Genda ha biroho

Omwoyo Ogurukwera Nikyo Kiki?

Omwoyo Ogurukwera Nikyo Kiki?

Eky’okugarukamu Kuruga omu Baibuli

 Omwoyo ogurukwera gali maani ga Ruhanga. (Mika 3:8; Luka 1:35) Ruhanga akozesa omwoyo gwe ogurukwera kuraba omu kusindika amaani ge omu kiikaro kyona ekyarukugonza nukwo ahikiirize ekigendererwa kye.​—Zabuli 104:30; 139:7.

 Omu Baibuli, ekigambo “omwoyo” kihindurwa kuruga omu ky’Oruheburaniya ruʹach n’eky’Oruyonaani pneuʹma. Ebigambo ebi, bikira kuba nibibazaaho amaani ga Ruhanga, rundi omwoyo ogurukwera. (Okubanza 1:2) Baitu haroho Baibuli obw’ekozesa ebigambo ebi kumanyisa ebintu ebindi nka:

 Amakuru ganu goona nigooleka ngu haroho ebintu abantu ebibatasobora kurora baitu ebintu ebibikora nibirorwa. Nikyo kimu n’omwoyo gwa Ruhanga ogurukwera, “nk’omuyaga, nagwo tigurorwa, titusobora kugukwata kandi gw’amaani.”​—An Expository Dictionary of New Testament Words, eya W. E. Vine.

 Ekindi, Baibuli eyeta omwoyo gwa Ruhanga ogurukwera “emikono” rundi “enkumu.” (Zabuli 8:3; 19:1; Luka 11:20; lengesaniza na Matayo 12:28.) Nk’oku omuntu akozesa engaro ze kukora omulimo, Ruhanga akakozesa mwoyo gwe kukora ebintu nka binu:

Omwoyo ogurukwera tali muntu

 Habwokuba Baibuli eyeta omwoyo gwa Ruhanga ogurukwera “emikono,” “enkumu,” rundi “orwoya,” nikyoleka ngu omwoyo ogurukwera tali muntu. (Okuruga 15:8, 10) Nk’oku emikono y’omubuumbi etasobora kukora habwayo yonka hataroho amagezi n’ebicweka ebindi eby’omubiri, omwoyo ogurukwera gukora nk’oku Ruhanga aguragira. (Luka 11:13) Ekindi, Baibuli erengesaniza omwoyo gwa Ruhanga ogurukwera n’amaizi, okwikiriza hamu n’amagezi. Kulengesaniza kunu nikwoleka ngu omwoyo ogurukwera tali muntu.​—Isaya 44:3; Engeso Ezabakwenda 6:5; 2 Abakolinso 6:6.

 Baibuli etugambira ibara lya Yahwe Ruhanga n’ery’Omwana we Yesu Kristo. Baitu busaho nambere ebazaaho ibara ly’omwoyo ogurukwera. (Isaya 42:8; Luka 1:31) Omu mulingo gw’ekyamahano, Sitefano Omukristaayo emanzi akarora okwolekwa okw’omu iguru, kandi akarora abantu babiri hatali basatu. Baibuli egamba ngu: ‘Ogu, aijuire omwoyo ogurukwera, yagumya amaiso haiguru, yarora ekitiinisa kya Ruhanga, na Yesu ayemeriire ha mukono ogw’obulyo ogwa Ruhanga.’ (Engeso Ezabakwenda 7:55) Omwoyo gwa Ruhanga ogurukwera nugwo gukaba nigukora kandi gwasobozesa Sitefano kurora okwolekwa kunu.

Ebintu ebitahikire ebibazibwaho omwoyo ogurukwera

 Ekitahikire: Mwoyo Arukwera, ali muntu kandi ali kicweka ky’Obusatu, nk’oku kyolekerwe omu 1 Yohana 5:7, 8 omu mpindura ya Baibuli eya King James.

