Kunanakas utji uk yatiñataki

Skip to table of contents

JUPJAM IYAWSÄWINÏPJJAÑÄNI | JOSÉ

“Janiw nayajj Dios lanti tukkiristti”

“Janiw nayajj Dios lanti tukkiristti”

ARUMTHAPISKIWA, Joseyajj jardinapankaskiwa. Dátiles sat palmeranakampi, mojjsa achun qoqanakampi, umanakan alir alinakampi muytatäskiwa. Khurjansti, faraonan palaciopaw uñstaraki. Manasés jilïr yoqapampi Efraín sullkapampi larusiskirwa istʼaraki. Kunjamsa warmipas wawanakampi larusiski uk uñjkaspas ukham amuyaskpacha. Jehová Diosat bendición katoqasajj wal kusisiraki.

Jilïr yoqapan Manasés sutipajj ‘armasiyiri’ sañwa muni (Génesis 41:51). Awkipata, jilanakapat jan llakisiñatakejja, kunjamsa Jehová Diosajj wali sum uñjäna ukaw Joseyar chuymachtʼäna. Kunjamsa jilanakapajj wal uñisipjjäna ukaw jakäwip qʼal mayjtʼayäna. Wal nuwapjjerïna, jiwayañsa amtapjjarakïnwa. Qheparusti alakip luririnakaruw esclavjam aljantapjjäna. Ukhat aksarojj janiw sum jakasjjänti. Walja maranakaw esclavjam irnaqäna. Carcelarus jistʼantata ukat cadenanakampis ñachʼantataw uñjasïna. Ukampis jichhajj Egipton jilïrit uttʼayatäjjewa, Faraonakiw jupat jilïrïnjja. *

Kuntï Jehová Diosajj arsuwayki taqe ukanak phoqasirwa Joseyajj uñjäna. Profeciarjamajj Egipto markan paqallq maranakaw manqʼañanakajj wal utjañapäna, ukajj niyaw qʼal phoqasiskäna. Joseyajj manqʼañanak wal imkataskäna. Asenat sat egipcia warmimpiw casarasïna, pä wawanirakïnwa. Ukampis Canaán markan jakasir familiapatsa janiw armaskänti, Benjamín sullkapatsa Jacob awkipatsa wal llakisïna. ‘Kunjamäsipkpachasa, jilanakajajj uñisiñsa jan walinak lurañsa apanukjjapjjpachati janicha’ sasaw jisktʼasirakpachäna. ¿Kunjamatsa jupajj familiap mayachtʼañatak yanaptʼaspäna?

¿Jumajj Joseyjam jikjjatasirïtati? Inas familiamajj uñisita, jan walit uñjata jan ukajj kʼarintata uñjasisin jan sum jakasipkchiti. Ukhamächi ukajja, Joseyan iyawsäwipat yatjjattʼañaw yanaptʼätam ukat kunjamsa familiaparus uñjäna ukas yanaptʼarakïtamwa.

“JOSEAN UKAR SARAPJJAM”

Joseyajj wali altʼat chuymanïnwa, ukatwa Jehová Diosajj jupar uka irnaqäw churäna

Joseyajj jan tiemponiw irnaqtʼaskäna, maranakas jankʼakiw pasawayjjäna. ‘Paqallqo maranak manqʼanak jilarkir utjatatjja, pisinkañ maranakaw jutani’ sasaw Diosajj faraonar samka toqe yatiykäna, ukajj phoqasïnwa. ¡Yapojj janiw achjjänti! ‘Taqe markanakanwa manqʼat tʼaqhesiñajj utjäna, Egiptonak jan utjkänti’ sasaw Bibliajj qhanañchi (Génesis 41:54). Joseyan samkanak qhanañchañ yatitapasa, yäpar sum apnaqtʼatapasa, egipcionakarojj wal yanaptʼäna.

Ukham luripanjja, inas jupar wal yuspärañ munapjjchïna, ukampis Joseyajj taqe ukanakatjja, Jehová Diosar jachʼañchapjjañapwa munäna. Jiwasajj ukhamarakiw kunanaktï sum lurañ yatktan ukjja, altʼat chuymampi Jehová Diosar jachʼañchañataki apnaqañasa. Ukhamtï lurañänejja, kuntï jan lurirjamäktan uksa Jupan yanapapampejj phoqsnawa.

