Ajawule pa ndandanda

Ana Baibulo Jikusasala Yamtuli Pakwamba Yakwasamalila Achinangolo Ŵachekulupe?

Ana Baibulo Jikusasala Yamtuli Pakwamba Yakwasamalila Achinangolo Ŵachekulupe?

Kwanga kwakutyochela m’Baibulo

 Ŵanache ŵachikulile akwete udindo wakusosekwa mnope wakulolechesya kuti achinangolo ŵawo ŵachekulupe akusamalilidwa. Baibulo jikusasalila ŵanache ŵachikulile kuti akusosekwa “kulijiganya pandanda kukwanilisya udindo wawo wa pa liŵasa lyawo . . . , Mlungu akusasangalala pakuyiwona yeleyi.” (1 Timoteo 5:4) Ŵanache ŵachikulile pakwasamalila chenene achinangolo ŵawo ŵachekulupe, akusaŵa ali kupikanila lilamusi lya m’Baibulo lyakuti ŵachimbichisyeje achinangolo ŵawo.—Aefeso 6:2, 3.

 Baibulo jangasalaga yakusosekwa kutenda mundu pangani ja kwasamalila achinangolo ŵachekulupe. Nambope, jikusasala yisyasyo ya achalume ni achakongwe ŵakulupichika ŵaŵasamalilaga achinangolo ŵawo ŵachekulupe. Yajikusasalaga m’Baibulo mpaka yakamuchisye ŵandu ŵakusiŵasamalila achinangolo ŵawo ŵachekulupe.

 Ana ŵandu ŵane ŵasamalilaga mwamtuli achinangolo ŵawo ŵachekulupe mu ndaŵi ja m’Baibulo?

 Ŵatendaga yeleyi mmatala gakulekanganalekangana mwakamulana ni muyaŵelele yindu pandaŵijo.

  •   Yosefe jwatamaga kwakutalika pakulandanya ni kuŵatamaga babagwe ŵali Yakobo ŵaŵaliji ŵakalambale. Yindu payaliji chenene kwa Yosefe, ŵajigele babagwe kuti atameje nawo. Jwalakwe ŵapele malo gakutama, yakulya soni ŵakamuchisyaga mmatala gane.—Genesesi 45:9-11; 47:11, 12.

  •   Lute jwatyosile kuŵatamaga ni kwawula kwa akwegwe ŵakwe ŵaŵatamaga chilambo chine. Kweleko jwakamulaga masengo mwakulipeleka kuti ŵakamuchisyeje akwegwe ŵakweŵa.—Lute 1:16; 2:2, 17, 18, 23.

  •   Yesu mkanawe ŵamsagwile mundu jwine kuti ŵasamalileje mama ŵakwe ŵali Maliya ŵele pandaŵijo ŵaliji ŵamasije.—Yohane 19:26, 27. a

 Ana yajikusasalaga Baibulo mpaka yakamuchisye chamtuli ŵandu ŵakusiŵasamalila achinangolo ŵachekulupe?

 M’Baibulo mwana mfundo syampaka syakamuchisye ŵandu ŵakusiŵasamalila achinangolo ŵachekulupe kuti akalagaga nganisyo.

  •   Ŵachimbichisyeje achinangolo ŵawo.

     Yajikusasala Baibulo: “Mwachimbichisyeje atati ŵenu ni mama ŵenu.”—Ekisodo 20:12.

     Ana mpaka tujikamulichisye masengo chamtuli mfundoji? Alosyeje kuti akusiŵachimbichisya achinangolo ŵawo mwakwapa ufulu ŵakusosechela. Naga yili yakomboleka ŵakundeje kuti alisagulileje jika yakusaka. Nambosoni ŵachimbichisyeje mwakutenda yindu yakwakamuchisya jemanjajo.

  •   Ŵapikanichisyeje soni ŵakululuchileje.

     Yajikusasala Baibulo: “Lunda lukusamtendesya mundu kuŵa jwangatumbila chitema, uchimbichimbi wakwe ugonile pangayikosya yachipongwe yakusamtendelaga ŵandu.”—Misyungu 19:11.

