Firy ma An̈aran̈any Zan̈ahary?
Valiny baka amy Baiboly
Araiky fo an̈aran̈any Zan̈ahary. Karaha ty fanoratan̈a izio amy volan̈a hebreo: יהוה. Amy teny gasy, matetiky izio adika: “Jehovah.” a Karaha ty nirahiny Zan̈ahary nisoratiny paminan̈y Isaia: “Zaho Jehovah zen̈y! Efa zen̈y an̈aranaka.” (Isaia 42:8) Tamy Baiboly nisoratin̈y taloha tan̈y, izio hita mimpody im-7 000. Ao tsisy an̈aranolo hafa na an̈aramboninahitry amezan̈a Zan̈ahary mimpody matetiky karaha zen̈y. b
Misy an̈aran̈a hafa koa ma ikaian̈a Zan̈ahary?
Araiky fo an̈aran̈a Zan̈ahary an̈aty Baiboly ao. Fa ndray zen̈y, ao misy an̈aramboninahitry maro ikaian̈a izy. Iro io man̈ambara toetriny Jehovah. Ty sasany amindro an̈aramboninahitrinany aby zen̈y:
An̈aramboninahitry |
Andininteny |
Dikany |
---|---|---|
Alfa ndreky Omega |
Apokalypsy 1:8; 21:6; 22:13 |
“Voanalohany ndreky farany”, na “fiantombohany ndreky fiafarany.” Dikanizen̈y tsisy Zan̈ahary Farany An̈abo talohany Jehovah, sady tsy ho hisy koa afaranany. (Isaia 43:10) Alfa ndreky omega io litera voanalohany ndreky farany amy alfabe griky. |
Allah |
(Tsisy) |
“Allah” io volan̈a arabo. Izio tsy ten̈a an̈aran̈a, fa an̈aramboninahitry fo. Dikanizio “Zan̈ahary.” Baiboly amy volan̈a Arabo ndreky amy volan̈a hafa mampiasa “Allah” io izikoa fa tihivolan̈a “Zan̈ahary.” |
Araiky Be Voninahitry Pan̈amboatra Olo |
Salamo 149:2 |
Nampisy raha jiaby.—Apokalypsy 4:11. |
Araiky Efa Nisy Rango Ela Be |
Daniela 7:9, 13, 22 |
Izy tsisy fiantombohan̈a. Izy efa nisy fo rango zay, talohany nisiany raha hafa jiaby io.—Salamo 90:2. |
Baba |
Izy nan̈amia fiain̈ana. |
|
Fara Tampony |
Daniela 7:18, 27 |
Panjaka farany an̈abo. |
Farahy |
Eksodosy 34:14, Fandikanteny Protestant |
Izy tsy man̈eky izikoa sady mivavaka aminany avio mivavaka amy zan̈ahary hafa koa. Izio koa nadika “mitaky hanompoan̈a izy zaraiky fo.”—Fandikan-tenin’ny Tontolo Vaovao. |
Farany An̈abo |
Salamo 47:2 |
Izy manan̈a toeran̈a farany an̈abo. |
Farany Mahery |
Genesisy 17:1 |
Manan̈a angovo farany an̈abo. Volan̈a hebreo ʼEl Shaddaiʹ, nadika “Zan̈ahary Farany An̈abo” io mimpody impito an̈aty Baiboly ao. |
Farany Masin̈y |
Ohabolana 9:10 |
Izy ten̈a masin̈y ndreky madio amy zavaboary hafa jiaby. |
Lampimbato |
Salamo 18:2, 46 |
Izy fialofan̈a ndreky pan̈avotro. |
Pamonjy |
Isaia 41:14; Fandikanteny Protestant |
Jesosy Kristy namiany atao sorompan̈avotan̈a, han̈avotro olombelon̈o aminy ota ndreky fahafatesan̈a.—Jaona 3:16. |
Pamoron̈o |
Isaia 40:28 |
Izy niasa raha jiaby. |
Pan̈avotro |
Isaia 45:21 |
Pan̈avotro amy fandripahan̈a na amy raha ratsy mety handalo. |
Panefy Tanimanga |
Isaia 64:8 |
Izy manan̈a fahifan̈a aminolo ndreky firenena, karaha ataony pan̈amboatra tanimanga manan̈a fahifan̈a amy tanimanga.—Romanina 9:20, 21. |
Panjakany Mandrakizay |
Apokalypsy 15:3 |
Fitondrasan̈anany tsisy fanombohan̈a sady tsisy farany. |
Papianatra Be Voninahitry |
Isaia 30:20, 21 |
Izy pan̈amia fampianaran̈a ndreky taridalan̈a ten̈a mahatsara atsika.—Isaia 48:17, 18. |
Piambin̈y |
Salamo 23:1 |
Mikarakara panomponany. |
Pitandren̈y Vavaka |
Salamo 65:2 |
Izy mitandren̈y vavaka ataonolo jiaby mino izy. |
Tompo |
Salamo 135:5 |
