An bata nga babaye natago ha talwas nga lugar, ngan an iya mga mata nakatutok ha butnga han katangboan. Waray hiya kiwa-kiwa ngan nangungurog tungod han kulba, samtang hinay-hinay nga naagos an daku nga Salog Nilo. Linabay an mga oras, pero padayon hiya nga naghihinulat ngan nagkikinita bisan kon may mga insekto nga naglilinupad-lupad ha iya palibot. Didto, ginkikinita niya an nakatago nga basket nga diri nasusudlan hin tubig; ha sulod hito an iya minasus-an nga manghod nga lalaki. Nasusubo gud hiya ha paghunahuna nga an iya bugto nag-uusahan la didto ngan waray mahihimo. Pero maaram hiya nga tama an iya mga kag-anak; ito la an paagi nga makatalwas an iya manghod ha maraot nga mga butang nga nahitatabo.

 Ito nga bata nga babaye nagpapakita hin daku nga kaisog, ngan diri na maiha, magigin mas maisugon pa gud hiya. Bisan kon bata pa hiya, nagkakaada na hiya marig-on nga pagtoo ha Dios. Klaro nga makikita ito ha sunod nga mga mahitatabo, ngan nakaapekto ito ha iya bug-os nga kinabuhi. Paglabay hin mga tuig, han lagas na hiya, an iya pagtoo naggiya ha iya ha pinakaeksayting nga panahon ha kasaysayan han iya katawohan. Ito liwat nga kalidad nakabulig ha iya han nakahimo hiya hin seryoso nga sayop. Hin-o hiya? Ngan ano an aton mahibabaroan ha iya pagtoo?

 Waray isumat han Biblia kon ano an iya ngaran, pero maaram kita kon hin-o hiya. Hiya hi Miriam, an suhag nga anak nira Amram ngan Jokebed, nga Hebreo nga mga uripon ha tuna han Ehipto. (Numeros 26:59) An iya minasus-an nga bugto nga lalaki ngangaranan hin Moises. Hi Aaron, an magurang nga bugto nga lalaki hito nga minasus-an, mga tres anyos hito nga panahon. Diri kita sigurado kon pira an edad ni Miriam hito nga panahon, pero posible nga waray pa hiya mag-dyes anyos.

 Nabuhi hi Miriam ha makuri nga mga panahon. Ginhuhunahuna han mga Ehiptohanon nga daku nga tarhog an iya katawohan, an mga Hebreo, salit gin-uripon nira ngan ginraugdaog hira. Pero nakatalwas an mga uripon ngan padayon nga nagtikadamu, salit an nahahadlok nga mga Ehiptohanon naggamit hin mas mabangis pa nga taktika. Nagsugo an Paraon nga patayon an ngatanan nga natatawo nga anak nga lalaki han mga Hebreo. Sigurado nga maaram hi Miriam han pagtoo nga iginpakita han duha nga partera nga hira Sifra ngan Pua, nga pasekreto la nga waray sumunod ha sugo han Paraon.—Exodo 1:8-22.

 Nakita liwat ni Miriam an pagtoo han iya mga kag-anak. Katapos matawo inin gwapo nga ikatulo nga anak, gintago hiya nira Amram ngan Jokebed hin tulo ka bulan. Waray hira mahadlok ha sugo han hadi ngan waray nira tuguti nga patayon an ira anak. (Hebreo 11:23) Pero diri masayon an pagtago hin minasus-an, salit waray pag-iha kinahanglan nira maghimo hin makuri gud nga desisyon. Maaram hi Jokebed nga kinahanglan niya itago an bata ngan bayaan ha usa nga lugar diin may tawo nga makakakita hito nga makakagprotektar ngan makakag-ataman hito. Imadyina an duro nga pag-inampo han nanay samtang naghihimo hiya hin tangbo nga basket, ginpapahiran ito hin alkitran basi diri masudlan hin tubig, ngan katapos ginbabayaan an iya hinigugma nga anak ha Salog Nilo! Sigurado nga ginsidngan niya hi Miriam nga magpabilin ngan magbantay basi makita kon ano an mahitatabo.—Exodo 2:1-4.

