Yesu a te: ‘Tiko lin’we litapfukela lin’wana, mfumu wun’we wutalwa ni wun’wana; kutava ni kutsekatseka ka misava; mintungu ni tindlala switava kona matlhelweni lawa yotala’. (Luka 21:10, 11) Leswaku “Mfumu wa Xikwembu wu le kusuhi” aswita tikomba hikuva minchumu leyi hinkwayu yi yendleka hi nkama wun’we. Minchumu leyi ya yendleka hinkwayu hi nkama wun’we naswona ya voniwa hi vanhu hinkwavu?

1. TINYIMPI

Hi 1914 kuve ni nyimpi yaku ayise tshama yiva kona kusukela loko vanhu va tumbuluxiwile. Vativi va matimu va vula swaku hi lembe la 1914, kucince minchumu ya yinyingi hikusa hi lembe leli nyimpi ya kusungula ya misava yinga sungula hi lona. Ka nyimpi leyi kusungule kutirhisiwa hintamu mabilindadi, mavhiyawu ya nyimpi, mabomba, swibamu ni swilo swin’wana leswi dlayaka. Kugame kulandzela nyimpi ya wumbirhi ya misava, leyi ka yona kunga sungula kutirhisiwa mabomba atómica lama dlayaka vanhu va vanyingi hi nkama wun’we. Kusukela hi 1914, a tinyimpi ati heli naswona ti dlayetela vanhu va vanyingi.

2. KUTSEKATSEKA KA MISAVA

Hi kuya hi Academica Britannica, lembe ni lembe kuva ni kutsekatseka ka misava loku kulu, loku “wonhetelaka minchumu ya yinyingi.” Vakambisisi va leswi yendlekaka hansi ka misava va Estados Unidos, va vula swaku hi kuya hi leswi vangaswi kuma ka kukambisisa ka vona (kusukela hi ma 1900) “lembe ni lembe kutshama na kunyimeliwa swaku kuva ni 16 wa makhambi ya kutsekatseka ka misava loku kulu.” Van’wana va pimisa swaku kutsekatseka ka misava ako yengeteleka swoswi, kambe hi mhaka leswi vanhu va kotaka kuku vona na kungase yendleka. Kambe ntiyiso wa mhaka hi leswaku vanhu va hlupheka va tlhela va hela hi kufa hi mhaka kutsekatseka loku kulu ka misava.

 3. NDLALA

Minkama ya kutala, a ndlala yi vangiwa hi mhaka ya tinyimpi, wukanganyisi, kuwa ka ekonomiya, kutsandza kuhlayisa swakudla ni kutsandza kutilunghiselela nkama lowu maxelo ma cincaka. Hi kuya hi relatoriyu la Programa Mundial de Alimentação la 2018, “821 milhões wa vanhu ava na swakudla swa kuyenela kuva va dla hi siku. Ka numeru leyi a 124 milhões wa vona va fa hi ndlala.” Lembe ni lembe kufa swivanana swa kutlula ma 3 milhões wa swona hi mhaka swakudla swa kukala swinga na mavhitamina. Ka vana lavanga fa hi lembe la 2011, kusuhi ni hafu ya vona va fe hi mhaka ya ndlala.

4. MINTUNGU NI MAVABYI

A buku lin’wana la Organização Mundial de Saude li li: “Kusukela hi 2001, kutale mintungu ya ku hambanahambana. Kutlhele kusungula mavabyi ya khale ya kufana ni cólera, febre amarela ni mintungu yin’wana. Naswona kusungule mintungu yin’wani ya nyuwani ya kufana ni mukhuhlwane, ebola, ni mavabyi ya swoswinyana lama vitaniwaka zika.” Hambileswi vasiyentixta ni vadotori va djondzaka hintamu hi mavabyi, avasenaswi kota kudaha mavabyi ni mintungu hinkwayu leyinga kona swoswi.

5. NTIRHO WA KUCHUMAYELA AMISAVENI HINKWAYU

Yesu a vulavule hi ntirho wun’wana wa lisima lowu awuta yendliwa amasikwini ya wugamu. A te: “Evhangeli leyi ya Mfumu yitachumayeliwa misaveni hinkwayu, tani hi vumboni ka vanhu va matiko hinkwawu; kutani hi kona makumu mangatafika.” (Matewu 24:14) Ankama misava yi kumanaka ni swikarhatu swa kuchavisa vanhu va kutlula 8 milhões amisaveni hinkwayu va chumayela mahungu ya kutsakisa ya Mfumu wa Xikwembu hi tirimi leti tlulaka 1.000 ka 240 wa matiko. Leswi aswise tshama swi yendleka ndhawu!

Leswi Yesu anga vula swaku aswita yendleka kukomba swaku hi ka masiku ya magamu, swa yendleka namuntlha. Swi kombisa yini leswo? Yesu a te: ‘Loko mivona swilo swoswo swihumelela, mitativa leswaku Mfumu wa Xikwembu wu le kusuhi.’ — Luka 21:31.

Loko hi kambisisa xikombiso lexi Yesu Kreste angaxi vula ni leswi Bibele linga tlhamusela swaku aswita yendleka hi kufamba ka nkama, hi twisisa swaku a Mfumu wa Xikwembu wu sungule kufuma amatilweni hi 1914. * Hi nkama wolowo, Xikwembu xi veke N’wana wa xona Yesu Kreste kuva a va Hosi. (Tipisalema 2:2, 4, 6-9) Kuyo sala nkamanyana swaku Mfumu wa Xikwembu wu sungula kufuma misava, naswona wuta susa mimfumu hinkwayu wu gama wu cinca misava yi va paradesi, lani kungata tshamaka vanhu hi laha kunga heliki.

Kuyo salanyana nkama wa wutsongo kuva kuhetiseka leswi Yesu angaswi djondzisa ka xikhongelo xa xikombiso loko a ku: “Akute kufuma ka wena; kurhandza ka wena akuyendliwe misaveni, tani hi loko kuyendliwa tilweni.” (Matewu 6:10) Se, i yini leswi Mfumu wa Xikwembu wungaswi yendla kusukela loko wu sungula kufuma hi 1914? Naswona i mpsini leswi Mfumu wa Xikwembu wungatahi yendlela swona loko wu sungula kufuma vanhu?