Tiempompejja, Egipto markan manqʼat pistʼañajj utj-jjarakïnwa. Egipcionakajj faraonar yanap mayipkäna ukhajja, jupajj akham sänwa: “Josean ukar sarapjjam, kuntejj jupajj siskani uka lurapjjarakim” sasa. Ukatsti Joseyajj manqʼa imañ utanakwa jistʼaräna, ukhamatwa manqʼañanak alasipjjäna (Génesis 41:55, 56).

Ukampis yaqhep markanakanjja, janiw alasiñatakis manqʼajj utjkänti, ukanakat mayajj Canaán markanwa, ukanwa Joseyan familiapajj jakasïna. Jacobojj Egipton manqʼañanak aljañ utjatap yatisajja, taqpach yoqanakaparuw alir khitäna (Génesis 42:1, 2).

Benjamín sullkïr yoqaparukiw qheparayäna, ¿kunatsa? Pasïrinjja, José yoqap jilanakapar uñjir khitäna ukhajja, jilanakapajj ‘mä ajjsarkañ animalaw Joseyar manqʼantjje’ sasakiw isinakap wilarara, chʼiyanoqata churjjapjjäna. Ukatwa jichhajj sullka yoqapar jan khitjjänti (Génesis 37:31-35).

‘JOSEAJJ JANKʼAKIW AMTHAPISÏNA’

Walja kilometronak sarasajja, Jacobon yoqanakapajj Egiptoruw puripjje. ‘Kawkhatsa manqʼanak alapjjerista’ sasin jisktʼapkäna ukhajja, ‘Zafnat-panea sat apnaqerimpiw parlapjjañama’ sasaw yatiyapjjäna. Uka apnaqerejj Joseyänwa (Génesis 41:45). Uñjasinsti, janiw Joseyätap amuyapkänti, Egipto marka apnaqerirjamaw uñjapjjäna. Niyakejjay yanapap munapjjchïnjja, uka tiempon kunjamantï respeto uñachtʼayañatak lurapjjerïkäna, ukhamwa lurapjjäna “Josean nayraqataparuw altʼasipjjäna, ajanunakapas oraqer puriñkama” (Génesis 42:5, 6).

Ukampis Joseyajj jilanakapätap amuyänwa. Nayraqatapan altʼasipjjäna ukhajja, waynakän ukhajj kuntï Jehová Diosajj samka toqe yatiykäna uk amtasïna. Qellqatan akham siwa: “Joseajj kuna samkanaktejj samkasirïkän ukanakwa amtasïna” sasa, ukanjja jilanakapar jupa nayraqatan altʼasir uñjäna, kunjamtï jichhajj lurapkäna ukhama (Génesis 37:2, 5-9; 42:7, 9). ¿Kunsa Joseyajj lurpachäni? ¿Sumti katoqpachäni, jan ukajj phoqsuspachänicha?

Joseyajj janiw colerampi apayasiñapäkänti uk jupajj yatïnwa. Jehová Diosajj Jacobon wawanakapajj mä jachʼa markar tukupjjañap munäna, ukhamajj kunanakatï paskäna ukajj Diosan munañaparjamaw lurasiskäna (Génesis 35:11, 12). Jilanakapatï jan wali jaqenaka, jupatakik kuns muniri, jan phenqʼani ukhamäsipkakisapäna ukhajja, ¿kunjamatsa Diosan amtanakapajj phoqasispäna? Joseyatï phoqsusispäna ukhajja, sullka jilapasa, awkipas jan walinwa uñjasispäna. Jupanakajj jakasipkänti janicha uksa janiw yatkarakïnti. Jilanakapajj pachpakïsipkiti janicha, uk yatiñatakejj yantʼañwa amtäna, ukhamatwa kun lurañapsa Jehová Diosajj muni uk yatispäna.

Cheqas janiw ukhampun jikjjataskañäniti, ukampis jichha tiemponjja, familianak taypin chʼajjwañasa, jaljtañas waliw utji. Ukhamanakan uñjasisajja, maynejj jankʼakiw coleramp apayasisajj kuns luraspa, ukatakejj Joseyat amtañaw yanaptʼistaspa, ukat Jehová Diosajj kunjam lurañassa muni ukwa amuyañasaraki (Proverbios 14:12). Cheqas familiampi sum apasiñajj wali askiwa, ukampis Jehová Diosampi Jesusampi sum apasiñaw jukʼampi wakiskirejja (Mateo 10:37).

