N’wana wa wena wa nhwanyana u vula leswaku u tshikilelekile. Hi ku hlamala u tivutisa u ku, ‘A ri ni malembe ya 13? Wa ha ri ntsongo ku va a tshikileleka!’ Hambiswiritano, loko u nga si byela n’wana wa wena marito wolawo, xiya swivangelo swin’wana leswi nga ha endlaka leswaku n’wana wa nhwanyana wa malembe ya kondlo-a-ndzi-dyi a tshikileleka.

Ku cinca loku vaka kona emirini. Ku cinca loku vaka kona emirini eka n’wana wa kondlo-a-ndzi-dyi ku nga endla leswaku n’wana wa nhwanyana a karhateka swinene, ngopfu-ngopfu loko tintangha takwe ti n’wi rhangela kumbe yena a rhangela tintangha takwe. Anna, * loyi sweswi a nga ni malembe ya 20 u ri: “A ku ri mina nhwana wo sungula ku ambala bra naswona a ndzi titwa ndzi nga ntshunxekanga. Loko ndzi tipimanisa ni tintangha ta mina, a ndzi nga tiphini, a ndzi titwa ndzi ri munhu la nga tolovelekangiki!”

Ku cinca eka ndlela leyi u titwaka ha yona. Karen, loyi sweswi a nga ni malembe ya 17 u ri: “A swi ndzi nyangatsa ku ka ndzi nga tivi leswaku ha yini ndzi heta siku hinkwaro ndzi tsakile kambe nivusiku ndzi rila swinene. A ndzi nga swi tivi leswaku a ku humelela yini ha mina. A swi vonaka onge a ndzi swi koti ku lawula ndlela leyi ndzi titwaka ha yona.”

Ku ya enkarhini ro sungula. Muntshwa la vuriwaka Kathleen u ri: “Hambileswi manana a ndzi hlamuseleke leswi a swi ta humelela, kambe loko ndzi ya enkarhini ro sungula a ndzi nga si swi lunghekela. A ndzi hlamba ko hlayanyana hi siku hikuva a ndzi titwa ndzi thyakile. Hi hala tlhelo vabuti wa mina vanharhu a va ndzi vungunya ku tlula mpimo. A va ehleketa onge ku ya ka mina enkarhini a swi hlekisa.”

Ntshikilelo lowu humaka eka vanhu van’wana. Marie, loyi sweswi a nga ni malembe ya 18 u ri: “Loko ndzi ri ni malembe ya kwalomu ka 12 na 14, ntshikilelo wa tintangha a wu ri wukulu swinene. Vana va le xikolweni a va ri ni tihanyi eka munhu un’wana ni un’wana loyi a a endla leswi hambaneke ni swa vona.” Anita la nga ni malembe ya 14 u ri: “Eka malembe lawa ndzi nga eka wona i swa nkoka ku va la amukelekaka  eka ntlawa wo karhi wa vanghana, naswona swa vava swinene loko va nga ri na mhaka na wena.”

Khutaza n’wana wa wena wa nhwanyana ku vulavula hi ntshikilelo lowu a nga na wona. Eku sunguleni swi nga ha n’wi nonon’hwela ku vulavula. Kambe u nga n’wi heleli mbilu, landzela xitsundzuxo xa le Bibeleni xo “hatlisa emhakeni yo twa, [u] nonoka emhakeni yo vulavula.”—Yakobo 1:19.

Wu tekele enhlokweni ntshikilelo lowu n’wana wa wena a nga na wona. Tsundzuka leswaku a nga na wona ntokoto lowu wena u nga na wona evuton’wini hikwalaho a nga na swo tala leswi a nga ringanisaka ntshikilelo wakwe na swona—naswona a nga si dyondza ndlela yo langutana na wona.—Nawu wa Bibele: Varhoma 15:1.

U nga tikiseli n’wana wa wena hi ku n’wi nyika mintirho yo tala. Hi ku ya hi buku leyi nge Teach Your Children Well, vantshwa lava nga ni mintirho yo tala “hakanyingi va ni swikombiso leswi vonakaka swa ku tshikileleka, swo tanihi ku pandziwa hi nhloko ni ku lumalumiwa ekhwirini.”—Nawu wa Bibele: Vafilipiya 1:9, 10.

Tiyiseka leswaku n’wana wa wena u kuma nkarhi lowu eneleke wo wisa. Vantshwa vo tala a va swi rhandzi ku etlela. Kambe, loko n’wana wa wena a nga kumi nkarhi lowu eneleke wo wisa, a nge swi koti ku anakanya hi ndlela leyinene naswona u ta tsandzeka ku langutana ni ntshikilelo.—Nawu wa Bibele: Eklesiasta 4:6.

Pfuna n’wana wa wena leswaku a kuma tindlela letinene to hunguta ntshikilelo. Eka vanhwanyana van’wana, ku endla vutiolori swi hunguta ku tshama va ri eku vileleni. Bibele yi ri: “Ku letela miri swa pfuna.” (1 Timotiya 4:8) Vanhwanyana van’wana va kume leswaku ku tsala ehansi swilo leswi va humelelaka siku ni siku swi va pfuna ku langutana ni ntshikilelo. Brittany la nga ni malembe ya 22 u ri: “Loko ndza ha ri ntsongo a ndzi tsala swiphiqo leswi a ndzi tsandzeka ku swi tlhantlha. Sweswo a swi ndzi pfuna ku twisisa ndlela leyi a ndzi titwa ha yona hi xiphiqo xo karhi kutani a swi ndzi pfuna ku xi tlhantlha hi ku olova kumbe ku rivala ha xona.”

N’wi vekele xikombiso. Wena u langutana njhani ni ntshikilelo? Xana u lava ku endla mintirho yo tala leyi nga ta ku tsandza ivi u sungula ku chuha loko u ri karhi u yi endla? Xana u tirha hi matimba, u nga tinyiki nkarhi wo endla swilo swa nkoka evuton’wini? Vafilipiya 4:5 yi ri: “Ku anakanyela ka n’wina a ku tiviwe.” Tsundzuka, n’wana wa wena u langute xikombiso xa wena naswona u dyondza eka xona—ku nga ha va lexinene kumbe lexo biha.