Skip to content

Skip to table of contents

ZISI ALIMWI ABANTU MONGOLIA

Kuswaya ku Mongolia

Kuswaya ku Mongolia

GENGHIS KHAN, sikalumamba sicamba wamumwaanda wamwaka wa 12, ngowakabeleka canguzu kutegwa kumbele kuzoobe bulelo bupati butegwa Mongol Empire. Kabeela kaniini kacooko cabulelo oobu lino nkekapanga cisi ca Mongolia calo icibambene acisi ca Russia a China alimwi cili akati kazisi zitajisi kapati bantu munyika.

Cisi ca Mongolia cijisi milonga, tulonga, malundu malamfwu alimwi azibanda zipati zyabwizu. Nkocili kumusanza, kuli cimpayuma citegwa Gobi Desert icizyibidwe kapati akaambo kakuyobola mafwuwa aamunyama wakaindi uutegwa dinosaur. Bantu baku Mongolia baita cisi cabo kuti “Land of Blue Sky” (Nyika Yamubala Wajulu). Izina eeli lileelela nkaambo zuba lilabala mazuba aainda ku 250 amwaka!

Siluwe wamucaanda

Mucisi eeci, zimwi ziindi kulapya naa kutontola cakwiindilila. Mumyezi nokupya, inga kulapya kapati kusika ku 40°C, kakuli mumyezi nokutontola inga kulatontola kusika ku -40°C. Bantu batandila ku 33 pesenti bamucisi ca Mongolia mbasimutuntuli. Milimo italika mafwumofwumo alimwi baalumi abamakaintu inga bakama mpongo, ŋombe, nkamela alimwi amabbiza. Zyakulya zyabana Mongolia kanji-kanji zibikkilizya nyama alimwi azyakulya zipangwa kuzwa kumukupa, pele nyama yambelele njobayandisya kapati.

Makkekke aamukupa aaitwa kuti aaruul, alayanikwa azuba

Bana Mongolia mbantu basamausya. Twaanda twabo inga tabatujali kutegwa muntu uuli woonse iwainda kakonzya kupumuna akulya cakulya ncobasiila basimweenda nzila. Kanji-kanji beenzu inga bapegwa tii wamukupa uujisi amunyo musyoonto.

Cikombelo ca Buddhism ncecidumide kapati mucisi ca Mongolia. Nokuba boobo, bamwi Mbanakristo alimwi bamwi mbacikombelo ca shamanism aca Islam, pele banji tabakombi. Mucisi eeci kuli Bakamboni ba Jehova ibainda ku 350 ibayiisya Bbaibbele kubantu bainda ku 770.

Nkamela iitegwa Bactrian ilakonzya kunyamuna zintu noliba leelyo nokutontola kapati