Genda ha biroho

Genda ha rukarra rw'ebirumu

SUURA IKUMI NAIBIRI

Kwetwara omu Mulingo Ogurukusemeza Ruhanga

Kwetwara omu Mulingo Ogurukusemeza Ruhanga
  • Nosobora ota kufoka munywani wa Ruhanga?

  • Okusonsoimya kwa setani kukukwataho kuta?

  • Ngeso ki ezitasemeza Yahwe?

  • Nosobora ota kwetwara omu mulingo ogurukusemeza Ruhanga?

1, 2. Yoleka eby’okurorraho by’abantu Ruhanga aba yatwaraga nk’abanywani be mali.

MUNTU wa mulingo ki ou wakukomere kuba munywani waawe? Mubuli mulingo, wakugondeze omuntu aina entekereza nk’eyaawe, emitindo n’engeso nk’ebyaawe. Kandi wakusikirizibwe omuntu aina emiringo ennungi nk’obwesigwa n’embabazi.

2 Kuruga kara omu byafayo Ruhanga abaire n’akoma abantu bamu nabamu kuba banywani be aba haihi. Nk’eky’okurorraho, Yahwe akeeta Iburahimu munywani we. (Isaya 41:8; Yakobo 2:23) Ruhanga akabaza hali Daudi nka “omuntu aikirizibwa omutima gwe” habwokuba akaba muntu Yahwe ou yagonzaga. (Engeso 13:22, NW) Kandi Yahwe akatwara Danieri “nk’arukugonzebwa muno.” —Danieri 9:23, NW.

3. Habwaki Yahwe akoma abantu abamu kuba banywani be?

3 Habwaki Yahwe yatwaire Iburahimu, Daudi na Danieri nk’abanywani be? Hali Iburahimu akagamba: “Ohuli’re iraka lyange.” (Okubanza 22:18) Nahabwekyo, Yahwe asembeza abo abakora eby’agamba. Akagambira Abaisareri: “Muhu’re iraka lyange, nanyowe ndiba Ruhanga wanyu, nainywe muliba abantu bange.” (Yeremiya 7:23) Obworayorobera Yahwe naiwe nosobora kufooka munywani we!

YAHWE AGA’RAMU BANYWANI BE AMAANI

4, 5. Yahwe ayoleka ata amaani ge habw’abantu be?

4 Tekereza hali obuganjaine na Ruhanga eki bukumanyisa. Baibuli egamba ngu Yahwe ase’ra akagisa koona ‘ayeyoleke ali w’amaani ha bwabo abaina omutima oguhikirire nambere ali.’ (2 Ebyomubusinge 16:9) Yahwe nasobora kwoleka ata amaani ge ha bwaawe? Omulingo gumu gw’olekerwe omu Zabuli 32:8, nambere tusoma tuti: “Ndakwegesaga [Yahwe] ndakuragi’raga omu muhanda ogw’orarabamuga. Ndakuhaburaga n’eriso lyange liikaire haliwe.”

5 Ebigambo ebyo mali bikukyoleka kurungi ngu Yahwe afaayo! Naija kukuha obwebembezi obw’orukwetaaga kandi akukonyere kubukoraho. Ruhanga n’agonza kukukonyera kuraba omu mihito n’okulengesebwa kwaawe. (Zabuli 55:22) Nahabwekyo obw’orayema’ra hali okuhereza Yahwe n’omutima gwaawe gwoona noija kukigumya nk’omuhandiiki wa Zabuli eyagambire: “Nkata Mukama omu maiso gange. Baitu aikara ha mukono gwange ogw’obulyo, tinditabatabana.” (Zabuli 16:8; 63:8) Ego, Yahwe nasobora kukukonyera kwetwara omu mulingo ogurukumusemeza. Baitu nk’oku omanyire, haroho omunyanzigwa wa Ruhanga atakugonza okole otyo.

OKUSONSOIMYA KWA SETANI

6. Setani akajunana ki bantu?

6 Esuura eya 11 ey’ekitabu kinu ekasoborra Setani nkoku yasonsoimize obukuru bwa Ruhanga nk’omulemi. Setani akahangi’ra Ruhanga ngu mubiihi, kandi yayongerezaho ngu Yahwe atoleke bwinganiza butaha Adamu na Hawa obugabe bw’okwecweramu ekihikire n’ekitahikire. Hanyuma y’okusiisa kwa Adamu na Hawa, n’abaana baabu batandikire kwijuza ensi, Setani akatandika kugurukyagurukya abantu obu baraba nibahereza Ruhanga n’ekigende’rwa ekihikirire. Setani akagamba ngu ‘Abantu tibahereza Ruhanga habw’okumugonza. Mpeirwe akagisa, boona nsobora kubahindura kuruga hali Ruhanga.’ Ebi tusoma hali omusaija akwetwa Yobu bikwoleka ngu enu niyo yali ntekereza ya Setani. Yobu akaba ali oha kandi okusonsoimya kwa Setani kukamukwataho kuta?

