Ajawule pa ndandanda

Ajawule pa ndandanda wa yindu

Yida yangondo: Anton Petrus/Moment via Getty Images; money: Wara1982/iStock via Getty Images Plus

AŴEJE MESOPE

Mbiya Syejinji Sikumalila Kungondo—Ana ni Mbiya Syejinji Chamti Uli?

Mbiya Syejinji Sikumalila Kungondo—Ana ni Mbiya Syejinji Chamti Uli?

 Ngondo sikusajonanjisya mbiya syangaŵalanjika.

  •   “Chaka chachimasile, yilambo yajonasile madola gakwana 2.2 tililiyoni pangondo syakulekanganalekangana. Mbiyasi sili syejinji mnope kupunda syaŵele ali mkonanga pangondo syasiŵele sili mkuputidwa munyumamu.”—The Washington Post, February 13, 2024.

 Nambosoni pana yindu yine yayijonasiche ligongo lya ngondosi. Mwachisyasyo, kwende tulole ya ngondo ja ku Ukraine.

  •   Asilikali. Kuwungunya kwine kukwatendekwe kukulosya kuti asilikali chiŵandika 500,000 awulajidwe kapenasoni kuwulala kwene kutyochela pajatandite ngondoji yaka yiŵili yipiteyo.

  •   Ŵandu wamba. Mwakamulana ni lipoti lya United Nations ŵandu ŵakupunda 28,000 awile kapena kuwulala. Jwamkulungwa jwa bungwe ja UN jwatite: “Yili yakusawusya kuti tusale chiŵalanjilo chisyesyene cha ŵandu ŵawile soni kuwulala pangondoji.” a

 Kusala yisyene pana ŵandu ŵajinji ŵakulaga ligongo lya ngondo soni yindu yachiwawa yayikutendekwa pachilambopa.

  •   Ŵandu 114 miliyoni ŵatisile kumangwawo ligongo lya ngondo soni yachiwawa pakwikanaga mu Sepetemba 2023.

  •   Ŵandu 783 miliyoni akulaga ni sala jekulungwa. Bungwe Jakulolela Yakulya Pachilambo Chosope jatite, “Ukangani chili chindu chekulungwa chachikutandisya sala pachilambopa. Mwamti 70 pelesenti ja ŵandu ŵakulaga ni sala pachilambopa akutama myilambo mwamukutendekwa ngondo soni yindu yachiwawa.”

 Ana ngondo jichimala? Ana yisyene kuti pachilambopa pachiŵa mtendele? Ana pachipagwa ndaŵi jele ngasipapagwa sala ni usawuchi mwamti jwalijose chachisangalalaga ni yakulya soni yindu yambone yejinji? Ana Baibulo jikusasala yamti uli?

Ndaŵi jangondo

 Baibulo jasasile kuti ngondo jichiŵa palipose pachilambopa kwimila mundu jwakwesile pa hachi.

  •   “Pelepo jakopochele hachi jine jechejewu. Juŵakwesile hachijo ŵapochele machili gakuti atyosye mtendele pachilambo chapasi kuti ŵandu awulagane, soni ŵampele upanga wekulungwa.”—Chiwunukuko 6:4.

 Panyuma pa jwakwela hachi jweleju payichesoni ŵakwela hachi ŵane ŵaŵili ŵakwimila sala jekulungwa soni chiwa chachikutendekwa ligongo lya milili soni yindu yine (Chiwunukuko 6:5-8) Kuti amanyilile yejinji yakwamba yakulochesya ya m’Baibulo soni ligongo lyakwe tukusosekwa kukulupilila kuti yikukwanilichikwa mundaŵi jetu jino, aŵalanje ngani jakuti “Ana Achalume Mcheche Ŵakwesile Mahachi Ali Ŵani Soni Akwimila Chichi?

Kusogoloku kuchiŵa mtendele

 Pachangakaŵapa, yindu yayili pachilambopa ngasikamulasoni masengo pakuputila ngondo. Nambo ngaŵa kuti yeleyi yichikomboleka ligongo lya machili ga ŵandu. Baibulo jikusati:

  •   Mlungu “akulekasya ngondo mpaka kumbesi kwa chilambo chapasi.”—Salimo 46:9.

  •   Mlungu chachimasya yakusawusya yakwika ligongo lya ngondo. “Jwalakwe chachipukuta misosi josope m’meso mwa ŵanduwo, mwamti chiwa ngasichipagwasoni. Ngasipapagwasoni yakutesya chanasa, kulila kapena kupikana kupweteka. Yindu yakala yosope yeneyi yichiŵa yili yimasile.”—Chiwunukuko 21:4.

  •   Mlungu akusimichisya kuti ŵandu wosope chachiŵa pa mtendele. “Ŵandu ŵa Mlungu tachitama mmisi jamtendele, mnyumba syakulupichika, nipo soni malo gakupumulila ga bata.”—Yesaya 32:18.

 Mwakamulana ni yakulochesya ya m’Baibulo, ngondo soni yakutendekwa yine yatukuyiwona masiku agano yikulosya kuti ndaŵi ja mtendele jisigele panandi kwika.

 Ana Mlungu chachiyikasya chamti uli mtendelewu kusogoloku? Jwalakwe chachitenda yeleyi pakamulichisya masengo boma jakwe jakwinani kapena kuti Uchimwene wakwe. (Mateyu 6:10) Kuti amanyilile ya Uchimwenewu soni yauchitenda kwa wawojo, alolele kambali ka fidiyo jakuti Ana Uchimwene wa Mlungu Uli Chichi?

a Miroslav Jenca, jwakamuchisya mlembi jwamkulungwa jwa bungwe ja United Nations ku Europe, Disemba 6, 2023.