Eaha to roto?

Tapura tumu parau

Ua ite anei oe?

Ua ite anei oe?

Ua faufaahia te aposetolo Paulo i to ˈna tiaraa ei tino huiraatira no Roma

Ua parau Paulo: “Ei ia Kaisara vau.”

E fanaˈo te tino huiraatira o Roma i te tahi mau tiaraa e fanaˈoraa taa ê i te mau vahi atoa faaterehia e to Roma. Tei raro aˈe oia i ta ratou mau ture, eiaha râ i ta te mau mataeinaa. Ia faahapahia oia, e nehenehe ta ˈna e farii ia haavahia o ˈna ia au i te ture o tera mataeinaa. E nehenehe atoa râ ta ˈna e ani ia haere i mua i te tahi tiripuna Roma. Mai te peu o te pohe te faautuaraa, e tiaraa to ˈna ia ani ia farerei i te faatere o Roma.

No reira te tahi tia faatere no Roma i te senekele matamua hou te Mesia o Cicéron te iˈoa i parau ai: “E ohipa ino ia ruuruu i te tahi tino huiraatira no Roma e ia hui ia ˈna. Ia pohe o ˈna ia oe, mai te huru ua haapohe oe i to oe iho metua aore ra fetii piri.”

Ua poro rahi te aposetolo Paulo ati aˈe i te tuhaa fenua faaterehia e to Roma. Ua faaohipa oia i to ˈna tiaraa tino huiraatira no Roma e toru taime: (1) Ua faaara i te mau haava no Philipi, o tei hamani ino ia ˈna, aita ratou i haapao i to ˈna tiaraa. (2) Ua faaite i to ˈna tiaraa ia ore oia ia huihia i Ierusalema. (3) Ua ani ia tia ˈtu oia i mua ia Kaisara, te faatere o Roma, no te faataa i tei tupu.—Ohipa 16:37-39; 22:25-28; 25:10-12.

Mai te aha te mau parau faaau a te mau tiai mamoe i tahito ra?

Ofai e faaite ra ua hoohia te mamoe e te puaaniho i 2050 hou te Mesia

I haapao na Iakoba 20 matahiti i te nǎnǎ a te tahi fetii to ˈna o Labana te iˈoa. Ua ohipa oia 14 matahiti no to ˈna aniraa i te rima o na tamahine e piti a tera taata. Ua na reira â 6 matahiti ia horoahia ˈtu te tahi mau mamoe na ˈna. (Genese 30:25-33) Ia au i te tahi vea i te pae o te ihipǎpǎ, “ua matau te feia papai i tahito ra e te mau taata taio Bibilia i te mau parau faaau ta te mau tiai mamoe i rave, mai ta Labana e Iakoba.”—Biblical Archaeology Review.

Mea papu ua tupu tera mau parau faaau no te mea ua itehia mai te tahi mau ofai o te tau tahito i te oire Nouzi, Larsa e te tahi atu mau vahi i Irak. E mana hoê parau faaau mai te tau paotiraa huruhuru mamoe o teie matahiti e tae atu i to te matahiti i muri aˈe. E farii te mau tiai mamoe i te haapao i te tahi numera taa maitai o te mau mamoe oni e ufa faataahia ia au i to ratou matahiti. Hoê matahiti i muri aˈe, e fanaˈo te fatu o te nǎnǎ i te tahi tuhaa o te mau huruhuru animara, te û, te mau fanauˈa e te vai atu â. O te tiai mamoe te fanaˈo i te tuhaa hau o te reira.

Ia au i te rahiraa o te mau mamoe e horoahia ˈtu, e nehenehe te nǎnǎ e rahi mai. Ia horoahia 100 mamoe, 80 fanauˈa te fanauhia. Ia ore te tiai mamoe ia haapao maitai i te nǎnǎ, o ˈna te faahapehia. Na te reira ïa e turai ia ˈna ia faaitoito i te haapao maite i te mau animara i raro aˈe i ta ˈna tiaauraa.