7, 8. (a) Yobu akahukana ata ha bantu b’omukasumi ke? (b) Setani akagurukyagurukya ata ekigende’rwa ky’obuhereza bwa Yobu?

7 Yobu akabaho emyaka nka 3,600 enyuma. Akaba ali musaija murungi, Yahwe akamubazaho ati: “Baitu busaho arukumusisana omu nsi yo[o]na, omusaija ahikirire kandi ow’amazima, omuntu arukutina Ruhanga, kandi nayetantara ekibi.” (Yobu 1:8) Yobu yakoraga ebikusemeza Ruhanga.

8 Setani akagurukyagurukya ekigendererwa Yobu ekiyalinakyo omu kuhereza Ruhanga. Omuhangirizi akagamba Yahwe: “Iwe tomuzitiriire orugo okumwehinguliriza uwe nenjuye, na byona ebyanyinabyo, ha mbaju zona? Ohaire omugisa omulimo ogwengaroze, nitungolye likanyire omu nsi. Baitu hati bunu go’ra omukono gwawe, okole ha byona ebyanyinabyo, alikwehakana omu maiso gawe.”—Yobu 1:10, 11.

9. Yahwe akagarukamu ata okusonsoimya kwa Setani, kandi habwaki?

9 Setani akagamba ngu Yobu yaherezaga Ruhanga habw’ebirungi ebi yamuhaga. Setani akongerezaho ngu kakuba Yobu alengesebwa naija kwehakana Ruhanga. Yahwe akagarukamu ata okusonsoimya kwa Setani? Habwokuba ensonga ekaba n’ekwata ha kigendererwa kya Yobu, Yahwe akaikiriza Setani alenge Yobu. Omu mulingo guno kyakweyolekere kurungi Yobu obwaraba n’agonza Ruhanga rundi atakumugonza.

YOBU AKULENGESEBWA

10. Yobu akatunga bilengeso ki, kandi akakora ki?

10 Setani akatandiki’raho kulenga Yobu omu miringo ekwahukana. Kubanza, agamu ha magana ga Yobu gakaibwa agandi gaitwa, n’abairu be abarukukira obwingi baitwa. Kinu kikamuletera obuzibu omu by’entahya. Akabi akandi kakagwaho abaana be ikumi obu baferire omu kairiringwa. Obuzibu bunu bwoona n’obu bwagwireho, “Yobu atasise, n’obukwakuba okutera Ruhanga obudoma.”—Yobu 1:22.

11. (a) Kintu ki ekindi Setani eki yabalize hali Yobu, Yahwe akakoraho ki? (b) Yobu akakora ata hanyuma y’okutunga oburwaire oburukuruma muno?

11 Setani atagarukire aho. Natekwa kuba yatekereize ngu Yobu n’obwaraba y’agumisirize kuferwa ebintu bye, abairu, n’abaana, yakwehakaine Ruhanga kakusangwa arwara. Yahwe akaleka Setani yarwaza Yobu oburwaire obukuruma muno. Nabwo kinu kitaletere Yobu kulekeraho kwikiririza omuli Ruhanga. Baitu akongera kugumya nagamba ati: “Okuhikya okufa kwange tindyeyihaho okuhiki’ra kwange.”—Yobu 27:5.

Yobu akatunga empeera y’okuba mwesigwa

12. Yobu akagarukamu ata okusonsoimya kwa Setani?

12 Yobu atamanye ngu Setani nuwe akaba namuletera emihito egyo. Atamanyire ebikwatiraine n’okusonsoimya kwa Setani hali Yahwe, Yobu akatekereza ngu Ruhanga nuwe akaba amuletire obujune obwo. (Yobu 6:4; 16:11-14) Nabwo, akalinda okuhiki’ra kwe hali Yahwe. Yobu kusigara ali mwesigwa, kikongera kugumya ngu ebyo Setani ebi yabalize ngu Yobu nahereza Ruhanga habw’ebiyamuhaga byali bisuba.

13. Bintu ki ebirungi ebyarugire omu bwesigwa bwa Yobu?

13 Obwesigwa bwa Yobu bukaletera Yahwe kuba n’eky’okugarukamu eky’amaani, hali okusonsoimya kwa Setani. Mananu kwo Yobu akaba ali munywani wa Yahwe, kandi Ruhanga akamusasura habw’obwesigwa bwe.—Yobu 42:12-17.

OMULINGO OGW’ORUKUKWATWAHO

14, 15. Habwaki nitusobora kugamba ngu okusonsoimya okwahikire hali Yobu nikutwarramu abantu boona?

