Biiyaʼ guiraʼ ni nuu lu sitiu riʼ

guyé lu índice

¿Ñee nannuʼ ni la?

¿Ñee nannuʼ ni la?

¿Ximodo rusihuinni ca ladríu ni bidxélacabe lu ca ruina stiʼ Babilonia ne modo guyáʼ ca ni, dxandíʼ ni riníʼ Biblia?

CA ARQUEÓLOGO maʼ bidxélacaʼ stale ladríu ni biquiiñecabe para gucuícabe guidxi Babilonia. Arqueólogo Robert Koldewey, guníʼ: guca ca ladríu ca ndaaniʼ horno «ni guyuu fuera de guidxi que, guca ca ni ra nuu beñe galán ne ra nuu stale yaga ni biquiiñeʼ para guicaguí».

Ca registru nayooxhoʼ ni huadxela ná, ca funcionariu stiʼ Babilonia laaca biquiiñecabe ca horno que, para gúnicabe ti cosa ni guizáʼ feu. Ti profesor de Asiriología ni runi dxiiñaʼ ndaaniʼ Universidad de Toronto ni láʼ Paul-Alain Beaulieu, guníʼ: «Lu stale documentu ni bidxélacabe ndaaniʼ guidxi Babilonia, cá […] runi mandar rey que guzaaquicabe ca binni ni gucaalú ne cadi guni respetar xiixa cosa ni runi adorárcabe». Ti registru ni gucuá tiempu stiʼ rey Nabucodonosor, cá ca diidxaʼ riʼ: «Lagutiʼ, laguzaaquiʼ, […] laguquii laacabe ndaaniʼ horno stiʼ cocineru […], dede ra gácacabe guʼxhuʼ ne bele ca gunduuxeʼ laacabe».

Rusietenalaʼdxiʼ guiráʼ ca cosa riʼ ca ni ruundaʼ Biblia ni ná capítulo 3 stiʼ Daniel. Relatu riʼ ná, biʼniʼ rey Nabucodonosor ti estatua naroʼbaʼ de oro ni nuu lu layú stiʼ Dura fuera de guidxi Babilonia. Chonna jovenhuiiniʼ hebreu —Sadrac, Mesac ne Abednego— qué ninacaʼ nuzuxíbicaʼ neza lu estatua riʼ. Ngue runi guniʼbe «lagusindáʼ horno ca gadxe biaje jma de biaʼ maʼ nandáʼ ni». Peru ti ángel stiʼ Jehová bilá laacabe para cadi chaʼquiʼcabe (Dan. 3:1-6, 19-28).

© The Trustees of the British Museum. Licensed under CC BY-NC-SA 4.0. Source

Ti ladríu ra cá lá Nabucodonosor.

Ca ladríu ni bidxélacabe Babilonia rusihuinni ca ni zanda guni crenu ni zeeda lu Biblia. Lu stale de ca ladríu riʼ cá ra cusisácacabe rey. Tobi de ca ladríu que ná: «Nabucodonosor, rey stiʼ Babilonia […]. Naa bicuéʼ palaciu lugar ra nabeza rey […]. Guni mandar ca ni za de naa ndaaniʼ ni para siempre». Ca diidxaʼ riʼ zeeda gaca ca ni casi ca diidxaʼ ni zeeda lu Daniel 4:30, ra cusisaca Nabucodonosor laca laa né ca diidxaʼ riʼ: «¿Cadi ndiʼ nga Babilonia guidxi roʼ ni naa piaʼ bicuéʼ para gaca lidxi rey ca né stipa ne poder stinneʼ ne para gusisácacabe naa la?».