Genda ha biroho

Genda ha rukarra rw'ebirumu

Omuntu ow’Orukugonza Obwafa

Omuntu ow’Orukugonza Obwafa

“Nkehurra ntaine eky’okukora mukuru wange omwojo obuyafiire omu bwangu. Hanyuma y’ameezi make, nkatandika kwikara nimwijuka kandi eki kyandeteraga kusaasa muno, oti rundi nibancumita n’omuhyo. Obwire obumu, nakwatwaga ekiniga kiingi, nyekaguza habwaki mugenzi wange yafiire? Kandi nayejunanaga habw’okutamara nauwe obwire oburukumara.”​—Vanessa, Australia.

OBWORAABA waferiirweho omuntu ow’orukugonza, naiwe n’osobora kuba watungire enyehurra nka zinu: obujune, amasu hamu n’okwehurra osobiirwe, rundi okahurra ekiniga, okecwera omusango, kandi watiina. Nosobora kuba okahika n’okwekaguza obwomeezi obuburaaba bukyaine omugaso.

Okimanye ngu obworaaba oine obujune tikirukumanyisa ngu oli muceke. Oireho nikyoleka nk’oku wagonzaga muno omuntu wawe. Baitu okimanye ngu, nikisoboka kutunga okuhumuzibwa.

EBIKONYIRE ABAMU KUGUMA

N’obworaaba noyehurra ngu obusaasi bwawe tibusobora kuhwaho, amagezi ganu nigasobora kukuhuumuza:

OTATIINA KUGANYA

Abantu boona tibaganya omu mulingo ogurukusisana kandi bamara obusumi oburukwahukana nibaganya. Kurra nikusobora kukukonyera kukehyaho obusaasi obwoine ha mutima. Vanessa, ou tusangirwe tubalizeehoga nagamba ngu: “Narraga muno, kusobora kweyihamu obusaalizi.” Sofía ayaferiirwe mugenzi we omwisiki bwangu bwangu nagamba ngu: “Kinsaasa muno obuntekerezaaho ekintu ekyabaireho, kisisana nk’okusukura ekihooya okatandika kukyogya. Obusaasi buba bwingi baitu, ekihooya obw’okisuukura kandi okakyogya, kirahuka kukira.”

BAZAAHO OMULINGO ORUKWEHURRA N’EBY’ORUKUTEKEREZA

Obwire obumu, nosobora kugonza kuba wenka. Baitu kugumira obusaasi obuleetwa kuferwa mugugu ogw’amaani ogw’otasemeriire kuhimba wenka. Jared ow’emyaka 17 ayaferiirwe ise nagamba ngu: “Nkagambiraho abandi nk’oku nkaba ninyehurra. Nintekereza obumu ebinabagambiraga tibabyetegerezaaga, baitu kyankonyeraga kwehurra kurungi.” Janice outubalizeehoga omu kicweka eky’okubanza, nabazaaho omugaso ogundi: “Kugambira abandi enyehurra zaange kikampumuza muno. Nkehurra banyetegeriize kandi kinu kikankonyera kukyetegereza nk’oku ntali nyenka.”

IKIRIZA ABANDI BAKUKONYERE

Dakitaali omu nagamba ngu: “Abantu abaikiriza obukonyezi obw’abanyabuzaale rundi obw’abanywani obubaba bakafeerwa, kikira kubanguhira kuraba omu kasumi ako akagumangaine.” Gambira banywani bawe omulingo basobora kukukonyeramu, habwokuba nibasobora kuba nibagonza kukukonyera baitu batamanyire nk’oku barakukonyeramu.​—Enfumo 17:17.

IRRA HAIHI NA RUHANGA

Tina nagamba ngu: “Iba nyowe obuyafiire bwangu bwangu habw’oburwaire bw’ekokoro, nkaba ntakyasobora kumugambira ebizibu byange, nahabweki nkatandika kugambira Ruhanga buli kimu kyona. Buli nyenkyakara namwesengerezaaga kunkonyera kuraba omu kiro eki. Ruhanga akankonyera omu miringo nyingi ei ntasobora kubara.” Tarsha ow’akaba aine emyaka 22 nambere nyina yaferiire nagamba ngu: “Kusoma Baibuli buli kiro kikampumuza, habwokuba kyankonyeraga kuba n’ekintu ekirukugarramu amaani eky’okutekerezaaho.”

TEERAMU AKASISANI OMUNTU OW’ORUKUGONZA AHUMBUUKIRE

Tina nayongera nagamba ati: “Ha kubanza omurago ogw’okuhumbuuka gutampumuze habwokuba nkaba ninyetaaga iba nyowe​—kandi nabatabani bange bakaba nibetaaga isebo​—omu kasumi ako. Baitu hati, harabireho emyaka ena, okunihira kunu kumpumuza kandi kunkonyera kuguma. Obunteramu akasisani ahumbukire kindetera obusinge n’okusemererwa!”

Amananu gali, torukwija kuleka kuhurra obujune aho n’aho. Baitu ekyokurorraho kya Vanessa nikihumuza habwokuba nagamba ngu: “Otekereza ngu tolyongera kwehurra kurungi, baitu hanyuma y’akasumi otandika kuba kurungi kandi obusaasi bukeeha.”

N’obukiraaba ngu enyehurra ey’okugonza kuba n’omuntu wawe ayafiire esobora kutakurugamu, obwomeezi bwawe bukyaine omugaso. Habw’obukonyezi bwa Ruhanga, nosobora kutunga abanywani abarungi kandi n’okuba n’obwomeezi obwine ekigendererwa. Kandi omu kasumi akatali kahara, Ruhanga nagenda kuhumbuura abantu abafiire. Nagonza oyongere ogwe omunda omuntu ow’orukugonza ow’ahumbuukire. Obu nubwo obusaasi obuli omu mutima gwawe bulihweraho kimu!