14 Ensonga ey’obwesigwa hali Ruhanga Setani atagyolekeze Yobu wenka. Naiwe n’ekutwarramu. Kinu kikweyolekera kimu omu Enfumo 27:11, hali Ekigambo kya Yahwe ha kigambira: “Mwana wange, foka wamagezi, osemeze omutima gwange, nukwo ngarukemu ogu anyakunjuma.” Ebigambo binu ebyahandiikirwe emyaka bikumi n’abikumi hanyuma y’okufa kwa Yobu, bikwoleka ngu Setani akaba n’akyasonsoimya Ruhanga kandi n’akyabaza ebisuba hali abahereza Be. Obu twerabya omu mulingo Yahwe ogw’asiima, tukyoleka ngu Setani mubiihi, kandi tusemeza omutima gwa Ruhanga. Iwe ekyo okirora ota? Tikyakubaire kirungi naiwe kukyoleka ngu Omuhangirizi mubiihi, n’obukiraba nikyetaagisa kukora empinduka omu bwomezi bwaawe?

15 Wetegereze, Setani akagamba: ‘Byoona omuntu ebyanyinabyo alibihayo habwobwomezibwe.’ (Yobu 2:4) Omu kugamba ngu “omuntu” kikweyoleka kurungi ngu Setani akaba atakujunana Yobu wenka baitu abantu boona. Egyo nsonga nkuru muno. Setani akulengesa obwesigwa bwaawe hali Ruhanga. Omuhangirizi nagonza akurole n’ojemera Ruhanga, oleke omuhanda oguhikirire kakusangwa otunga ebizibu. Kinu Setani yakulengereho kukihikiriza ata?

16. (a) Setani akozesa miringo ki kulengaho kwiha abantu hali Ruhanga? (b) Setani nasobora ata kukozesa emiringo y’onyini enu na haliiwe?

16 Nkoku twarozire omu Suura eya 10, Setani akozesa emiringo nyingi kulengaho kwiha abantu hali Ruhanga. Obundi abarumba ‘nk‘entale erukububura ekuse’ra oweralya.’ (1 Petero 5:8) Emiko’re ya Setani nesobora kweyolekera omu banywani, ab’oruganda rundi abantu abandi obu balengaho kujumirra okwekamba okw’okuta omu kusoma Baibuli n’okuko’ra ha by’okwega. * (Yohana 15:19, 20) Kandi obundi, Setani “ayefora maraika w’omusana.” (2 Abakolinso 11:14) Setani asobora kukozesa emiringo etakwetegerezebwa kurungi kulengaho kukulekesa kwetwara omu mulingo ogurukusiimwa Ruhanga. Nasobora n’okukumaramu amaani, obundi n’oyehu’ra nka atarukusiimwa Ruhanga. (Enfumo 24:10) Setani kabe nabubura “nkentale” rundi nayefoora ‘maraika w’omusana,’ okusonsoimya kwe kusigara nukwo kumu: Nagamba ngu, kakuba otunga ebizibu rundi oyohebwa noija kulekaho kuhereza Ruhanga. Osobora ota kwoleka ngu Setani mubiihi, okoleka obwesigwa nka Yobu oku yakozere?

KWOROBERA EBIRAGIRO BYA YAHWE

17. Nsonga ki enkuru etuletera kukwata ebiragiro bya Yahwe?

17 Osobora kwoleka ngu okusonsoimya kwa Setani kw’ebisuba n’oyerabya omu mulingo ogurukusemeza Ruhanga. Kinu nikitwarramu ki? Baibuli negarukamu eti: ‘Ogonzege Mukama Ruhanga wawe n’omutima gwawe gwoona, n’obwomezi bwawe bwoona, n’amaani gawe goona.’ (Ekyebiragiro 6:5) Obworagenda niweyongera kugonza Ruhanga, noija kweyongera kugonza kukora eby’akukwetagisa. Omukwenda Yohana akahandiika ati: “Baitu kunu nukwo kugonza Ruhanga, itwe tukwate ebiragirobye.” Obworagonza Yahwe n’omutima gwawe gwoona, noija kusanga ngu “ebiragiro bye tibirukulemera.”—1 Yohana 5:3.

18, 19. (a) Ebimu ha biragiro bya Yahwe nibyo biraha? (Rora akasanduuko “ Wetantale Ebintu Yahwe Eby’Anoba.”) (b) Nitumanya tuta ngu Ruhanga takuturagira kukora ebituhinguraine?