 Salit hi Miriam naghulat. Paglabay hin mga oras, may nakita hiya nga tiabot—usa nga grupo hin mga babaye. Ngan diri hira ordinaryo nga mga Ehiptohanon. An anak nga babaye han Paraon ngan an iya mga kabulig nga babaye nagkakaabot basi kumarigo ha Nilo. Posible gud nga nahadlok hi Miriam. Baga hin imposible gud nga talapason han anak nga babaye mismo han Paraon an sugo han hadi ngan proteksyonan inin minasus-an nga Hebreo. Sigurado nga nag-inampo gud hi Miriam hito nga mga takna.

 An anak nga babaye han Paraon an siyahan nga nakakita han basket nga nakadto ha katangboan. Ginsidngan niya an iya uripon nga babaye nga dad-on ito ha iya. Katapos, an rekord nasiring parte ha prinsesa: “Han iya ito gin-abrihan, nakita niya an bata, ngan an bata nga lalaki nagtitinangis.” Nasantop dayon niya kon ano an nahitatabo: Usa nga Hebreo nga nanay an naniningkamot nga talwason an kinabuhi han iya anak. Pero an anak han Paraon nalooy hini nga bata. (Exodo 2:5, 6) Sigurado nga nabasa han alerto nga hi Miriam an reaksyon han babaye. Maaram hiya nga ito na an takna nga ipakita niya an iya pagtoo kan Jehova. Determinado hiya nga magin maisugon, salit dinaop hiya ha ira.

 Diri kita maaram han magigin pagtratar ha usa nga uripon nga bata nga Hebreo kon makikiistorya hiya ha usa nga prinsesa. Pero nagpakiana la gihapon hi Miriam ha prinsesa: “Malakat ba ako ngan makuha hin yaya tikang ha mga Hebreo basi mag-ataman han bata para ha imo?” Haom gud ito nga pakiana. Maaram an anak han Paraon nga waray hiya kapas ha pag-ataman hin bata. Bangin nahunahuna niya nga mas maopay kon igkasi-Hebreo an mag-aataman hito; pagdaku han bata, puydi na niya ito dad-on ha iya balay basi ampunon ngan tagan hin edukasyon. Sigurado nga nalipay gud hi Miriam ha baton han prinsesa: “Sige!”—Exodo 2:7, 8.

 Dinalagan hi Miriam tipauli ha iya nababaraka nga mga kag-anak. Maiimadyin naton nga eksayted gud hiya pagsumat ha iya nanay han nahitabo. Sigurado nga kombinsido hi Jokebed nga hi Jehova an nagmaniobra hito, salit inupod hiya kan Miriam pagbalik ha anak nga babaye han Paraon. Posible nga naningkamot hi Jokebed nga diri ipakita an iya kalipay han nagsugo an prinsesa: “Dad-a ini nga bata ngan atamana hiya para ha akon, ngan babayaran ko ikaw.”—Exodo 2:9.

 Damu an nahibaroan ni Miriam mahitungod ha iya Dios nga hi Jehova hito nga adlaw. Nahibaroan niya nga hinigugma ni Jehova an iya katawohan ngan ginpapamatian an ira mga pag-ampo. Ngan nahibaroan niya nga diri la mga adulto o mga kalalakin-an an makakagpakita hin kaisog ngan pagtoo. Ginpapamatian ni Jehova an ngatanan niya nga matinumanon nga surugoon. (Salmo 65:2) Kinahanglan mahinumdoman naton ini, kay kita ngatanan—batan-on ngan lagas, lalaki ngan babaye—nabubuhi hinin makuri nga mga panahon.

 Gin-ataman ni Jokebed an minasus-an. Maiimadyin naton nga ginhigugma gud ni Miriam an iya bugto nga ginbuligan niya nga matalwas. Bangin gintutdoan niya hiya nga magyakan, ngan nalipay hiya han siyahan nga ginyakan han bata an ngaran han Dios nga hi Jehova. Han durodaku na an bata, panahon na para dad-on hiya ha anak nga babaye han Paraon. (Exodo 2:10) Masakit gud ito para ha bug-os nga pamilya. Sigurado nga eksayted gud hi Miriam nga makita an iya bugto pagdaku hito, nga ginngaranan nga Moises han anak nga babaye han Paraon. Padayon ba nga hihigugmaon ni Moises hi Jehova bisan kon nagtutubo hiya ha pamilya han hadi han Ehipto?

