Nag-uupod ito han abilidad ha

• paghulat

• pagpugong ha patigda-tigda nga desisyon

• pagtapos ha diri makapainteres nga buruhaton

• pag-una ha iba kay ha kalugaringon

An kabataan nga may pagpugong ha kalugaringon mahimo makaato ha mga pagsulay, bisan kon ito nga pagsulay naghahatag hin temporaryo nga kalipay. Ha kabaliktaran, an kabataan nga waray pagpugong ha kalugaringon daku an posibilidad nga

• magin agresibo

• madepres

• magsigarilyo o magin parahubog o magdroga

• magkinaon hin diri masustansya

Usa nga pag-aram an nagsiring nga an kabataan nga may pagpugong ha kalugaringon posible nga mas makalikay ha sakit ngan problema ha kwarta ngan magin mas masinugtanon ha balaud pagdaku nira. Ito nga pagsaliksik nagtugway kan Propesor Angela Duckworth han University of Pennsylvania nga magsiring: “Diri nakakadaot an pagpugong ha kalugaringon.”

Mahibaro ha pagsiring hin diri ngan tumana ito.

PRINSIPYO HA BIBLIA: “An iyo ‘Oo’ sadang mangahulogan hin oo, ngan an iyo ‘Diri,’ diri.”​—Mateo 5:37.

Bangin testingan han gudtiay nga kabataan an ira kag-anak pinaagi ha pag-inalburuto​—bisan ha publiko pa ngani. Kon magpadara an kag-anak, huhunahunaon han bata nga an pag-inalburuto epektibo nga paagi basi makuha an iya karuyag.

Ha luyo nga bahin, kon magsiring an kag-anak hin diri ngan tumanon ito, an bata mahibabaro hin importante nga leksyon​—diri naton pirme makukuha an aton karuyag. “Urusahon nga mas malipayon an mga tawo nga maaram hito nga kamatuoran,” siring ni Dr. David Walsh. “Diri naton nabubuligan an aton mga anak kon igintututdo naton ha ira nga makukuha nira pirme an ira karuyag.” *

An pagsiring hin diri ha imo anak yana mabulig ha iya nga magpugong ha kalugaringon pagdaku niya ​—pananglitan, kon nasusulay hiya nga magdroga, makig-sex antes han kasal, o magbuhat hin iba nga butang nga makakadaot ha iya o ha iba.

Buligi an imo anak nga masabtan kon ano an magigin resulta kon magbuhat hiya hin maopay o hin maraot.

PRINSIPYO HA BIBLIA: “Anoman an iginsasabwag han usa nga tawo, ito liwat an iya aanihon.”​—Galacia 6:7.

Kinahanglan masabtan han imo anak nga an iya ginbubuhat may-ada pirme resulta, ngan an kawaray-pagpugong ha kalugaringon magkakaada hin maraot nga resulta. Pananglitan, kon nagwawala an imo anak kon nasisina hiya, posible nga likyan hiya han iba nga tawo. Ha luyo nga bahin, kon makultibar niya an pagpugong kon nasisina hiya​—o maghulat imbes nga sumagbang​—maayon ha iya an iba. Buligi an imo anak nga masabtan nga maghihingaopay hiya kon pirme hiya magpupugong ha kalugaringon.

Tutdui an imo anak kon ano an angay iprayoridad.

PRINSIPYO HA BIBLIA: ‘Siguroha an mas importante nga mga butang.’​—Filipos 1:10.

An pagpugong ha kalugaringon diri la basta paglikay ha pagbuhat hin maraot; nag-uupod ito ha pagbuhat han ginkikinahanglan, bisan kon diri ito eksayting o makalilipay. Importante nga mahibaro an imo anak kon ano an iya angay iprayoridad ngan buhaton ito. Pananglitan, kinahanglan niya unahon an iya mga asaynment antes mag-uyag.

Magin maopay nga susbaranan.

PRINSIPYO HA BIBLIA: “Iginpakita ko an susbaranan para ha iyo, nga sugad la han akon ginbuhat ha iyo, ito liwat an kinahanglan niyo buhaton.”​—Juan 13:15.

Makikita han imo anak an imo reaksyon ha diri maopay o nakakaaringit nga sitwasyon. Ipakita pinaagi han imo susbaranan nga an pagpugong ha kalugaringon naghahatag hin mag-opay nga resulta. Pananglitan, kon gintitestingan han imo anak an imo pasensya, nasisina ka ba o nagpapabilin nga kalmado?