KʼÁATCHIʼ 9
¿Unaj wa in creertik le evolucionoʼ?
¿BAʼAX JEʼEL A BEETKEʼ?
Tukulte: Alexeʼ kaʼapʼéelchajaʼan u tuukul. Letiʼeʼ ku creertik Dios beetmil tuláakal baʼal. Chéen baʼaleʼ beoraaʼ u profesor tiʼ Biologíaeʼ ku yaʼalik tsʼoʼok u yilaʼal tumen le cientificoʼob tiʼ evolución u taal máakoʼ. Alex túuneʼ ku joʼopʼol u tuklik: «Wa le cientificoʼob ku yaʼalikoʼob tiʼ evolución u tuláakaloʼ, ¿máaxen teen ka in waʼal maʼ jaajiʼ?».
Wa teech Alexeʼ, ¿jeʼel wa a creertik le evolución chéen tumen bey u yaʼalik yaʼab libroʼoboʼ?
¡JEʼELKECH A TUKULTE!
Yaan máakoʼobeʼ séeb u yaʼalikoʼob ku creertikoʼob le evolucionoʼ wa ku creertikoʼob yaan máax beetmil tuláakal baʼal, chéen baʼaleʼ maʼ tu kanik u tsoloʼob baʼaxten.
-
Yaan máaxoʼobeʼ ku creertikoʼob yaan máax beetmil tuláakal baʼal tumen bey kaʼansaʼabik tiʼob tu religionoʼob.
-
Yaan máaxoʼobeʼ ku creertikoʼob le evolucionoʼ tumen bey kaʼansaʼabik tiʼob teʼ escuelaoʼ.
SEIS PREGUNTAʼOB UNAJ A NÚUKIK
Le Bibliaoʼ ku yaʼalik: «Tuláakal najeʼ yaan máax beetmil, baʼaleʼ le máax beet tuláakal le baʼaloʼoboʼ Dios» (Hebreoʼob 3:4). ¿Ka creertik wa le baʼax ku yaʼalik le Bibliaaʼ?
U yaʼalik máak maʼ anchaj máax beetik tuláakal baʼaleʼ bey jeʼex ka u yaʼal chéen tu juunal le naj tu beetubaoʼ.
BAʼAX KU YAʼALAʼAL: Tuláakal baʼaleʼ anchaj yoʼolal big bang, wa junpʼéel nojoch explosión jáan úuchi.
1. ¿Máax beet u yúuchul le big bang ku yaʼalaʼaloʼ?
2. ¿Baʼax maas ku creertaʼal, u yaʼalaʼal chéen bey anchajik tuláakal baʼaloʼ wa yaan máax beet tuláakal baʼal?
BAʼAX KU YAʼALAʼAL: Wíinikeʼ tiʼ baʼalcheʼ taali.
3. Wa le wíinik tiʼ baʼalcheʼ u taal, jeʼex tiʼ le monooʼ, ¿baʼaxten maas yaan u naʼat tiʼ letiʼob?
4. ¿Baʼaxten tak le mejen baʼaloʼob kuxaʼanoʼoboʼ maʼ chéen chʼaʼabil u tsoʼolol bix kuxlikoʼobiʼ?
BAʼAX KU YAʼALAʼAL: Le evolucionoʼ tsʼoʼok u yilaʼal jach jaaj.
5. Le máax aʼalik lelaʼ, ¿tsʼoʼok wa u yilik jach jaaj?
6. ¿Bukaʼaj máakoʼob creertik le evolución chéen tumen aʼalaʼabtiʼob letiʼe baʼax ku creertik le máaxoʼob jach yaan u naʼatoʼoboʼ?
«Wa táan u bin a xíimbal teʼ ich kʼáax yéetel ka kʼuchul yiknal junpʼéel najeʼ, ¿máasaʼ maʼatech a tuklik: ‹Teʼelaʼ lúub yaʼab cheʼobeʼ ka tu formartoʼob le najaʼ›?. Bey túun xanoʼ, maʼ unaj k-tuklik chéen bey úuchik u yantal tuláakal le baʼaloʼob k-ilkoʼ» (Julia).
«¿Jeʼel wa a creertik wa ka aʼalaʼaktech beetpaj junpʼéel diccionario tumen wáakʼ junpʼéel baʼal teʼ imprentaoʼ ka wéek le tinta tuláakal tuʼuxoʼ?» (Gwen).
¿BAʼAX JEʼEL U YÁANTKEN IN CREERT DIOSEʼ?
Le Bibliaoʼ ku yaʼalik ka meyajnaktech maʼalob a tuukul (Romailoʼob 12:1). Lelaʼ u kʼáat yaʼaleʼ maʼ unaj a tsʼáaik a fe chéen yoʼolal:
-
BAʼAX KA WUʼUYIK: «Yaan baʼax beetik in tuklik yaan juntúul máax maas nojoch u páajtalil».
-
BAʼAX KU CREERTIK U MAASIL: «Tuláakal máak in kʼaj óoleʼ ku creertik Dios».
-
BAʼAX U KʼÁAT U MAASIL KA A CREERTE: «Tin wotocheʼ ku yaʼalaʼalten kʼaʼabéet in creertik Dios».
Techeʼ jach kʼaʼabéet a wilik baʼax oʼolal ka creertik wa baʼax.
«Ken tsoʼolok tumen le profesor jach bix u meyaj u wíinklil máakoʼ maas kin creertik yaan Dios. Cada junpʼéeleʼ, kex jach chichaneʼ, yaan baʼax u meyaj. U suukileʼ maʼatech k-tsʼáaik cuenta baʼax ku yúuchul ichil k-wíinklil. ¡Jach tu jaajil jatsʼuts bix u meyaj!» (Teresa).
«Ken in wil junpʼéel nojoch edificio, junpʼéel barco wa junpʼéel cocheeʼ kin tuklik: ‹¿Máax beet waleʼ?›. Bukaʼaj naʼat kʼaʼabéet u yantal tiʼ le máax tukult bix kun beetbil junpʼéel cocheoʼ, tumen jach táaj yaʼab u xéexetʼal, yanoʼobeʼ mejentak, baʼaleʼ cada junpʼéeleʼ unaj u tsʼaʼabal jach teʼ tuʼux unaj u bin utiaʼal u meyaj tubeeloʼ. Wa junpʼéel coche yaan máax beetmileʼ, bey xan wíinik» (Richard).
«Wa maas táan in xokik cienciaeʼ, maas táan u pʼáatal maʼatech in creertik le evolucionoʼ. [...] In tuklikeʼ maas talam u creertaʼal le evolucionoʼ ke u creertaʼal yaan Máax beet tuláakal baʼal» (Anthony).
TUKULT LELAʼ
Kex úuch joʼopʼok u xakʼalxoktaʼal le evolución tumen le cientificoʼoboʼ, tak bejlaʼa maʼ junpʼéeliliʼ baʼax ku tuklikoʼob tu yoʼolaleʼ. Wa mix letiʼob páajchajak u tsʼáaikubaʼob de acuerdo, kex jach xooknajaʼanoʼobeʼ, ¿jelaʼan wa túun ka pʼáatak maʼ a creertik xan?
Maʼ xaaneʼ jeʼel u yutstal xan ta wicheʼ
BAʼAX KU YAʼALIK ULÁAKʼ PAALALOʼOB
¿Baʼaxten ka creertik yaan Dios?
Kʼaj óolt kaʼatúul táankelmoʼob tu yilaj u maas muʼukʼaʼankúuntik u fejoʼob.
