I te Tusi Tapu, a te pati Eleni telā e masani o ‵fuli sāle ki te “fakamaoni” e fakauiga tonu eiloa ki se “mea telā e māfua mai i se mea gali.” E mafai foki o fakauiga ki se mea gali telā e mafai o lavea atu i mea tau amioga.

E fakatāua ne Kelisiano a pati fakaosofia a te apositolo ko Paulo: “E ma‵nako eiloa matou ke fakamaoni matou i mea katoa.” Ne a mea e aofia i te mea tenā?

E onoono atu a tino e tokouke ki olotou ata i te kilo i taeao katoa a koi tuai o olo atu i mata o tino. Kaia? Ona ko te ma‵nako ke mata ‵lei latou. Kae e isi se mea e tāua atu i te aga teuteu o te ulu io me ko gatu ‵gali. E tonu, a te loto o te tino e mafai o fakagaligali io me fakamasei ki ‵tou foliga i tua.

E taku ‵tonu mai ne te Muna a te Atua me malosi eiloa te manakoga ke fai ne tatou a te mea masei. “E iloa ne au me i te taimi koi foniki ei a ia, a tena mafaufau e se ‵lei,” ko pati a te Kenese 8:21. Tela la, ko te mea ke fakamaoni, e manakogina ke taua atu tatou ki tou manakoga agasala kolā ne fa‵nau mai mo tatou. Ne fakaasi faka‵lei mai ne te apositolo ko Paulo a tena taua atu ki te agasala, i ana pati: “Kae ko toku ‵kanoloto tonu eiloa e fiafia ki te tulafono a te Atua, kae e lagona foki ne au i toku foitino se isi tulafono telā e taua atu ki te tulafono i toku mafaufau kae e takitaki ne ia au ke pologa ki te tulafono o te agasala telā e nofo i toku foitino.”—Loma 7:22, 23.

E pelā mo te fakamalosi mai o ‵tou loto ke fai ne tatou a te mea masei kae maua foki ne tatou se manakoga malosi ke se fakamaoni, e se faimālō tatou ke pologa ki vaegā manakoga penā. E mafai eiloa o fai se ‵tou filifiliga e uiga ki te mea tenā. Kafai ko filifili ne tatou ke ‵teke atu ki te mafaufauga masei, e mafai eiloa o tumau tatou i te fakamaoni faitalia te sikomia o tatou ne te sē fakamaoni.

A te ‵tonuga loa, e manakogina ke ‵mautakitaki tatou i ‵tou amioga ‵lei. Se mea fakafanoafanoa me i te tokoukega o tino e uke atu olotou taimi e fakamāumāu i te filifiliga olotou teuga i lō te mafaufau ki olotou amioga totino. A ko te ikuga, ko se fakamaoni latou i olotou faifaiga ko te mea ke fetaui mo olotou fakanofonofoga. A te tusi ko The (Honest) Truth About Dishonesty e fai mai: E fakatāua ne tino a te sē fakamaoni maise eiloa i te taimi telā e ma‵nako tatou ke taku ‵lei tatou e pelā me ne tino fakamaoni.” E mata, e isi se tulaga ‵lei telā e mafai o fesoasoani mai ke fakaiku aka ne tatou a te aofaki—māfai e isi—o te sē fakamaoni e mafai o taliagina? E fakafetai tatou me isi eiloa.

E lau i miliona o tino i te lalolagi ko oti ne lavea ne latou me i te Tusi Tapu e fakamalie ne ia te manakoga tenā. E isi se tulaga o te Tusi Tapu i mea tau amioga telā e se mafai o fakanafagina. (Salamo 19:7) E tuku mai i ei a fakatakitakiga kolā e fakatalitonugina e uiga ki fakalavelave i te kāiga, galuega, mea tau amioga mo te feitu faka-te-agaga. Ko oti eiloa ne fakamaoni aka tena aoga kae koi tumau eiloa. E aoga ana tulafono mo ana akoakoga fakavae ki potukau valevale, tino mai telega mo itukāiga kese‵kese. A te sukesuke ki loto i te Tusi Tapu,  mafaufau ‵loto ki pati i ei, mo te fakagalue o polopolokiga e maua i ei, ka mafai ei o akoako ne tatou a ‵tou loto ke fakamaoni kae amiotonu.

Kae se gata i ei, e uke atu a mea e aofia ke manumalo i te taua ki te sē fakamaoni i lō te mauaga o te iloaga tonu e uiga ki te Tusi Tapu. Kae e ‵nofo atu eiloa tatou i se lalolagi e ‵fonu i amioga ma‵sei telā e fakamalosi mai ki a tatou ke talia ana faifaiga ma‵sei. Tenā eiloa te pogai e manakogina ei ke ‵talo atu ki te Atua mō tena fesoasoani mo tenā ‵lago mai ki a tatou. (Filipi 4:6, 7, 13) A te faiga penā, ka mafai ei o maua ne tatou a te loto toa ke ‵tu atu tatou mō te mea tonu kae fakamaoni i mea katoa.

