Skip to content

Skip to table of contents

Ino Bwami bwa Leza Buyootalika Lili Kweendelezya Nyika?

Ino Bwami bwa Leza Buyootalika Lili Kweendelezya Nyika?

Basikutobela Jesu basyomeka bamwi bakali kuyanda kuzyiba ciindi Bwami bwa Leza nobwakali kuyootalika kweendelezya. Jesu wakawiingula mubuzyo wabo kwiinda mukubaambila kuti tiibakali kukonzya kucizyiba ciindi cini nobwakali kuyootalika kulela nyika. (Milimo 1:6, 7) Pele musyule, wakalibaambilide kale basikumutobela kuti ciindi baakubona zintu zimwi kazicitika aciindi comwe, bakali ‘kuyoozyiba kuti Bwami bwa Leza bulaafwaafwi’ alimwi akuti ciindi cakuti butalike kweendelezya casika.—Luka 21:31.

INO NZINTU NZI JESU NZYAAKAAMBA KUTI ZIYOOCITIKA?

Jesu wakaamba kuti: “Cisi ciyoobukila cisinyina abwami buyoobukila bwaminyina. Kuyooba mizuzumo yanyika mipati, alimwi mumasena aayindene-indene kuyooba nzala azilwazi.” (Luka 21:10, 11) Zintu zyoonse eezyi izyakali kuyoocitika aciindi comwe zyakali kuyoopanga citondezyo citadoonekwi icitondezya kuti “Bwami bwa Leza bulaafwaafwi.” Sena zintu eezyi zyali kucitika aciindi comwe alimwi amunyika yoonse? Amubone bumboni.

1. NKONDO

Mu 1914, kwakacitika nkondo yatakalinabwenwe. Kanji-kanji basyaazibwene mumakani aakaindi baamba mwaka wa 1914 kuti, ngomwaka zintu nozyakacinca nkaambo ndendilyo noyakatalika nkondo yakusaanguna yanyika yoonse. Lyankondo eeyi, nceciindi nozyakabelesyegwa kapati zyootokala zyankondo, mabbomba aafwuswa andeke, ntobolo, muya uujaya alimwi azilwanyo zimbi zibyaabi kapati. Nkondo eeyi yakatobelwa ankondo yabili yanyika yoonse yalo iyakajaya bantu kwiinda mukubelesya zilwanyo zyanyukkiliya. Kuzwa mu 1914, bantu bali kulwana nkondo mumasena aayindene-indene alimwi nkondo eezyo zyajaya mamiliyoni aabantu.

2. MIZUZUMO YANYIKA

Bbuku litegwa Britannica Academic lyaamba kuti mwaka amwaka kulacitika mizuzumo yanyika mipati iibalilwa ku 100 cakuti “ilanyonyoona citaambiki.” Lipooti iitegwa United States Geological Survey yakaamba kuti, “kweelana amakani aakalembwa kaindi (kuzwa kuma 1900), tulangila kuti mwaka amwaka kunoocitika mizuzumo yanyika mipati iibalilwa ku 16.” Nokuba kuti bamwi balakonzya kwaamba kuti, mizuzumo yanyika kunyina noyavwula pe, nkuti buyo bantu bajana nzila zisumpukide zyakwiizyibila limwi, pele bwini mbwakuti, mizuzumo yanyika mipati iicitika nyika yoonse ipa kuti bantu banji kapati kabapenga mane akufwa buya kwiinda kaindi.

3. NZALA

Nzala ilaboola akaambo kankondo, makulo, kubula mali, kutaalanganya kabotu makani aajatikizya bulimi naa kutazyiba kabotu cakucita ciindi nokwaba cilanga naa cilobe. Lipooti yaba World Food Programme yamu 2018 yakaamba kuti: “Nyika yoonse mboizulwa, bantu ibali 821 miliyoni tabajisi cakulya cikkwene, mpoonya ibali 124 miliyoni kuzwa mumweelwe ooyu bali munzala iitaambiki.” Malwazi aaboola akaambo kakubula zyakulya apa kuti bana basyoonto ibabalilwa ku 3.1 miliyoni kabafwa amwaka. Mumwaka wa 2011, malwazi aaya akapa kuti mweelwe wabana batandila kucisela bafwe nyika yoonse.

