Kunanakas utji uk yatiñataki

Skip to table of contents

¿Yatiyätati?

¿Yatiyätati?

Faraonar uñjir sarañatakejja, ¿kunatsa Joseyajj mururasiwayäna?

Mä nayra egipcio cuadronjja ñikʼut muruririw irnaqaski

Génesis qellqatarjamajja, faraonajj jankʼakiw hebreo waynar jawsayanïna, ukhamat kuntï samkaskäna uk qhanañchañapataki. Ukhatakejj walja maranakaw Joseyajj carcelar llawintat uñjasjjäna. Faraonajj jankʼakis sarañap munkchïnjja, Joseyajj janïr sarkasajj nayraqat mururasiwayänwa (Génesis 39:20-23; 41:1, 14). ¿Kunatsa ukajj Bibliar qellqaspachäna? Joseyajj egipcionakan costumbrenakap sum uñtʼatapwa ukajj uñachtʼayistu.

Nayra tiemponjja, walja markanakanwa jaqenakajj sunkha jilayasipjjerïna, hebreonakas ukhamarakiw jilayasipjjerïna. Ukampis Comentario exegético y explicativo de la Biblia sat qellqatajj “egipcionakatakejj janiw sunkha jilayasiñajj walïkänti” sasaw qhanañchi.

Egipcionakajj ¿sunkhakti khuchurasipjjerïna? Biblical Archaeology Review sat revistarjamajja, egipcionakan costumbrenakaparjamajj mä chachajj faraonan nayraqatapar sarañatakejja, nayraqatajj sumwa wakichtʼasiñapäna, kunjamtï maynejj mä templor mantañatak wakichtʼasiñapäkäna ukhama. Ukhamasti, Joseyajj pʼeqet kayukamaw qʼal khuchurasiwaypachäna.

Timoteon awkipajj griego jaqënwa sasaw Bibliajj qhanañchi. Ukhamajj ¿Grecia markanti Timoteojj nasïna?

Janiwa. Apóstol Pablojja, yaqhep jiskʼa tʼaqanakapan jan judiöpkis ukanakat parlañatakiw griegonaka sasin sirïna (Romanos 1:16; 10:12, MT). ¿Kunatsa Pablojj ukham qellqpachäna? Kawkhanakantï jupajj yatiykäna ukhanakanjja, waljaniw griego aru parlapjjerïna, ukat waljanirakiw costumbrenakaparjam sarnaqapjjerïna.

Nayrajj ¿khitinakarus griegonakjam uñtʼasïna? Amuytʼañataki, 300 nayrïr pacha maranakanjja, Atenas markankir Isócrates sat chachajja, griegonakan costumbrenakapajj kunjamsa niya taqe cheqar purïna ukanak wal aytasirïna. Akham sasaw qellqäna: “Grecia markan nasir jaqenakat sipansa, walja griegonakaw yateqañ utanakar sarasajj askinak jikjjatawayapjje” sasa. Ukhamajja, Timoteompi awkipampejj janiw Grecia markan nasipkänti, jan ukasti griegonakampi yatichatäpjjänwa ukat costumbrenakaparjamaw sarnaqapjjpachäna (Hechos 16:1).