Валтӥсь материалъёсы выжоно

Пуштросаз выжоно

Тодосчиос вашкала бинялтэм книгаез «усьтыны» быгатӥзы

Тодосчиос вашкала бинялтэм книгаез «усьтыны» быгатӥзы

Сутӥськем бинялтэм книгаез, кудзэ 1970-тӥ арын Эйн-Геди карысь шедьтӥзы, лыдӟыны уг луы вал. Нош кемалась ӧвӧл, 3D-сканерез уже кутыса, тодмо луиз, отын Левит книгалэн оглюкетэз гожтэмын шуыса, кудаз Инмарлэн нимыз пумиське

СЫЛАЛО зарезьлэн шунды пуксён пал ярдураз, Эйн-Геди карын (Израиль), 1970-тӥ арын ортчытӥськизы гудыса утчаськонъёс сӥнагогалэн интыяз, кудӥз асьме вакытысь VI даур котырын гуртэныз валче ӝуамын вал. Гудыса утчаськонъёс дыръя сутӥськем бинялтэм книгаез шедьтӥзы. Со сокем сутӥськемын но пырдӥсь вал, сое усьтыны но, лыдӟыны но ӧз луы. Нош кемалась ӧвӧл, 3D-сканерез уже кутыса, бинялтэм книгаез «усьтыны» быгатӥзы. Собере тужгес но выль компьютерной программалы луыса тодосчиос тодыны быгатӥзы, мар гожтэмын со бинялтэм книгаын.

Отын гожтэмын вал Библилэн оглюкетэз — Левит книгаысь нырысетӥ кылбуръёс. Соос пӧлын пумиське Инмарлэн нимыз, кудӥз гожтэмын ньыль еврей букваосын (тетраграмматон). Малпало, та бинялтэм книга асьме вакытысь 50-тӥ но 400-тӥ аръёс вискын гожтэмын вал шуыса. Озьыен, со луэ Еврей Гожтэмъёсын тужгес но вашкала бинялтэм книга, кудӥз шедьтэмын вал кумран кигожтэмъёс сюрем бере. Кызьы гожтэмын «Джерузалем пост» газетын, «бинялтэм книгаез лыдӟемлэсь азьло, кудӥз Эйн-Геди карын шедьтэмын но кудаз Левит книгаысь кылбуръёс гожтэмын, ӧз быгатэ шедьтыны сыӵе бинялтэм книгаез, кудӥз сюрс ар куспын гожтэмын луысал — со дырысен, куке гожтэмын вал Сылало зарезьысь кигожтэмъёс (малпало, соос Кыкетӥ храм дыръя гожтэмын шуыса), но Алеппоысь кодексэз гожтытозь (малпало, со асьме вакытысь X даурын гожтэмын шуыса)». Тодосчиослэн верамзыя, та бинялтэм книга возьматэ, Тораын a гожтэм текст «сюрс аръёс ӵоже ӧз вошъяськы шуыса но, сое выльысь гожъякузы, янгышъёс лэсьтэмын ӧй вал шуыса».

a Иудейёс Тора шуыса нимало Библиысь нырысетӥ вить книгаосты: Улон-вылон, Потон, Левит, Лыдпусъёс но Кыкетӥ Закон.