I mintuk di mpôdôl hana, mi yé mintuk mi mi ntinde mañge i hek pék, i hégda ngim mam. Hala a nhôla nye i ba mañge nu a nyi jam, ni nu a nyi gwel bibôlô bi moo.

Kiki hihéga:

• Oda bititii

• Nigil minlamb

• Mintuk mi boñge ba ba nyoñ bitel bi mimañ mi bôt

• Ntuba tjémbi

• Mintuk mi maoñ

• I bot mintuk ni gwom bi yé nye bebee (yak hôlô cartoñ i nla boñ le a ôt pék i bañ ngim yom)

Ikété ngandak biloñ, boñge ba ntuk ha bé mintuk mi mi ntinde bo i sélés boña; ndik mintuk het boñge ba mboñ bé to yom, ba mbéñge mbéñgege, ni mintuk le bôt bape ba nkôôbana bo.

Baa hala a nlama kônha bé woñi?

•  I jam ni nlama yi

•  I jam ni nla boñ

• Mintuk mi mi ntinde boñge i sélés boña mi mboñ le ba hôlôl loñge. Mi mboñ le mañge a ba mbôô i nyuu yé ni i mahoñol mé, a bana ngap i bañ gwom, a nôgla ni bôt bape. Mi nhôla ki boñge i hônba, i nigil i yoñ makidik malam, i gwel nyemede, i nôgla ni boñge bape i ngéda a ntuk lôñni bo. I sem kwep, mintuk mini mi nhôla mañge le a yila mut.

• Lôôha béñge télé tole lôôha gwélél bitéléfôn li ñôbôs mañge. Ibale mañge a nlôôha gwélél téléfôn tole tablet, bi nla yilha nye nkol; bi mboñ le mañge a nkeñep iloo hihéga, a yila ki mañge nu a mpala unup; i jam lini li mbéñge yak bagwal ba ba ngwélél bikei bi inyu bôôhe minkéñéé mi bon.

• Mintuk le bôt bape ba mal kôôbana boñge mi ta bé loñge. I ngéda mañge a ntuk ndik mintuk le bôt bape ba nkôôba inyu yé, hala a nyoñ nye ngéda a lamga gwélél inyu bot mintuk mi mi nhôlôs ngap yé i wan mam ni i bañ gwom.

• Ti man woñ pôla i tuk mintuk mi mi nsélés boña wé. Ibale pôla i yé, nwas man woñ le a tégbaha ngéda i mbédgé inyu boñ a yi lelaa mbok i yé. Nwas nye le a boñ mam tole a tuk ni bitugul bi bi ntinde nye i bañ gwom. *

  Hek pék: Baa mintuk mini mi nla hôla man wem i bana bimbe bilem ni imbe ngap? Lelaa hala a nla hôla nye i ba mut yani ni nomaa?

  Litiñ li Bibel: “Hianda minsôn i yé mahee”​—1 Timôtéô 4:8.

• Hubus ngéda télé. Tibil hek pék ilole u nwas man woñ ni téléfôn, tablet tole télé. Bidokta bi bi ntibil boñge bi nkal le mañge nu a yé ngi pam nwii ima, a nlama bé béñge télé to téléfôn hies; mañge nu a gwé ipôla nwii ima ni nwii mintan a nlama bé béñge télé iloo ngeñ yada ngim kel. *

  Hek pék: Mimbe minwaa me nlama tééne man wem inyu ngéda télé? Baa me nlama béñge gwom man wem a mbéñge? Mimbe mintuk me nla ti nye inyu boñ le a béñge ha bañ télé?

  Litiñ li Bibel: “Yoña yaga yihe bañga liyoñok le ni hiôm bañ kiki bijôñ bi bôt, ndi kiki bôt ba pék, ni tiblak yaga gwélél ngéda nan”​—Éfésô 5:15, 16.

• U ti bañ man woñ ngandak mintuk le bôt bape ba nkôôbana nye. I yé maliga le mintuk mi nla hôla man woñ i nigil ngim likeñge tole i boñ ngim sport. Ndi mintuk mi bôt bape nkôôba mi nla pala hindha mañge ñem, yak ni bagwal bé ba ba nlama begee bitugul gwé. Yak munu jam lini, litiñ li Éfésô 5:15, 16 li nla hôla.

  Hek pék: Baa bon bem ba ntuk ngandak mintuk le bôt bape bon ba nkôôba? Ibale hala, lelaa me nla héñha i jam li?

  Litiñ li Bibel: “Ni wan mambe mam ma nlôôha ba nseñ.”​—Filipi 1:10.