     Ana mpaka tujikamulichisye masengo chamtuli mfundoji? Naga nangolo jwamchekulupe aŵechete yindu yangasangalasya kapena yakulosya kuti ngakuyamichila yakutenda pakwasamalila, aliwusye kuti, ‘Ana mpaka mbikane chamtuli naga ndili mundamo mpelaga jeleji?’ Naga akwapikanichisya soni kwakululuchila yichikamuchisya kuti atendeje yindu mwakamulana.

  •   Aŵendeje lunda kwa ŵane.

     Yajikusasala Baibulo: “Pakusoŵa msyungu nganisyo syakwe sikusajonasika, nambo pati atupile apungu, yakuyiganichisya kuyitenda yikusakomboleka kusyene.”—Misyungu 15:22.

     Ana mpaka tujikamulichisye masengo chamtuli mfundoji? Awungunyeje chikamuchisyo cha kuchipatala champaka ŵakamuchisye achinangolo ŵawo. Mpaka awungunyesoni chikamuchisyo cha mtelachi mudela jakusatamaga. Mpaka ŵawusyesoni ŵandu ŵane ŵakusakamuchisya ŵandu ŵachekulupe. Naga akwete ŵachibale, mpaka akambilane ya chikamuchisyo chakusosechela achinangolo ŵawo, yampaka atende pakwakamuchisya soni ŵachatameje nawo.

    Liŵasa likukambilana yampaka atende pakwasamalila achinangolo ŵachekulupe

  •   Aŵeje ŵakulinandiya.

     Yajikusasala Baibulo: “Kulinandiya ni pasha lundapo.”—Misyungu 11:2.

     Ana mpaka tujikamulichisye masengo chamtuli mfundoji? Amanyilileje malile gawo. Mwachisyasyo, jwalijose akusakola malile gakukamulichisya masengo ndaŵi nambosoni machili gakwe. Kumanyilila yeleyi mpaka kwakamuchisye yampaka akombole pakwakamuchisya achinangolo ŵawo. Naga akuyiwona kuti nganaŵa akombwele kwasamalila achinangolo ŵawo ŵachekulupe mpaka aŵende chikamuchisyo ku maŵasa gane kapena ŵandu ŵakusamanyilila kwasamalila ŵachekulupe.

  •   Alisamalileje.

     Yajikusasala Baibulo: “Pangali mundu jwakuŵengana ni chilu chakwe, nambo akusachilisya ni kuchisamalila.”—Aefeso 5:29.

     Ana mpaka tujikamulichisye masengo chamtuli mfundoji? Atamose kuti akwete udindo wakwasamalila achinangolo ŵawo nambope akusosekwa kulisamalilaga. Naga ali ŵalombele akusosekwasoni alisamalileje liŵasa lyawo. Akusosekwa kuti alyeje mwakwanila soni agoneje mwakwanila. (Jwakulalichila 4:6) Nambosoni apateje ndaŵi jakutendela yindu yine. Pakutenda yeleyi yichakamuchisya kuti akole umi wambone soni kuti akomboleje kwasamalila chenene achinangolo ŵawo.

 Ana Baibulo jikusasala matala gakwasamalila achinangolo ŵachekulupe?

 Baibulo jangasalaga yakusosekwa kutenda mundu pangani ja kwasamalila achinangolo ŵachekulupe. Maŵasa gane ŵanache ni ŵakusakola udindo wakwasamalila achinangolo ŵachekulupe. Nambo ndaŵi sine ŵane akusasagula yakuti achinangolo ŵawo akasamalileje ku malo kwakusamalila ŵandu ŵachekulupe. Liŵasa mpaka lisimane ni kambilana litala lyambone lyakwasamalila achinangolo ŵawo ŵachekulupe.—Agalatiya 6:4, 5.

a Mwakamulana ni nganiji Baibulo jine jasasile kuti, “Yikuwoneka kuti paliji pali papitile ndaŵi chiwile Yosefe [ŵamkwakwe Maliya]. Yesu ni juŵasamalilaga mamagweŵa. Pandaŵi jiŵapelekaga udindo wakwasamalila mamagweŵa jwaliji ali asigele panandi kuwa . . . Yesu pelepa ŵajiganyaga ŵanache kuti akusosekwa kwasamalilaga achinangolo ŵawo ŵachekulupe.”—The NIV Matthew Henry Commentary in One Volume, peji 428-429.