 Paglabay han panahon, nagin klaro an baton. Sigurado nga proud gud hi Miriam han nahibaroan niya nga pagdaku han iya manghod ginpili niya nga mag-alagad ha iya Dios imbes nga salingabuton an oportunidad nga igintatanyag ha iya han panimalay han Paraon! Han 40 anyos hi Moises, iya gindepensahan an iya katawohan. Ginpatay niya an usa nga Ehiptohanon nga nagkastigo ha usa nga Hebreo nga uripon. Maaram hi Moises nga papatayon hiya, salit pinalagiw hiya tikang ha Ehipto.—Exodo 2:11-15; Buhat 7:23-29; Hebreo 11:24-26.

 Posible nga hi Miriam waray na balita ha iya bugto ha sunod nga upat ka dekada samtang naukoy hi Moises ha hirayo nga tuna han Midian sugad nga paraataman hin mga karnero. (Exodo 3:1; Buhat 7:29, 30) Linabay an panahon ngan nalagas na hi Miriam. Pero padayon nga naghulat ngan nag-ilob hiya samtang nakikita an pagtikagrabe han pag-antos han iya mga igkasi-Hebreo.

 Posible nga sobra 80 anyos na hi Miriam han binalik hi Moises, nga ginsugo han Dios basi talwason an iya katawohan. Hi Aaron nagin tagapagyakan ni Moises, ngan inin duha nga bugto ni Miriam magkaupod nga nakiistorya ha Paraon basi maghangyo nga palakton niya an katawohan han Dios. Sigurado nga ginsuportahan ngan gindasig gud niya hira han waray hira pamatii han Paraon ngan han pauroutro hira nga binalik basi pahamangnoan an mga Ehiptohanon parte ha napulo nga peste nga ginpadara ni Jehova. Ha urhi, ha ultimo nga peste—an pagpatay ha ngatanan nga suhag nga anak nga lalaki han mga Ehiptohanon—panahon na basi bumaya ha Ehipto an bug-os nga Israel! Imadyina la an maduruto nga pagbulig ni Miriam ha iya katawohan samtang nabaya hira ha pagpanguna ni Moises.—Exodo 4:14-16, 27-31; 7:1–12:51.

 Ha urhi, han nakorner an Israel butnga han Dagat nga Pula ngan han kasundalohan han Ehipto, nakita ni Miriam an pagtindog han iya bugto nga hi Moises ha atubangan han dagat ngan an pag-alsa han iya tungkod. Natunga an dagat! Samtang ginpapangunahan ni Moises an katawohan ha pagtabok ha mamara nga salad han dagat, sigurado nga gin-abat ni Miriam nga an iya pagtoo kan Jehova nagin mas marig-on pa gud. Nag-aalagad hiya ha Dios nga makakahimo han ngatanan ngan makakatuman han bisan ano nga saad!—Exodo 14:1-31.

 Han talwas nga nakatabok an katawohan ngan nalumos ha dagat hi Paraon ngan an iya kasundalohan, nakita ni Miriam nga mas makusog hi Jehova kay ha pinakagamhanan nga kasundalohan ha kalibotan. Napagios an katawohan nga magkanta kan Jehova. Katapos, ginpangunahan ni Miriam an kababayin-an ha pagkanta hini nga mga pulong: “Pagkanta kan Jehova, kay mahimayaon nga nagdaog hiya. An kabayo ngan an sakay hito iya iginlabog ngadto ha dagat.”—Exodo 15:20, 21; Salmo 136:15.

 Usa adto han pinakamaopay nga eksperyensya ni Miriam nga diri gud niya hingangalimtan. Hini nga bahin han rekord, gintawag han Biblia hi Miriam nga propetisa. Hiya an siyahan nga babaye ha Biblia nga gintawag nga propetisa. Usa hiya han pipira la nga kababayin-an nga nag-alagad kan Jehova hinin espesyal nga paagi.—Hukom 4:4; 2 Hadi 22:14; Isaias 8:3; Lucas 2:36.

