ma vula leswaku munhu u xaniseka hikwalaho ka swidyoho leswi a swi endleke sweswi kumbe leswi a tshameke a swi endla. Munhu a nga hetelela a fikelele xiyimo xa moksha ku nga ku hela ka ku va munhu a tshamela ku fa a tlhela a velekiwa, xiyimo lexi u xi fikelela loko se a tshike ku ehleketa hi swilo swa misava hi ku helela.

ma teka ku xaniseka tanihi ku xupuriwa hikwalaho ka swidyoho ni ku ringiwa ripfumelo. Dokodela Sayyid Syeed, presidente wa Sosayiti ya Mamoslem ya le Amerika N’walungu u ri: “Makhombo i ndlela yo hi tsundzuxa leswaku hi fanele hi khensa Xikwembu ni ku seketela lava lavaka ku pfuniwa.”

wu vula leswaku loko munhu a xaniseka u tshovela leswi a swi byaleke. Vayuda van’wana va vula leswaku ku ta va ni ku pfuxiwa ka vafi laha vanhu vo lulama lava tshameke va xanisiwa va nga ri na nandzu va nga ta kombiwa vululami. Ndhavuko wa Vayuda wa Kabbalistic (mystical), wu dyondzisa leswaku loko munhu a fa, u tlhela a tswariwa nakambe hi xivumbeko xin’wana, leswi n’wi nyikaka nkarhi wo hundzuka eswidyohweni swakwe.

va tshemba leswaku munhu u tshamela ku fa ni ku velekiwa naswona u tshamela ku xaniseka kukondza mahanyelo yakwe lama nga riki kahle, ndlela leyi a titwaka ha yona ni ku navela swi hela. Hi ku tirhisa vutlhari ni ku tikhoma hi ndlela leyinene, munhu u fikelela pakani leyikulu ya nirvana ku nga xiyimo lexi endlaka leswaku a nga ha xaniseki.

Dikixinari ya Comperative Religion yi vula leswaku ku xaniseka ka munhu ku vangiwa hikwalaho ka ku “tsandzeka ka yena ni swihoxo swa yena.” Dyondzo ya vona yi vula leswaku ku xaniseka ku nga hunguteka loko munhu a ri ni mahanyelo lamanene naswona ku xaniseka ko tala ku vangiwa hi swivumbiwa leswi nga ni matimba yo tlula ya vanhu. Eka swiyimo swo tano munhu u fanele a tiyisela ku xaniseka loku vangiweke hi swivumbiwa leswi swa moya.

byi vula leswaku ku xaniseka ku vangiwa hi valoyi. Hi ku ya hi vupfumeri lebyi, valoyi va nga swi kota ku nyika munhu nkateko kumbe ku n’wi vangela khombo naswona sweswo swi nga siveriwa hi ku tirhisa magandzelo. Ku tshembiwa leswaku loko munhu a khomiwa hi mavabyi, ku phahla ni mirhi ya tin’anga ta xintu swa pfuna ku hlula valoyi.

hi ku ya hi Vakreste xivangelo xa ku xaniseka xi sukela eka vanhu vambirhi vo sungula hilaha buku ya Genesa yi vulaka ha kona. Hambiswiritano, vukhongeri byo tala se byi engetele tidyondzo ta byona. Hi xikombiso, Makhatholiki ma vula leswaku Xikwembu xi nga tirhisa maxangu ya wena ku katekisa kereke kumbe xi ma tirhisela ku ponisa munhu un’wana.