Eaha to roto?

Tapura tumu parau

Te hoê ofai menemene e faaite ra i te i‘oa o Belesazara

Ua ite anei oe?

Ua ite anei oe?

Mea nafea te ihipǎpǎ i te haapapuraa e taata mau e e arii atoa o Belesazara no Babulonia?

E RAVE rahi matahiti te maoro, ua parau te feia faahapa Bibilia e ere te arii Belesazara i te taata o tei ora mau mai tei faahitihia i roto i te buka a Daniela. (Dan. 5:1) No ratou, aita e haapapuraa no ǒ mai i te mau ihipǎpǎ. I te matahiti 1854 râ, ua taui te tupuraa.

I tera matahiti, ua hiˈopoa o John Taylor, te tia o te hau Beretane, i te tahi mau huˈahuˈa ofai i te oire tahito no Ura, i te pae apatoa no Irakia i teie mahana. I roto i te hoê pare rahi, ua itehia mai e rave rahi ofai nainai menemene fatata 10 tenetimetera te roa. Ua nanaˈohia tera mau ofai i te huru papairaa a to Asura e to Babulonia. I nia i te hoê o taua mau ofai ra, ua nanaˈohia te hoê pure e ani ra ia maoro te pue mahana o te arii Babulonia ra o Nabonide, oia atoa to ta ˈna tamaiti matahiapo o Belesazara. Ua haapapu te reira e ua ora mau o Belesazara.

Aita noa te Bibilia i faahiti i te parau o Belesazara, ua faataa atoa râ e arii oia. No te feia faahapa e parau papu ore noa â tera. Ei hiˈoraa i te area matahiti 1875, ua papai te aivanaa Beretane o William Talbot i ta vetahi i parau aˈena: “Ua faatere Bel-sar-oussour [Belesazara] i te hoê â taime e to ˈna metua tane o Nabonide. Aita râ e haapapuraa.”

Ua ore râ tera aimârôraa a itehia ˈi te tahi mau ofai e faaite ra aita te arii Nabonide, te metua tane o Belesazara, i Babulonia e rave rahi matahiti te maoro. Eaha ïa tei tupu i tera area tau? Te parau ra te buka îite Encyclopaedia Britannica e: “I to Nabonide horo-ê-raa, ua vaiiho oia i te faatereraa e te rahiraa o ta ˈna nuu faehau i te rima o Belesazara.” Na Belesazara ïa i faatere ia Babulonia i tera area tau. Ua parau te aivanaa ihipǎpǎ e taata tuatapapa reo o Alan Millard mea tano ta “te buka a Daniela e parau ra, e arii iho â o Belesazara.”

No te mau tavini a te Atua, na te Bibilia iho e haapapu ra mea tano te buka a Daniela e ua papaihia te reira i raro aˈe i te aratairaa a te varua o te Atua.—Tim. 2, 3:16.