18 Ebiragiro bya Yahwe nibyo biraha? Ebimu hali byo bikutwarramu engeso ezi twina kwetantara. Nk’eky’okurorraho, wetegereze akasanduuko “ Wetantale Ebintu Yahwe Eby’Anoba.”, hansi y’omutwe “Wetantale Ebintu Yahwe eby’Anoba.” Aho noija kusanga ebintu Baibuli eby’ejumi’ra. Omu kurora okw’anguhire, ezimu h’angeso ezolekerwe nizisobora kuzoka nk’ezitali mbi muno. Baitu h’anyuma y’okucumitiriza ha byahandiikirwe, noija kurora amagezi agali enyuma y’ebiragiro bya Yahwe. Osobora kukisanga kigumire muno kuhindura omu ngeso zaawe. Baitu okwerabya omu mulingo ogurukusemeza Ruhanga kituletera okusemererwa. (Isaya 48:17, 18) Kandi kiri kintu eky’okusobora kukora. Ekyo nitukimanya tuta?

19 Yahwe tasobora kuturagira kukora ebintu ebitali omu busobozi bwaitu. (Ekyebiragiro 30:11-14) Amanyire kurungi obusobozi bwaitu, n’enkango yaitu kukira nk’oku twemanyire. (Zabuli 103:14) Kandi Yahwe asobora kutuha amaani nigatusobozesa kuhikiriza eby’akugonza tukole. Omukwenda Paulo akahandiika: “Ruhanga w’okwesiga, atalibaleka okwohebwa okukira ekimusobora; baitu hamu n’okwohebwa alitaho hokuirukira, nukwo musobole okuguma.” (1 Abakolinso 10:13) Kukukonyera osobole kugumisiriza, Yahwe nasobora “kukuha amaani agarukukira ha g’abulikiro.” (2 Abakolinso 4:7, NW) Hanyuma, y’okuraba omu bujune bwingi, Paulo akagamba ati: “Ninsobora okukora byoona habw’ogu arukumpa amaani.”—Abafiripi 4:13.

OKUKUZA ENGESO Z’OKUTIINA RUHANGA

20. Miringo ki esemeza Ruhanga eyosemerire kukuza, kandi habwaki kinu kiri kikuru?

20 Kyo ky’amananu, okusemeza Yahwe tikugarukira ha kwetantara ebintu eby’anoba, baitu oine n’okugonza eby’agonza. (Abarumi 12:9) Tohu’ra n’osikirizibwa kuganjana n’abo abokusisana nabo engeso n’emiringo? Yahwe nauwe nukwo ali atyo. Nahabwekyo yega kugonza ebintu Yahwe eby’agonza. Ebimu ha binu bibazibwaho omu Zabuli 15:1-5, nambere tusoma hali abo Ruhanga abarora nk’abanywani be. Abanywani ba Yahwe boleka emiringo Baibuli ey’eyeta “eky[a]ana eky’omwoyo.” Ekyaana kinu, kirumu emiringo nka “okugonza, okusemererwa, obusinge, okugumisiriza, embabazi, oburungi, okwikiriza, obuculezi, okwerinda.”—Abagaratiya 5:22, 23.

21. Kiki ekirakukonyera kukuza engeso ezikusemeza Ruhanga?

21 Kw’esomesa Baibuli butosa nikiija kukukonyera kukuza emiringo ekusemeza Ruhanga. Kandi kwega Ruhanga ebyagonza kiija kukukonyera kuhikaniza entekereza yawe n’Eye. (Isaya 30:20, 21) Obworayeyongera kugonza Yahwe, oija kweyongera kugonza kw’erabya omu mulingo ogw’asiima.

22. Orahikiriza ki obwora yetwara omu mulingo ogukusemeza Ruhanga?

22 Okwekamba nikwetagisa kusobora kwerabya omu mulingo ogukusemeza Yahwe. Baibuli erengesaniza kuhindura obwomezi bwawe n’okwejuura omuntu owaira n’okujwara omuhyaka. (Abakolosai 3:9, 10) Obw’akaba n’abaza ha biragiro bya Yahwe, omuhandiiki wa Zabuli akagamba: “Omu kubikwata harumu empera nyingi.” (Zabuli 19:11) Naiwe noija kukisanga ngu kwetwara omu mulingo agukusemeza Ruhanga mali harumu emigisa nyingi. Omu kukora otyo noija kuba ohaire Ruhanga eky’okugarukamu hali okusonsoimya kwa Setani, kandi osemeze omutima gwa Yahwe!

^ kac. 16 Kinu tikikumanyisa ngu abantu boona abakukuhakaniza Setani nuwe aba n’abakozesa. Baitu amananu gali nti, Setani nuwe ruhanga w’entekaniza enu ey’ebintu, kandi ensi yoona eri omu busobozi bwe. (2 Abakolinso 4:4; 1 Yohana 5:19) Nahabwekyo, twina kukinihira ngu abantu abakukira obwingi tibaija kusemererwa kukurora n’ogendera omu muhanda gw’okutiina Ruhanga, baingi nibaija kukulemesa.