Xeen tiʼ baʼax ku taasik

TEKSTOʼOB KU MAAS TSOʼOLOL

Jeremías 11:11 | «Nikaʼaj in taas junpʼéel nojoch loob tu yóokʼoloʼob»

Jeremías 11:11 | «Nikaʼaj in taas junpʼéel nojoch loob tu yóokʼoloʼob»

«Tu yoʼolal leloʼ Jéeobaeʼ ku yaʼalik: ‹Nikaʼaj in taas junpʼéel nojoch loob tu yóokʼoloʼob yéetel maʼ kun páajtal u púutsʼloʼob tiʼ. Kex ka u sen kʼáatoʼobten áantajeʼ maʼ ken in chʼenxikintoʼob›» (Jeremías 11:11, Túumben Luʼum).

«Tu yoʼolaleʼ yaan in túuxtik junpʼéel noj yaj. Mix máak ku bin u jeche. Kex bukaʼaj ka awatnakoʼob utiaʼal u kʼáatkoʼob áantajeʼ maʼ bin in wuʼuyoʼobiʼ. Teen Yuumtsil teen aʼalik» (Jeremías 11:11, Quiliʼich Biblia ich maya).

Baʼax u kʼáat u yaʼal Jeremías 11:11

 Le tʼaanoʼobaʼ Dios aʼal tiʼ le judíoʼob kajlajoʼob tu kʼiiniloʼob le profeta Jeremíasoʼ. Tumen letiʼobeʼ maʼ tu beetoʼob u cuentail u leyoʼob Jéeobaiʼ, a bey xan le baʼax tu yaʼalaj u profetaʼoboʼ. Le oʼolal tu yaʼalajtiʼob yaan u chaʼik u sufriroʼob yéetel maʼ ken u yáantoʼob (Proverbios 1:24-32).

 «Tu yoʼolal leloʼ Jéeobaeʼ ku yaʼalik». Le tʼaan «tu yoʼolal leloʼ» yaan baʼax u yil yéetel le versículoʼob yaan antes tiʼ le versículo 11. Teʼ Jeremías 11:1-10, Jéeobaeʼ ku yaʼalik tiʼ u kaajaleʼ maʼ tu tsʼoʼokbesoʼob le pacto u beetmaj u yúuchben láakʼtsiloʼob tu yéeteloʼ (Éxodo 24:7). Maʼ tu adorartoʼob le Máax beetmiloʼoboʼ, baʼaxeʼ tu adorartoʼob chéen beetbil diosoʼob. Jach táaj kʼaschaj bix u kuxtaloʼob, hasta kʼuch tak u tóok u paalaloʼob tiʼ le beetbil diosoʼoboʼ (Jeremías 7:31).

 «Nikaʼaj in taas junpʼéel nojoch loob tu yóokʼoloʼob». Yaan horaeʼ le Bibliaoʼ bey ku tsʼáaik naʼatbil Dios beetik u yúuchul baʼax kʼaaseʼ, pero u jaajileʼ chéen ku chaʼik u yúuchul. Jach bey úuchik tu kʼiiniloʼob Jeremíasoʼ. Le ka xuʼul u adorartikoʼob Jéeoba le judíoʼoboʼ sen sufrirnajoʼob tumen xuʼul u yáantaʼaloʼob tumen Dios. Le oʼolaleʼ le ka taal u reyil Babilonia baʼateʼel tu contra Jerusaléneʼ xuʼulsaʼabi ka bisaʼaboʼob palitsiltbil. Maʼ páajchaj u yáantaʼaloʼob tumen le beetbil diosoʼob ku adorarkoʼoboʼ. Jeʼex k-ilkoʼ maʼ Dios beet u sufriroʼobiʼ baʼaxeʼ letiʼob mismo causart úuchik u náachtaloʼob tiʼ letiʼ (Jeremías 11:12; 25:8, 9).