Amy volan̈a hebreo ʼAdôhn ndreky ʼAdônim. |
Tompo Farany An̈abo |
Genesisy 15:2 |
Manan̈a fahifan̈a fara tampony; amy volan̈a hebreo ʼAdônai. |
Tompony maro |
Isaia 1:9, Fandikan-teny Protestant; Romanina 9:29, Fandikanteny Protestant |
Izy mikomandy anjely maro be. An̈aramboninahitry “Tompony maro” io koa mety adika “Jehovah Tompony tafiky” na “Zan̈ahariny tafiky.”—Romanina 9:29, Fandikan-tenin’ny Tontolo Vaovao; Fandikanteny Katolika. |
Zaho Zen̈y |
Eksodosy 3:14, Fandikanteny Protestant |
Izy afaka manjary raha jiaby ilain̈y han̈atantirahan̈a fikasan̈anany. Izio koa nadika “Haboakako Tsarabe fa Zaho Araiky Mahavita Zay Raha Tiako Hatao In̈y.” (Fandikan-tenin’ny Tontolo Vaovao) Zen̈y man̈azava dikany an̈aran̈a “Jehovah” koran̈iny aminy andininy man̈araka.—Eksodosy 3:15. |
Zan̈ahariny zan̈ahary |
Deoteronomia 10:17 |
Zan̈ahary farany an̈abo. Izy tsy mitovy amindro “zan̈ahary tsisy dikany” ivavahanolo sasany.—Isaia 2:8. |
Zan̈ahary |
Genesisy 1:1 |
Izy hivavahan̈a. Izy mahery. Volan̈a hebreo ʼElôhim ivolan̈ana Jehovah io volan̈a indesin̈y manondro raha maro, fotony izio ivolan̈ana habezany toeran̈a tanàny ndreky hatsaran̈anany. |
Zan̈ahary Ravoravo |
1 Timoty 1:11 |
Izy Zan̈ahary sambatra ndreky ravoravo.—Salamo 104:31. |
An̈arany toeran̈a amy Soratra Hebreo ao
An̈aran̈a toeran̈a sasany amy Baiboly ao misy an̈aran̈any Zan̈ahary io. Fa iro io fo tsy an̈aran̈a hafa fikahian̈a Zan̈ahary.
An̈arany toeran̈a |
Andininteny |
Dikany |
---|---|---|
Jehovah-jire |
Genesisy 22:13, 14 |
“Jehovah Han̈amia.” |
Jehovah-nisỳ |
Eksodosy 17:15 |
“Jehovah io Potô Famantaran̈anaka” na “Tompo io Drapônaka.” (Dikanteny Iombonana Eto Madagasikara) Afaka man̈aton̈o Jehovah olonany jiaby, baka iro hahazo fiarovan̈a ndreky fan̈ampian̈a.—Eksodosy 17:13-16. |
Jehovah-saloma |
Mpitsara 6:23, 24 |
“Jehovah io Fiadan̈ana.” |
Antony tokony hahaizan̈a ndreky hampiasan̈a an̈aran̈a Zan̈ahary
Matoa nataony Zan̈ahary mimpodimpody andrivony an̈aty Baiboly ao an̈aranany “Jehovah” io, dikanizen̈y izio raha ten̈a maventy aminany.—Malakia 1:11.
Jesosy Zanaka Zan̈ahary koa nan̈aboaka fo fa ten̈a raha maventy an̈aran̈a io. Karaha ty ziô, ohatra, nataony izikoa fa nivavaka tamy Jehovah: “Irarian̈a an̈aranao ho masin̈y.”—Matio 6:9; Jaona 17:6.
Efa manomboko minaman̈a amy Jehovah lan̈iany olo mahay ndreky mampiasa an̈aran̈a Zan̈ahary io. (Salamo 9:10; Malakia 3:16) Zan̈ahary efa nampan̈anten̈a fa lan̈iany olo minaman̈a aminany, hamiany hatsaran̈a ty: “Zaho hankafaka izy, fotony ten̈a tiany zaho. Harovako izy, fotony izy nanjary nahay an̈aranaka.”—Salamo 91:14.
Baiboly mivolan̈a: “Maro raha kahianolo ‘zan̈ahary’, na andan̈itry an̈y zen̈y na ambony tany eto, fotony misy ‘zan̈ahary’ maro ndreky ‘tompo’ maro.” (1 Korintianina 8:5, 6) Fa Baiboly koa mivolan̈a fa Jehovah an̈aran̈a Zan̈ahary marin̈y.—Salamo 83:18.
a Misy manampahaizan̈a momba volan̈a hebreo mivolan̈a fa “Yahveh” na “Iaveh” an̈arany Zan̈ahary.
b “Jah” fan̈afohezan̈a an̈aran̈a “Jehovah.” Izio mimpody in-50 an̈aty Baiboly ao. Tafiditry amy zen̈y fampiasan̈a izy an̈aty volan̈a “Haleloia” na “Aleloia”, dikanizio “Derà Jah.”—Apokalypsy 19:1; Fandikanteny Protestant; Fandikanteny Katolika.