A Hitoshi telā ne taku atu i te mataupu muamua, ne maua ne ia a mea aoga mai te taku ‵lei o tena igoa e pelā me se tino galue fakamaoni. Ko galue atu nei a ia mai lalo o se pule telā e fiafia ki tena fakamaoni. Ne fai mai a Hitoshi, “Au e fakafetai, me ne maua ne au se galuega telā e talia ne ia au ke galue mo te loto lagona ‵ma.”

Ko oti ne fakatalitonu aka ne nisi tino a te ‵tonu o te manatu tenā. Ke mafaufau ki nai fakaakoakoga o tino kolā ne maua ne latou a mea aoga mai te fakagalue ne latou o akoakoga fakavae mai te Tusi Tapu “ke fakamaoni matou i mea katoa.”

• Loto Lagona ‵Ma

  “Ne tiakina ne au a te akoga a ko 13 ei oku tausaga ko te mea ke ga‵lue fakatasi mo tino kai‵soa. A ko te ikuga, e tusa mo te 95 pasene o aku sene ne maua mai faifaiga sē fakamaoni. Fakamuli ifo, ne avaga au, kae ne suke‵suke fakatasi māua mo taku avaga tagata ki te Tusi Tapu mo Molimau a Ieova. Ne tauloto ne māua me i a Ieova * te Atua e takalialia ki faifaiga sē fakamaoni, tela la ne fakaiku aka ne māua ke ‵fuli mā olaga. I te 1990 ne tuku atu ma ola ki a Ieova kae ne papatiso māua e pelā me ne Molimau a Ieova.”—Faataoto 6:16-19.

  “I aso mua, ne ‵fonu toku fale i kope ne kaisoa, kae ‵nei ko seai ne mea penā; kae ne tuku mai ne te mea tenā se loto lagona ‵ma. A te ‵toe mafaufau ki tausaga e uke ne seki fakamaoni ei au, e loto fakafetai au ki a Ieova ona ko te lasi o tena loto fakamagalo. Ko oko loa i te fakamalie loto a te moe i te po mo te iloa me i a Ieova ko fiafia nei ki a au.”—Cheryl, Aialani.

  “I te taimi ne iloa ei ne toku pule me ne seki talia ne au a tupe fakakolekole mai se tino, ne fai mai tou tagata: ‘A koe ne fai ne tou Atua ke fai mo fai se tino fakatalitonugina! Se fakamanuiga tonu eiloa ke galue koe i te motou kamupane.’ A te fakamaoni i mea katoa e tuku mai i ei se loto lagona ‵ma i mua o Ieova te Atua. E se gata i ei e talia foki ne ia au ke fesoasoani atu ki toku kāiga e penā foki mo nisi tino ke fai penā.”—Sonny, Hong Kong.

• Filemu o te Mafaufau

  “Ne galue au e pelā me se tokolua pule i se page a te atufenua. I te pisinisi tenei, e tāua atu te maumea i te fakamaoni. A te kilokiloga telā e masani ki ei ko te, ‘Se a te pokotiaga e maua mai se tamā sē fakamaoni māfai e fesoasoani ki te maumea mo te tulaga o te fenua i mea tau tupe?’ Kae ko te fakamaoni e tuku mai ei a te filemu o te mafaufau. Ko oti ne fakaiku aka ne au ke tumau au i te fakamaoni kae ke fakafesagai atu ki ikuga e iku mai i ei. E iloa ne oku pule me e se mafai o loi au ki a latou io me mō latou.”—Tom, Amelika.

• Āva ki a Koe Eiloa

  “Ne fakamalosi mai toku takitaki i te galuega ke loi au e uiga ki mea faigaluega a te kamupane kolā e ‵galo, kae ne seki talia ne au. I te taimi ne iloa ei a tino kai‵soa, ne fakafetai mai a toku pule ona ko toku fakamaoni. A te fakamaoni i te lalolagi sē fakamaoni e manakogina i ei a te loto toa. Kae i te fakaotiga, ka mafai ei o maua ne tatou a te loto talitonu mo te āva o nisi tino.”—Kaori, Tiapani.

A te loto lagona ‵ma, filemu o te mafaufau, mo te āva ki a koe eiloa—ne taui kolā e fakaasi mai i ei te tāua o te fakamaoni. E mata, e ‵lago koe ki te manatu tenā?