Konttenttiyaa bessa

Kesuwaa bessa

Qumaa Alerjiyaanne Qumay Baqaliyoogaa​—⁠Dummatettay Aybee?

Qumaa Alerjiyaanne Qumay Baqaliyoogaa​—⁠Dummatettay Aybee?

Eemelo: “Tana sheneyido gishshawu shukkaa wottabayaas. Doona giddoy qaaca qaaca giis; ta inccarssaykka kixxiis. Tana yiicoyiyoogaa doommiis; qassi shemppiyoogeekka metiis. Puuso milatiyaabay ta kushiyaaninne qooriyaa heeran kiyiis. Ta sahuwaa genccana koyaas; shin eesuwan hosppitaaliyaa baana koshshiyoogaa akeekaas!”

DARO asay miyoogan ufayttees. SHin issoti issoti amarida qumaa morkkedan xeelloosona. Ibay qommoora odettido Eemeligaadan, eti qumaa alerjiyan sahettoosona. Eemelo sakkiyaagee anafilakssis geetettiya wolqqaama alerje; hegee worana danddayiyaaba. SHin, qumaa alerjetuppe daroti keehi qohiyaageeta gidokkona.

Mata wodeppe haa simmin, qumaa alerjeenne qumay baqaliyoogee kaseegaappe dariis. SHin qumaa alerjiyan sahettiyaabadan qoppiyaageetuppe amaridaageetu xallay tumuppe hegaadan sahettiyoogee akkamuwan erettidoogaa issi issi xinaatee qonccissees.

Qumaa Alerjee Aybee?

Jenifero giyo dottoriyaa kaalettiyo saynttisttetu citay Ze Jornal of ze Amerikan Medikal Assosiyiyeshin giyo xuufiyan qonccissidoogaadan, “qumaa alerjiyawu kumetta saˈan ubba asay maayiyo birshshetti baawa.” SHin bollay bana qohiyaabaappe teqqanawu oottiyooban alerjee merettiyoogaa daro eranchati yootoosona.

Qumaa giddon deˈiya protine giyoobaappe denddidaagan alerjee merettees. Bollay bana qohiyaabaappe teqqanawu oottiyoobay protiniyaa balan morkkedan xeellana danddayees. Protinee bolla giddo geliyo wode bollay bana qohiyaabaappe teqqanawu oottiyoobay he gelida morkkiyaa xayssanawu IgE (Imiyunoglobulin E) giyo bollawu imatta gididabaa teqqiyaabay merettanaadan oottees. Alerje gidiya qumaa issi uri miyo wode, bollaa qohiyaabaappe teqqiyaabati histtaamin giyoobaa gujjin hara kemikaleti bolla giddon merettanaadan oottoosona.

Darotoo, histtaamin giyo kemikalee bollay bana qohiyaabaappe teqqanawu oottiyoobaara gayttidaagan maaddiyaabaa oottees. SHin erettenna gaasuwan IgE giyo, bollawu imatta gididabaa teqqiyaabay merettin, bolla giddon histtaamin kemikalee pulttees; hegee protinee deˈiyo issi issi qumaa miida asaa bolli alerjiyaa malaatay beettanaadan oottees.

Issi uri mi erenna qumaa miyo wode aynne hanennan aggana danddayees; shin he qumaa zaarettidi miyo wode qumaa alerjiyan sahettana danddayees.

Qumay Baqalees Giyoogee Aybee?

Qumay baqaliyoy qumaa alerjiyaagaadan, issi qumaa bollay dosenna wodiyaana. Qumaa alerjee bollay bana qohiyaabaappe teqqanawu oottiyoobaa gaasuwan merettiyaaba; shin qumay baqalees giyoobay qumay bolla giddon liiqiyo hanotaara gayttidaagan merettiyaaba. Issi uri miidobaa a bollay gaaccanawu metootana danddayees; hegee gidiyaagaa keena inzzaymee baynna gishshataassa woy quman deˈiya kemikaleti liiqissanawu metiyaageeta gidiyo gishshataassa gidana danddayees. Leemisuwawu, maattan deˈiya sukkaariyaa liiqissanawu koshshiya inzzaymee ganjje giddon pulttenna wode, issi issi asawu maattan deˈiya lakttoos giyo sukkaaree baqalees.