4. MALWAZI

Bbuku lyaba World Health Organization lyaamba kuti: “Kuzwa mu 2001, kwali malwazi mapati-pati. Malwazi aakaindi mbuli kkolela, zilwazi ziyambukila kapati alimwi a yellow fever atalika alimwi, mpoonya kwatalika aambi mapya mbuli SARS (Severe acute respiratory syndrome), cisyini cibyaabi kapati (pandemic influenza), MERS (Middle East respiratory syndrome), Ebola alimwi a Zika.” Mpoonya lino kuli bulwazi bwa COVID-19. Nokuba kuti basayaansi alimwi abamadokota baiya zinji kujatikizya malwazi, baalilwa kujana misamu yamalwazi oonse naa kulesya malwazi aayambukila.

5. MULIMO WAKUKAMBAUKA NYIKA YOONSE

Jesu wakaamba cibeela acimbi cacitondezyo ciindi naakaamba kuti: “Makani mabotu aa Bwami aaya ayookambaukwa munyika yoonse kuti bukabe bumboni kumasi oonse, mpoonya mamanino ayoosika.” (Matayo 24:14) Nokuba kuti nyika yoonse ijisi mapenzi aataambiki, bantu ibainda ku 8 miliyoni kuzwa mumasi oonse baluujisi kukambauka makani mabotu aa Bwami bwa Leza mumasi aali 240 kwiinda mukubelesya myaambo yiinda ku 1,000. Eeci tacinacitikide mubuumi bwabantu kuzwa kaindi.

INO CITONDEZYO CAAMBA NZI KULINDISWE?

Bunji bwazintu nzyaakaamba Jesu kuti ziyooba citondezyo, zilacitika mazuba aano. Nkaambo nzi ncotweelede kukabikkila maano kaambo aaka? Nkaambo Jesu wakaamba kuti: “Mwaakubona zintu eezyi kazicitika, amukazyibe kuti Bwami bwa Leza bulaafwaafwi.”—Luka 21:31.

Ino-ino, Bwami buyoopa kuti kuyanda kwa Leza kucitwe aano anyika

Citondezyo ncaakaamba Jesu, ikubikkilizya ambozyakatobelana kucitika zintu zilembedwe mu Bbaibbele, kulatugwasya kuzyiba kuti Leza wakatalisya Bwami bwakwe kujulu mumwaka wa 1914. a Aciindi eeci, wakabikka mwanaakwe, Jesu Kristo kuba Mwami. (Intembauzyo 2:2, 4, 6-9) Ino-ino Bwami bwa Leza buyootalika kweendelezya nyika, alimwi buyoogwisya mfwulumende zyoonse zyabantu alimwi akupa kuti nyika ibe paradaiso oomo bantu mobayoopona kukabe kutamani.

Ino-ino, ayoozuzikizyigwa majwi aali mumupailo wacitondezyo ngwaakayiisya Jesu aakuti: “Abuboole Bwami bwako. Akucitwe kuyanda kwako ansi aano mbubonya mbuli kujulu.” (Matayo 6:10) Pele ino ncinzi ncobwali kucita Bwami kuzwa ciindi nobwakakkazikizyigwa mu 1914? Alimwi ncinzi ncotukonzya kulangila ciindi Bwami bwaakutalika kweendelezya bantu?

a Kutegwa muzyibe zinji kujatikizya mwaka wa 1914, amubone ciiyo 32 mubbukulyakuti Amupone Kukabe Kutamani! ilyakamwaigwa a Bakamboni ba Jehova.