‘JICHHASTI AKAMPIW YANTʼATAPJJÄTA’

Joseyajj kunjam chuymanïpjjes jilanakapajj uk yatiñatakejja, jankʼakiw yantʼäna. Nayraqatjja, uñaqerïpjjtawa sasaw kʼarintäna, ukatsti janiw pachpa arupat parljjaykänti, jan ukasti mayni toqew qhoru arunakampi säna. Jilanakapajj familiapat yatiyapjjäna, sullka jilajajj awkijampiw qhepari sasaw sapjjarakïna. Joseyajj sullkapan jakaskatap yatisajja, ¡wal kusispachäna! Jilanakaparojj akham sänwa: ‘Jichhasti yantʼatapjjätawa, janiw akat mistupkätati sullka jilama puriniñapkama’ sasa. Mä qawqha urunak qhepatjja, Benjaminar irptanipjjañapatakiw mayïna, ukampis jupanakat mayniw puriniñapkam qheparañapäna (Génesis 42:9-20).

Zafnat-panea chachajj janiw amuykpachati sasin amuyasajja, kuntï pä tunka mara nayrajj José jilapampi lurapkäna uka toqetwa akham sasin jupanakkama parlasipjjäna: “Cheqpachansa jiwasanakajj jan walpun jilasampejj lurapjjayatanjja. Kunapachatejj rogtʼaskäna ‘khuyaptʼayasipjjeta’ sasajja, ukapachasti jiwasajj janiw jupatjja khuyaptʼayaskäyätanti, llakita uñjkchïyätan ukasa” sasa. Joseyajj kuntï sapkäna uk sum amuyäna, ukatwa “jupanakat sarjjasinjja, wal jachäna” (Génesis 42:21-24). Joseyatakejj cheqpach arrepentisiñajja, janiw jan wali luräwinakapat aleq amtasiñakïkänti, ukatwa cheqapunit arrepentisipjje janicha, uk yatiñatakejj yantʼaskakïna.

Simeón jilaparukiw qheparayäna, mayni jilanakapsti Canaán markaruw khitäna. Qollqenaksa costalanakaparuw imantarakïna. Jilanakapajj utar purisajja, jankʼakiw Jacob awkiparojj taqe ukanaka yatiyapjjäna. Benjamín Egiptor irpañatakejj wal awkipar achiktʼapjjäna, uk uñjasajj iyaw sasaw irpayäna. Jichhajj Joseyan utapar wasitampi kuttʼjjasajja, kuna qollqenaktï costalanakapat jikjjatapkäna, ukanak kuttʼayjjañwa Joseyan uywatanakapar munapjjäna. Joseyajj ukham lurapjjatap wali askitsa uñjkchïnjja, kunjam chuymanïpjjes uk sumpach yatiñ munäna. Benjaminar uñjasajja, chuymapajj wal chʼalljjtäna, ukampis janiw uk amuyaykänti, ukhampachas manqʼañatakiw jilanakapar invittʼäna. Qhepatsti janïr utapar kuttʼapkipanjja, Benjaminan costalaparuw copap imantayäna (Génesis 42:26-44:2).

Sarjjapjjepanjja, jankʼakiw Joseyajj copap mayiniñapatak khitäna. Benjaminan costalapat copa jikjjatapjjäna ukhajja, taqpach jilanakapaw Joseyan ukar kuttʼanipjjäna. Jilanakapajj kunjam chuymanïpjjesa uk jichhaw Joseyajj sum yatisapäna. Judá jilapajj akham sänwa: ‘Akankapjjtwa nanakajj, juman servirimäpjjawa’ sasa. Ukampis Joseyajj janiw munkänti, Benjamín sapapaki qheparpan sasaw säna (Génesis 44:2-17).

Judá jilapajj taqe chuymaw akham säna: ‘Uka sullkajajj awkijan wali munatawa, jupa sapakiw pachpa taykatjja qheparjje’ sasa. Uka arunakajj Joseyar wal chuym chʼalljjtaypachäna, jupajj pachpa taykat jutatarakïnwa. Joseyajj awkiparjamarakiw Raquel taykapar wal munasïna, Benjaminar ususaw taykapajj jiwäna. Ukat inas Benjamín jilapar wal munaschïna (Génesis 35:18-20; 44:20).