 An Biblia nagpapahinumdom ha aton nga nagkikita hi Jehova ha aton ngan gin-aapresyar niya an aton mga pangalimbasog, pagpailob, ngan hingyap nga dayawon hiya. Batan-on man kita o lagas, lalaki o babaye, puydi kita magpakita hin pagtoo kan Jehova. An sugad nga pagtoo nakakapalipay ha iya; diri gud niya ito nahingangalimtan, ngan nalilipay hiya nga balosan ito. (Hebreo 6:10; 11:6) Maopay gud ito nga rason nga subaron ta an pagtoo ni Miriam!

 Bendisyon an pagkaada mga pribilehiyo ngan pagin prominente, pero may mga peligro liwat ito. Ha panahon nga gintagan an Israel hin kagawasan ha pagkauripon, posible nga hi Miriam an pinakaprominente nga babaye ha nasud. Magigin mapahitas-on o ambisyoso ba hiya? (Proberbios 16:18) Makasurubo, may panahon nga nagin sugad hiya hito.

 Pipira ka bulan katapos han pagbaya han mga Israelita ha Ehipto, may gin-abiabi hi Moises nga grupo nga tikang ha hirayo—an iya ugangan nga hi Jethro upod an asawa ni Moises nga hi Zipora, ngan an ira duha nga anak nga lalaki. Nagin asawa ni Moises hi Zipora ha panahon han iya 40 ka tuig nga pag-ukoy ha Midian. Antes han pagbaya, binalik hi Zipora ha iya pamilya ha Midian, bangin para bumisita, ngan yana gindadara na hiya han iya tatay ha kampo han mga Israelita. (Exodo 18:1-5) Imadyina kon ano kaeksayted an katawohan han inabot hira! Posible nga damu an naruruyag gud nga makita an asawa han lalaki nga ginpili han Dios nga manguna ha ira ha paggawas ha Ehipto.

 Nalipay ba liwat hi Miriam? Bangin ha tinikangan. Pero ha urhi baga hin nagin mapahitas-on hiya. Bangin nahadlok hiya nga masaliwnan hiya ni Zipora ha pagin pinakaprominente nga babaye ha nasud. Anoman an rason, hira Miriam ngan Aaron nagtikang pag-istorya hin negatibo. Ngan sugad han agsob nga nahitatabo, waray pag-iha an ira pag-istorya hin negatibo nagin nakakadaot na ngan nakakasakit. Ha tinikangan, nagreklamo hira parte kan Zipora nga diri hiya Israelita kondi Cusita. a Pero waray pag-iha nagrireklamo na hira parte kan Moises mismo. Hira Miriam ngan Aaron nagsiring: “Pinaagi la ba kan Moises nagyayakan hi Jehova? Diri ba nagyayakan liwat hiya pinaagi ha aton?”—Numeros 12:1, 2.

 Ito nga mga pulong nagpapakita nga hira Miriam ngan Aaron nagkakaada na maraot ngan peligroso nga disposisyon. Diri hira kontento ha paagi han paggamit ni Jehova kan Moises, kay karuyag nira magkaada dugang nga awtoridad ngan impluwensya. Tungod ba ito kay gin-aabuso ni Moises an iya awtoridad, ngan karuyag niya nga dayawon hiya? May mga kaluyahan hiya, pero diri hiya ambisyoso o mapahitas-on. An giniyahan nga rekord nasiring: “Hi Moises an pinakamaaghop ha ngatanan nga tawo ha bawbaw han tuna.” Anoman an hinungdan, sayop an ginsiring nira Miriam ngan Aaron, ngan naninelikado hira. An rekord nasiring: “Hi Jehova nagpinamati.”—Numeros 12:2, 3.

