Fanatu ki te fakasologa

Fanatu ki te fakasologa o mataupu

Se Igoa Faka-te-Tusi Tapu i Luga i se Tiā i Aso Mua

Se Igoa Faka-te-Tusi Tapu i Luga i se Tiā i Aso Mua

I te 2012, ne fakamalosi aka te fia‵fia o tino suke‵suke, i te taimi ne fatoa maua ei a toetoega o se tiā fatu telā ko 3,000 tausaga tena leva. Kaia e tāua ‵ki ei a te mea tenei? E se ko te tiā, kae ko te mea telā e tusi i luga i ei.

I te taimi ne tuku fakatasi ei ne tino sukesuke ki mea mua a toetoega konā, ne mafai ne latou o matemate a fakamatalaga kolā e tusi i te ‵gana Kanana. E faitau penei: “Esepaala Ben [tama tagata a] Beda’.” Tenei te taimi muamua ne maua ne tino suke‵suke ki mea mua a te igoa tenei i tusitusiga mua.

A te ‵tonuga loa, e isi se suā Esepaala ne taku mai i te Tusi Tapu—a ia se tokotasi o tama tagata a te tupu ko Saulo. (1 Nofo. 8:33; 9:39) Ne fai ne te polofesa ko Yosef Garfinkel, telā ne aofia i te iloiloga: “Se mea gali ke iloa atu me i te igoa o Esepaala ne sae mai i te Tusi Tapu, kae nei, ko sae mai foki i sukesukega o mea i aso mua, kāti talu mai i te taimi o te pulega a te tupu ko Tavita.” E mafau‵fau a nisi tino me se igoa tu ‵kese i te vaitaimi tāua tenā. Tela la, ne fakamaoni aka eiloa ne sukesukega ki mea i aso mua se fakamatalaga i te Tusi Tapu.

I nisi itulau o te Tusi Tapu, ne taku foki a Esepaala ki a Isoposeta, ne sui a “paala” ki a “poseta.” (2 Samu. 2:10) Kaia? “I te 2 Samuelu, ne seki talia eiloa ke fakaaoga a te igoa o Esepaala, me e ‵pau eiloa mo te atua o te matagi o tino Kanana, ko Paala,” ko fakamatalaga a tino suke‵suke, “kae ne fakaaoga eiloa te igoa tonu tenā . . . i te tusi o Nofoaiga a Tupu.ʺ