Benjaminar esclavjam jan qheparayañapatakejja, ‘nayaw jupa lanti qheparä’ sasaw Judá jilapajj wasitampi Joseyar achiktʼäna. Qhepatsti walpun achiktʼasjjäna: “¿Kunjamaraki nayasti awkejjan ukarusti kuttiriststi jan aka wayna irptʼatasti? Janiw nayajj awkejjar tʼaqhesiri uñjañ munkti” sasa (Génesis 44:18-34). Judá jilapajj janiw nayrjam jaqëjjänti, ukajj qhanaw amuyasïna, janiw arrepentisitapak uñachtʼaykänti, jan ukasti maynin askip thaqeri, sinttʼasiri ukat khuyaptʼayasiri ukhamäjjänwa.

Joseyajj jilanakapan cheqapun arrepentisipjjatap amuyäna

Joseyajj janiw jukʼamp imtʼirjamajjänti. Esclavonakapar khitsusinjja, walpun jachäna; faraonan palaciopatsa istʼasïnwa. Ukatwa akham sasin yatiyäna: “Nayajj Joseätwa” sasa. Jilanakapasti jan kun kamsirjamaw qheparapjjäna. Ukampis Joseyajj qhomantänwa ukat jampʼattʼarakïnwa, ukampiw perdonatap uñachtʼayäna (Génesis 45:1-15). Ukhamatwa Jehová Diosjam taqe chuym perdonasirïtap Joseyajj uñachtʼayäna, Jupajj taqeniruw perdonistu (Salmo 86:5). ¿Jiwasajj ukhamarakïtanti?

¡JAKASKARAKITÄTASÄ!

Faraonajj taqe ukanak Joseyat yatisajja, ‘familiamaru, awkimaru Egipto markar irptanjjam’ sasaw säna. Mä qawqha urunakatjja, Joseyajj awkipampejj jikisjjänwa. Jacobosti yoqapar uñjasajj jachaqtʼasïnwa ukat akham sänwa: “Jichhajj jumar nayrajjampi uñkatasajja, ukhamarak jakaskir jumar jikjjatatajj laykojja, ¡puedjjtwa ¡jiwjjaskañjja!” sasa (Génesis 45:16-28; 46:29, 30).

Joseyamp jikisitatjja, 17 maranakampiw Jacobojj jakawayaskäna. Janïr jiwkasajja, 12 yoqanakaparuw bendicïna, kunjamäpjjanisa uksa arsuwayarakïnwa. Joseyajj Bejaminan jilïripänwa, nayrïr wawaparojj qawqha herenciatï waktʼañapäkäna ukhat mä ukhampwa Joseyar churawayäna. Ukhamarusa Joseyan familiapat pä tribunakaw mistuñaparakïna. ¿Jacobon Judá yoqapampejj kunas pasäna? Jilanakapat sipansa, taqe chuyma arrepentisitapatjja, ‘Mesiasajj familiamatwa jutani’ sasaw awkipajj arsuwayarakïna (Génesis 48, 49 jaljanaka).

Jacobojj 147 maraniruw jiwjjäna. Uka qhepatjja, Joseyajj phoqsusistaniwa sasaw jilanakapajj ajjsarayasipjjäna. Ukampis jupajj chuymachtʼänwa. ‘Jehová Diosaw aka cheqarojj khitanitu, jan jumanakajj llakisipjjamti’ sasaw säna. Ukat akham sarakïnwa: “Jan ajjsarapjjamti. Janiw nayajj Dios lanti tukkiristti” sasa (Génesis 15:13; 45:7, 8; 50:15-21). Jupajj Jehová Diosaruw suma juezarjam uñjäna. Ukhamajja, ¿Jehová Diosajj perdonkäna ukanakarojj Joseyajj castigañapänti? (Hebreos 10:30.)

¿Mayninakar perdonañajj jumatak chʼamati? Khititï amanut chuym ustʼaykistu ukar perdonañajj chʼamakïspawa. Ukampis taqe chuyma arrepentisipki ukanakar perdonañänejja, chuymasan sumakiw jikjjatasiñäni, jupanakarus sum jikjjatasiñapatakiw yanaptʼarakiñäni. Ukhamtï lurañänejja, Joseyan iyawsäwipat yateqasitaswa uñachtʼayañäni ukat Jehová Diosjam khuyaptʼayasirïtassa uñachtʼayarakiñäniwa.

^ tʼaqa 4 “Jupjam iyawsäwinïpjjañäni” siski uka yatichäwinak uñjjattʼäta, ukajj Yatiyañataki agosto 1, 2014; noviembre 1, 2014 ukat febrero 1, 2015 revistanakan jikjjatasi.