 Tigda nga iginpatawag ni Jehova an tulo nga magburugto ngadto ha tolda nga katirokan. An urusahon gud nga harigi nga dampog, nga nagrirepresentar han presensya ni Jehova, pinundo hirani ha aragian tipasulod ha tolda. Katapos, nagyakan hi Jehova. Ginsaway niya hira Miriam ngan Aaron, ngan iginpahinumdom ha ira an Iya waray kapariho nga relasyon kan Moises ngan an Iya daku nga pagtapod hito nga tawo. Nagpakiana hi Jehova, “Salit, kay ano nga waray kamo mahadlok pagyakan kontra ha akon surugoon, kontra kan Moises?” Sigurado nga nangurog hira Miriam ngan Aaron. Para kan Jehova, an ira kawaray-respeto kan Moises, kawaray-respeto liwat ha Iya.—Numeros 12:4-8.

 Posible gud nga hi Miriam an nanguna ha pagreklamo, ngan nagsulsol ha iya manghod nga umugop ha iya kontra ha ira hipag. Posible nga ito an rason kon kay ano nga hi Miriam an ginsirotan ni Jehova. Nagkaada hiya leprosi. Tungod hiton makaharadlok nga sakit, an iya panit nagin “sugad kabusag han niebe.” Nagpaubos dayon hi Aaron kan Moises, ngan nakimalooy ha iya nga mangamuyo kan Jehova para ha ira: “Kalurongan adto nga amon ginbuhat.” Tungod kay maaghop hi Moises, nangaraba hiya kan Jehova: “O Dios, alayon tambala hiya! Alayon!” (Numeros 12:9-13) An pakimalooy hini nga magbugto nagpapakita nga hinigugma gud nira an ira Ate, bisan pa han iya mga sayop.

 Nalooy hi Jehova. Gintambal niya an mabinasulon nga hi Miriam. Pero nagsugo hiya nga ikwarentinas hi Miriam hin pito ka adlaw ha gawas han kampo han Israel. Sigurado nga makaarawod gud ito para kan Miriam, kay mahibabaroan han mga aadto ha kampo nga gindidisiplina hiya. Pero natalwas hiya tungod han iya pagtoo. Ha iya kasingkasing, maaram hiya nga matadong an iya Amay, hi Jehova, nga nagdidisiplina ha iya tungod han gugma. Salit sumugot hiya. Linabay an makasurubo nga pito ka adlaw samtang naghuhulat an mga Israelita nga aadto ha kampo. Katapos, iginpakita utro ni Miriam an iya pagtoo—hini nga higayon pinaagi han mapainubsanon nga ‘pagbalik’ ha kampo.—Numeros 12:14, 15.

 Gindidisiplina ni Jehova adton iya mga hinigugma. (Hebreo 12:5, 6) Hinigugma gud niya hi Miriam, salit gintadong an iya pagin mapahitas-on. Masakit an pagtadong, pero nagtalwas ito kan Miriam. Tungod kay mapainubsanon nga ginkarawat niya an disiplina, nahibalik an pag-uyon han Dios ha iya. Nabuhi hiya tubtob ha ikatarapos han temporaryo nga pag-ukoy han Israel ha kamingawan. Han namatay hiya ha Kades, ha kamingawan han Zin, posible nga hirani na hiya mag-130 anyos. b (Numeros 20:1) Paglabay hin mga siglo, mahigugmaon nga ginpasidunggan ni Jehova hi Miriam tungod han iya matinumanon nga pag-alagad. Pinaagi han iya propeta nga hi Micas, ginpahinumdoman niya an iya katawohan: “Gintubos ko kamo tikang ha balay han pagkauripon; ginsugo ko ngada ha iyo hira Moises, Aaron, ngan Miriam.”—Micas 6:4.

 Damu an aton mahibabaroan ha kinabuhi ni Miriam. Kinahanglan naton proteksyonan adton diri makakadepensa ha ira kalugaringon ngan maisugon nga magyakan para ha kon ano an tama, sugad han iya ginbuhat han bata pa hiya. (Santiago 1:27) Pariho ha iya, kinahanglan malipayon naton nga ipasamwak an mensahe han Dios. (Roma 10:15) Pariho ha iya, kinahanglan isalikway naton an maraot nga mga kalidad nga pangabugho ngan pagdumot. (Proberbios 14:30) Ngan pariho ha iya, kinahanglan mapainubsanon nga karawaton ta an pagtadong ni Jehova. (Hebreo 12:5) Kon ginbubuhat naton ito, masusubad gud naton an pagtoo ni Miriam.