 Ekihikire: Empindura ya Baibuli eya King James omu 1 Yohana 5:​7, 8 harumu ebigambo binu “omu iguru, Isiitwe, Kigambo, hamu na Mwoyo Arukwera: kandi banu basatu bali omu. Kandi haroho basatu abaha obwakaiso omu nsi.” Baitu, abarukuseruliiriza bakizoire ngu ebigambo ebi bitahandiikwe omukwenda Yohana kandi tibisemeriire kuba omu Baibuli. Purofeesa Bruce M. Metzger akagamba ati: “Kigumiibwe ngu ebigambo binu tibihikire kandi tibisemeriire kuba omu Ndagaano Empyaka.”​—A Textual Commentary on the Greek New Testament.

 Ekitahikire: Baibuli ebazaaho omwoyo ogurukwera nk’omuntu.

 Ekihikire: Obwire obumu Ebyahandiikirwe bibazaaho omwoyo ogurukwera nk’omuntu, baitu kinu tikirukugumya ngu omwoyo ogurukwera muntu. Ekindi Baibuli ebazaaho amagezi, okufa, n’ekibi nk’omuntu. (Enfumo 1:20; Abarumi 5:17, 21) Ekyokurorraho, amagezi nigabazibwaho nk’againe “emirimo” hamu “n’abaana,” kandi ekibi nikibazibwaho nk’ekirukubiihabiiha, ekirukwita kandi ekirukuleeta okwegomba.​—Matayo 11:19; Luka 7:35; Abarumi 7:8, 11.

 Nikyo kimu, omukwenda Yohana obuyajuliize ebigambo bya Yesu, akabazaaho omwoyo ogurukwera nk’omuntu, yagweta “omuhumuza” ow’akaba nasobora kuha obwakaiso, kuterekereza, kubaza, kuhurra, kugamba, kukugiza, n’okukwata. Akakozesa ekigambo ekirukumanyisa omuntu obwakaba nabazaaho “omuhumuza” ogu. (Yohana 16:​7-15) Baitu akakora ati, habwokuba ekigambo eky’Oruyonaani “omukonyezi” (pa·raʹkle·tos) kikozesebwa h’abantu kandi kusigikirra ha biragiro by’orulimi oru, kikaba nikyetaagisa kukibaza omu mulingo ogu. Yohana obuyabalizeeho omwoyo ogurukwera n’akozesa ekigambo pneuʹma ekitakozesebwa hali abantu, atagubazeeho nk’omuntu​—Yohana 14:16, 17.

 Ekitahikire: Kubatizibwa omu ibara ly’omwoyo ogurukwera nikigumya ngu guli muntu.

 Ekihikire: Haroho Baibuli obwekozesa ekigambo “ibara” kumanyisa amaani rundi obusobozi. (Ekyebiragiro 18:5, 19-​22; Esiteri 8:10) Kinu nikisisana n’okugamba ngu “omu ibara ry’ekiragiro,” kinu nikiba kitarukumanyisa ngu ekiragiro muntu. Omuntu anyakubatizibwa “omu ibara lya” omwoyo ogurukwera amanyirra amaani hamu n’omulimo gw’omwoyo ogurukwera omu kuhikiiriza ekigendererwa kya Ruhanga.​—Matayo 28:19.

 Ekitahikire: Abakwenda ba Yesu hamu n’abegeswa aba kara baali nibaikiriza ngu omwoyo ogurukwera muntu.

 Ekihikire: Eki Baibuli hamu n’ebyafaayo tibikyoleka. Ekitabu Encyclopædia Britannica kigamba ngu: “Ensoborra erukugamba ngu Omwoyo Ogurukwera muntu kandi Ruhanga. . . ekaleetwa omu rukurato orwa Council of Constantinople omu mwaka ad 381.” Kinu kikabaho hahoireho emyaka erukuhingura 250 hanyuma y’omukwenda ow’okumalirra kufa.