Pintor tu konten

Aha do Patik i?

Aha do Patik i?

Na didok Bibel

 Hata “Patik” dibuat sian bahasa Heber tohrah, na lapatanna “poda”, ‘ajaran’ manang ‘paretta’. a (Poda 1:8; 3:1; 28:4) On ma piga-piga contoh songon dia hata i dipakke di Bibel.

  •   Hata Patik jotjot do dipakke lao mandok lima bukku na parjolo di Bibel, i ma 1 Musa, 2 Musa, 3 Musa, 4 Musa, dohot 5 Musa. Lima bukku on didok do tong Pentateukh, na dibuat sian bahasa Junani na artina “bukku na marisi lima bagian”. Jotjot do tong on didok “Patik ni si Musa”, ala si Musa na manurat lima bukku on. (Josua 8:​31; Nehemia 8:1) Sebenarna sada bukku hian do on, alai dibagi ma gabe lima bukku asa ummura dipakke.

  •   Hata Patik pe dipakke do lao mandok akka paretta na dilehon tu halak Israel. Contohna, “patik taringot tu pelean hasesaan ni dosa”, “patik taringot tu kusta”, dohot “patik taringot tu halak Nasir”.​—3 Musa 6:​25; 14:57; 4 Musa 6:​13.

  •   Hata Patik pe boi do tong maksudna poda dohot ajaran na dilehon natua-tua, halak na marbisuk, manang na dilehon Debata.​—Poda 1:8; 3:1; 13:14; Jesaya 2:3.

Aha do isi ni Patik manang Pentateukh?

  •   Disurat do disi songon dia Debata berurusan tu jolma, mulai sian na ditoppa Debata tano on dohot isina sahat tu na mate si Musa.​—1 Musa 1:​27, 28; 5 Musa 34:5.

  •   Disurat do tong disi akka paretta na adong di Patik ni si Musa. (2 Musa 24:3) Di Patik ni si Musa adong lobi sian 600 paretta. Sada sian paretta i digoari ma Syema, manang janji ni halak Jahudi asa toktong marhaporseaon tu Debata. Di Syema i adong do didok, “Ikkon haholonganmuna do Jahowa Debatamuna sian nasa rohamuna, sian nasa ngolumuna, dohot sian nasa gogomuna.” (5 Musa 6:​4-9) Didok Jesus do on “paretta na umbalga jala na parjolo”.​—Mateus 22:36-​38.

  •   Di Patik, adong do hira-hira 1.800 hali disurat goar ni Jahowa. Jala dang adong diorai di Patik mamakke goar ni Debata. Gariada didok do disi, ikkon dipakke naposona goar ni Debata, i ma Jahowa.​—4 Musa 6:​22-​27; 5 Musa 6:​13; 10:8; 21:5.

Akka pandapot na sala taringot Patik

 Pandapot na sala: Marlakku sahat tu saleleng ni lelengna do na disurat di Patik i jala dang boi digatti.

 Na sasittongna: Memang adong do piga-piga terjemahan ni Bibel na mandok, marlakku saleleng ni lelengna do akka aturan na disurat di Patik i. Misalna aturan taringot ari Sabat, taringot malim, dohot taringot Ari Pardamean. (2 Musa 31:16; 40:15; 3 Musa 16:33, 34) Alai hata Heber na diterjemahon gabe “saleleng ni lelengna” di akka ayat i, boi do tong artina gabe marlakku sahat tu tikki naung ditottuhon. b Alana dung hira-hira 900 taon Patik ni si Musa i disurat, didok Debata do na lao adong “parjanjian na imbaru” manggattihon Patik i. (Jeremia 31:31-​33) Jala songon na didok si Paulus, “ala nungnga dipaboa Debata taringot tu ‘parjanjian na imbaru’ gabe buruk ma parjanjian naung leleng i”. (Heber 8:​7-​13) Jala memang nungnga digatti be Patik ni si Musa i tu parjanjian na imbaru hira-hira 2.000 taon naung salpu tikki mate Jesus.​—Epesus 2:​15.

 Pandapot na sala: Sarupa do penting ni Patik i tu tradisi lisan ni halak Jahudi dohot Talmud.

 Na sasittongna: Dang adong didok di Bibel na dilehon Debata hukum lisan manang hukum na so tarsurat tu si Musa, asing ni hukum naung adong di Patik i. Alana Bibel mandok, “Didok Jahowa ma muse tu si Musa, ‘Suratton ma akka hata on.’” (2 Musa 34:27) Di pudian ni ari, gabe dibahen do akka hukum lisan ni halak Jahudi i gabe hukum tertulis, digoari ma i Misnah. Dung i ditambahon ma i gabe bagian ni kitab Talmud, na marisi akka tradisi ni halak Jahudi. Mulana halak Parise do na mangulahon akka tradisi i. Alai jotjot do maralo tradisi ni halak Jahudi i tu isi ni Patik. Alani i do didok Jesus tu halak Parise, “Dibahen hamu do gabe dang marlakku hata ni Debata alani adatmuna i.”​—Mateus 15:​1-9.

 Pandapot na sala: Dang boi akka borua diajari taringot Patik.

 Na sasittongna: Adong do di Patik ni si Musa i diparettahon, ikkon dijahahon do Patik i tu sude halak Israel, termasuk ma tu akka borua dohot dakdanak. Aha do tujuanna? “Asa ditangihon jala diparsiajari nasida taringot tu Jahowa Debata [ni nasida], asa dihabiari nasida Ibana, jala asa diulahon nasida sude hata na di Patik i.”​—5 Musa 31:10-​12. c

 Pandapot na sala: Adong do na buni di Patik i, dang boi takkas taattusi sude isina.

 Na sasittongna: Didok si Musa do molo sude isi ni Patik i takkas, jala sude do halak boi mangattusi isina. Jadi, dang adong na buni di Patik i. (5 Musa 30:11-​14) Alai Kabbalah do na mandok adong na buni di Patik i. Kabbalah on, i ma tardisi ni halak Jahudi na adong hubunganna tu ilmu gaib. Dipakke nasida do cara na licik lao mangartihon isi ni Patik i. d​—2 Petrus 1:​16.

a Ida bukku The Strongest Strong’s Exhaustive Concordance of the Bible, Edisi Revisi, halaman 8451 bagian “Hebrew-Aramaic Dictionary-Index to the Old Testament”.

b Ida bukku Theological Wordbook of the Old Testament, Jilid 2, halaman 672-​673.

c Di tradisi ni halak Jahudi, diorai do akka borua mamparsiajari Patik. Alai maralo do on tu isi ni Patik i. Contohna, di Misnah adong do dikutip hata ni Rabbi Eliezer ben Hyrcanus na mandok, “Manang ise na mangajarhon Patik tu boruna, sarupa songon na mangajarhon akka na rorang do ibana disi tu boruna i.” (Sotah 3:4) Di Talmud Jerusalem pe adong do tong dikutip hata ni rabbi i. Didok, “Tumagon ma ditutung Patik i daripada dilehon tu akka borua.”​—Sotah 3:​19a.

d Contohna, di Encyclopaedia Judaica adong do dipaboa songon dia pandangan ni akka pengikut Kabbalah taringot Patik. Didok nasida, “Dang boi taattusi sude isi ni Patik i. Jala boi do berbeda artina bergantung ise halak na menafsirhon i.”—Edisi kedua, Jilid 11, halaman 659.