 Úuchik u permitirtik Dios u sufrir u kaajaloʼ, maʼ u kʼáat u yaʼal wa táan u beetik u kʼasaʼanil tiʼobiʼ. Santiago 1:13 ku yaʼalikeʼ «Dioseʼ maʼ tu páajtal u probartaʼal yéetel baʼaloʼob kʼaastak, mix letiʼ ku probartik máak». Chéen baʼaleʼ le Biblia Túumben Luʼumoʼ ku yaʼalik: «Nikaʼaj in taas junpʼéel nojoch loob tu yóokʼoloʼob». Teʼ idioma originaloʼ b le tʼaan «nojoch loob» ku chíikpajal teʼ Jeremías 11:11, jeʼel u páajtal u traducirtaʼal bey «muʼyaj» wa «sufrir». Lelaʼ letiʼe baʼax tu muʼyajtaj le judíoʼoboʼ.

 «Kex ka u sen kʼáatoʼobten áantajeʼ maʼ ken in chʼenxikintoʼob». Jéeobaeʼ maʼ tu yuʼubik u oración le máaxoʼob ‹papaʼkil u kʼaboʼob yéetel kʼiʼikʼoʼ› mix le máaxoʼob ku adorartikoʼob beetbil diosoʼoboʼ (Isaías 1:15; 42:17). Chéen baʼaleʼ ku yuʼubik u oración le máaxoʼob jach tu jaajil ku arrepentiroʼoboʼ yéetel ku kuxtaloʼob jeʼex u kʼáat letiʼoʼ (Isaías 1:16-19; 55:6, 7).

U contekstoil Jeremías 11:11

 Teʼ año 647 táanil tiʼ u taal Jesúseʼ, Jéeobaeʼ tu yéeyaj Jeremías u beet u profetail. Durante 40 añoseʼ, Jeremíaseʼ tu yaʼalaj tiʼ u kaajil Judá le juicio ken u taas Diosoʼ. Pero mix máak beet u cuentail le baʼax tu yaʼaloʼ. Teʼ kʼiinoʼob jeʼeloʼ tiʼ tu tsʼíibtaj le tʼaanoʼob ku chíikpajal tiʼ Jeremías 11:11. Le baʼax tu tsʼíibtaʼ cumplirnaj teʼ año 607 le ka xuʼulsaʼab u kaajil Jerusalén tumen le babilonioʼoboʼ (Jeremías 6:6-8; 39:1, 2, 8, 9).

 Pero u libroil Jeremíaseʼ ku tʼaan xan tiʼ junpʼéel jatsʼuts esperanza tsʼaʼab tiʼ le judíoʼoboʼ. Jéeobaeʼ tu yaʼalaj: «Le kéen chúukpajak 70 años yanakeʼex Babiloniaeʼ, [...] yaan in béeykuntik baʼax in waʼalmaj, tumen yaan in sutkeʼex ta luʼumeʼex [u luʼum le judíoʼoboʼ]» (Jeremías 29:10). Teʼ año 537, Jéeobaeʼ tu béeykuntaj le baʼax u prometermoʼ. Tumen teʼ año jeʼeloʼ le babilonioʼoboʼ palitsiltaʼaboʼob tumen le medoʼob yéetel le persaʼoboʼ. Bey túunoʼ Jéeobaeʼ tu jáalkʼabtaj u kaajal yéetel tu kaʼa sutoʼob tu luʼumoʼob, beyoʼ páajchaj u kaʼa adorarkoʼob (2 Crónicas 36:22, 23; Jeremías 29:14).

 Utiaʼal a wilik tiʼ uláakʼ baʼaxoʼob ku tʼaan u libroil Jeremíaseʼ chaʼant le videoaʼ.

a Ich mayaeʼ u kʼaabaʼ Dioseʼ Jéeoba bey u traducirtaʼal tiʼ le kanpʼéel letraʼob ich hebreo ku meyaj utiaʼal u tsʼíibtaʼal u kʼaabaʼ Diosoʼ. Utiaʼal a wojéeltik baʼaxten yaʼab traducciónoʼob tiʼ le Biblia chéen ku meyajtiʼob le tʼaan Yuumtsil utiaʼal u chaʼachiʼitikoʼob u kʼaabaʼ Dioseʼ, Ilawil le xook «¿Máax Jéeoba?».

b Le Tsʼíiboʼob ich Hebreo, kʼaj óolaʼanoʼob xan bey Antiguo Testamentooʼ, tsʼíibtaʼaboʼob ich hebreo yéetel arameo.