Ajawule pa ndandanda

ANA APALI JUŴAYIPANGANYISYE?

Likoŵa lya Linyumwa

Likoŵa lya Linyumwa

 Linyumwa chili chisogosi chekulungwa chakulyolyopela chachikusasogola m’chitela chachili mgulu ja yitela ya malalanje. Atamose chisogosichi chili chigwilile pasi pa lutando lwa mamita 10, ngachikusajonasika. Ana ligongo chichi ngachikusajonasika?

 Aganichisye ayi: Ŵasayansi apatile kuti mkati mwalikoŵa lya chisogosichi mwapanganyidwe mpela litonji lyakola tumapesa. Tumapesatu tukusakula chamkati mwachisogosichi soni tukusakola mpweya kapena mesi. Chisogosichi pachigwilile pasi, mesiga gakusakamula masengo mpela fulekisafomu. Likoŵali lya linyumwali paligambile kugunda pasi likusalimbaga yayikusatendekasya kuti likajonasika.

 Ŵasayansi akulinganya yindu yakuti yikamuleje masengo mpela mwagakusatendela makoŵa ga manyumwa. Akukulupilila kuti yindu mpela yeleyi mpaka yikamuchisye pakupanganya yisoti ya njinga sya moto yampaka yakamuchisyeje ŵandu kuti akawulalaga mu mtwe patesile ngosi, soni kuti naga magalimoto gatesile ngosi gakajonasika mnope. Yichikamuchisyasoni kuti yida ya ŵasayansi yayili kwinani yakajonasikaga mnope naga maganga gagwilile pa yidayi.

 Ana wawojo akuganisya wuli? Ana likoŵa lya linyumwa lyatesile kuchenga kutyochela ku chinechakwe kapena apali juŵayipanganyisye?