Đi đến nội dung

Todd Aki/Moment Open via Getty Images

MỘT SỰ THIẾT KẾ?

Hệ thống lọc của cá đuối manta

Hệ thống lọc của cá đuối manta

 Cá đuối manta kiếm ăn bằng cách vừa bơi vừa mở miệng để hỗn hợp nước biển và các sinh vật phù du đi vào miệng. Khi những hỗn hợp này dội vào tấm lọc của cá đuối manta thì các sinh vật phù du bật ra khỏi tấm lọc và rơi vào cổ họng của nó, rồi bị nuốt vào bụng. Nước tiếp tục chảy qua tấm lọc, rồi qua mang của cá đuối manta và trở về đại dương. Tuy nhiên, cá đuối manta có thể lọc các sinh vật phù du nhỏ hơn nhiều so với các lỗ lọc của chúng. Theo ông Ed Yong, một nhà báo chuyên về khoa học, thì khả năng này “là một kỳ tích ngoài sức tượng tưởng”.

 Hãy suy nghĩ điều này: Hệ thống lọc của cá đuối manta trông như năm mái vòm, giống với những chiếc lược có răng hai bên. Một số răng nghiêng về phía trước và một số nghiêng về phía sau. Những răng này sẽ rẽ nước thành hai luồng, khiến một luồng chảy lên phía trên của răng và một luồng chảy vào giữa, tạo ra những hiệu ứng lốc xoáy nhỏ xíu.

 Khi các sinh vật phù du hoặc các mảnh thức ăn va vào mép trước của răng thì chúng sẽ bật trở lại vào luồng nước chảy nhanh hơn và cuối cùng đi vào cổ họng của cá đuối, rồi bị nuốt vào bụng. Ngay cả những sinh vật phù du nhỏ đến mức bị lọt vào giữa các răng thì cũng bị cuốn vào cổ họng cá đuối, vì hiệu ứng lốc xoáy rất mạnh, khiến những sinh vật này phải bật trở lại vào luồng nước chảy nhanh hơn. Nhờ hệ thống lọc này, cá đuối có thể ăn những mảnh thức ăn nhỏ xíu. Nếu không có hệ thống này thì những mảnh thức ăn ấy có thể bị lọt qua các răng và trở về đại dương.

 Ngoài ra, hệ thống lọc thức ăn của cá đuối manta có khả năng chống tắc nghẽn và tự làm sạch, bất kể cá đuối bơi rất nhanh hay lượng sinh vật phù du trong đại dương nhiều đến mức nào.

 Các nhà nghiên cứu hy vọng sẽ sao chép được những ý tưởng từ hệ thống lọc của cá đuối manta để thiết kế ra những tấm lọc mà có thể làm sạch nước thải và loại bỏ những hạt vi nhựa gây hại.

 Bạn nghĩ sao? Hệ thống lọc của cá đuối manta là do tiến hóa? Hay là một sự thiết kế?