Qumay baqaliyoogee bollawu imatta gididabaa teqqiyaabay merettiyoobaara gayttidaba gidenna gishshawu, issi qumaa koyro miyo wode hegee erettana danddayees. Gidikkokka, he qumaappe guuttaa miyo wode baqalennan aggana danddayees; shin daruwaa miyo wode baqalana danddayees. Hegee keehi qiiba qumaa miikkokka, woro kare attana danddayiya qumaa alerjiyaappe dumma.

Hegawu Malaatay Aybee?

Neeni qumaa alerjiyan sahettikko, bollay qaacissana, puuso malabay kiyana, kookkee, ayfee woy inxxarssay kixxana, looqqoyana, cooshshana woy utissana danddayees. Keehi wolqqaamikko, suuttaa likkee guuxxana, yiicoyana, yiicoyidi onggana, qassi wozanay shociyoogaa aggana danddayees. Ubba ixxi iitidi woranakka danddayees.

Ubba qumaykka alerjee merettanaadan oottana danddayees. SHin wolqqaama qumaa alerjee darotoo maattaa, phuuphulliyaa, moliyaa, sherxxan giyo moliyaa, lawuziyaa, akuriya ataraa, gawuziyaanne gisttiyaa mala amarida qumaa gaasuwan denddana danddayees. Issi ura layttay aappuna gidikkokka, alerjiyaa sahettana danddayees. Alerjee zariyaappe laattiyooba gidana danddayiyoogaakka xinaateti qonccissoosona; aawaynne aayyiyaa woy etappe issoy alerjiyaa sahettikko eta naˈay alerjiyaa sahettana danddayees. Daro naati dicciyo wode, eta sakkiya qumaa alerjee aggees.

Qumay baqaliyoogaa bessiya malaatay wolqqaama alerjiyaagaadan hirggissenna. Qumay baqaliyo wode uloy sakkana, puurissana, dawuzissana, uloy iqana, huuphee zawurana, bollan puuso malabay kiyana, daafurssana woy bollay pashkkennan aggana danddayees. Maattaynne maattaa qommo gididabay, gisttee, gilutin giyoobay, ushshaynne irshshoy issi issi asawu baqalees.

Maramarettiyoogaanne Akkamettiyoogaa

Qumaa alerjee sakkiyo wode woy qumay baqaliyo wode, neeni akkamettanawu koyana danddayaasa. Neeni ne huuphe kuuyiyoogeenne issi issi qumaa meennan agganawu qofaa qachiyoogee ne bollawu koshshiya qumaa diggiyooba gidiyo gishshawu qohana danddayees.

Alerjiyaa denttettiya qumaa meennan aggiyoogaappe attin, qumaara gayttida wolqqaama alerjiyawu erettida akkamoy baawa. * SHin qumaa alerjee hegaa keena wolqqaama gidana xayikko woy qumay baqalikko, he qumaappe guuttaa xalla issi issitoo miyoogee he sahuwaa denttennan aggana danddayees. SHin, hegaadan sahettiyaageeti he qumaa muleera meennan agganawu woy amarida wodiyawu meennan agganawu koyoosona.

Qumaa alerjiyan sahettiyaaba woy qumay baqalikko, neeni hegaadan sahettiya daroti akeekan bollawu maaddiyaanne malˈˈiya dumma dumma qumaa miyoogaa eriyoogan minettana danddayaasa.

^ MENT. 19 Wolqqaama alerjiyan sahettiyaageeti qoppennan sahettiyo wode banttana caddiyo marppiyaanne xaliyaa oyqqiyoogee loˈˈo. Hegaa mala alerjiyan sahettiya naati ay miyo wode sahettiyaakko, bantta asttamaaretanne eta naagiyaageeta erissiyo malaataa oyqqana woy qachana bessiyoogaa issi issi haakimeti yootoosona.