Ziazia Kekeapai nagumba gupai nga fuo aMidiano ndu na Yosefa ku Ezipeta yo, gu tita aYisaraere nangia Yakobo gbiati gako riikporo aguari Kanana yo ki ga ku Ezipeta yo. I aaraka rogo gu ringara Ezipeta rimoho angia Gosene, naadu pavuru Nire yo. (Bam. P. 47:1, 6) AYisaraere ‘azugo azugo ki ninge ange ni dungu aboro; ki nimoi pai, kidu na ome ki susi asusa gbe.’ Sidu, aEzipeto atona gunde be aYisaraere na i kini mangi yo ngbaome tipa i da ni akanga.—Gate 1:7-14.

Gu kura ababisirapa apai ti gi gaani regbo re ima bisirapa gu pangbanga nga ga Ziazia Kekeapai re, kini ya si nga paturẽ. Wa vura duhe wo, gopai kinaho nayugo gupai nga agu aboro i ayamba yo nga Semites * araki ni akanga rogo gu Ezipeta naadu mbata.

Ni kpiapai, agu aboro nageteka kuru ahe sende yo ima bi ahe sende yo nayugopa agu aboro naaraki rogo gu papara Ezipeta du ku nodiyo. Dr. John Bimson agumba gupai nga gopai kinaho nayugo gupai nga, agu aboro nga Semites aima raka bara 20 watadu susi gure rogo gu papara Ezipeta naadu ku nodiyo. Kurigure, gu bainipa kuruapai nga ga Ezipeta ko nga James K. Hoffmeier aya: “Naatona ti gu garã nangia 1800 kuti 1540 Mbata fu Batikayo Kristo, agu ape pa agu aboro nga Semites naadu rogo gu papara Asia du ku dioyo, Ezipeta angia bawene ba fuyo tipa i ga ku rogoho.” Ko agbia gu kurapai berewe kutini nga: “Gi regbo re nandu sa na gu regbo nangia ga ‘atita aYisaraere’ na si nandu sa na regbo agu apai i nafura tipaha rogo gu buku nga ga Bambata Pai.”

Gu kura gopai kinaho berewe rogo gu Ezipeta du ku sudiyo. Gu waraga naadu rogo badumo yo naadu ti regbo Middle Kingdom (c. 2000–c. 1600 Mbata fu Batikayo Kristo.) adu na rimo agu akanga ti ni namangisunge rogo akporo rogo gu papara Ezipeta naadu ku sudiyo. Bange arimo naima susa 40 dagba agu arimo yo re angia rimo agu aboro nga aSemites. Agu akanga watadu amoyambu re aamangasunge ni amangi riahe, atuku ahe, gbiati amangi kura nyanyaki asunge. Hoffmeier aya: “Wa duhe nga aSemites bangeyo naima susa biama bawe amangisunge rogo kporo sa Thebaid yo [rogo gu papara Ezipeta du ku sudiyo], bange agu aSemites naadu Ezipeta yo, gbe aguyo naadu pavuru Nire yo aima kio.”

Gu bageteke kuruahe sende yo nga David Rohl ake gupai nga woro bete agu arimo du dagba agu arimo akanga re yo “napaa wakina agu arimo rengbe mo ka gedaha rogo Baibiri.” Ni kpiapai, gu kuadikuadi ahe i abihe sende yo re na agu arimo ti ni du wakina agu arimo duwa Yisasakara, Asera, na Sifera. (Gate 1:3, 4, 15) Rohl adigisi gako afugo ki ya, “Gere nga gu ndikidi gopai du tipa gu regbo aYisaraere adu ni akanga Ezipeta yo.”

Dr. Bimson aya: “Nyanyaki agopai kinaho nasongoda agu apai du rogo Baibiri yo tipa gu regbo aYisaraere adu ni akanga Ezipeta yo na tipa pa kurayo yo kusayo.