maan ɔ Sielɛ’n i blɛ’n ju. Maan ɔ klun sa’n kpɛn su asiɛ’n su wa kɛ ɲanmiɛn su lɔ’n sa.” (Matie 6:10) Ɔ ka kan’n, ndɛ sɔ’n kpɛ́n su asiɛ’n su wa. ?Sanngɛ kɛ ɔ fɛ i afuɛ 1914 nun lele m’ɔ́ fá jú andɛ’n, ngue yɛ Ɲanmiɛn Sielɛ’n w’a yo-ɔ? ?Yɛ kɛ ɔ́ wá síe klɔ sran mun’n, ngue yɛ ɔ́ yó mán be-ɔ?