Skip to content

Skip to table of contents

Kuzunda Buyumuyumu Buboola Akaambo Kakuleka Kuya Kumwezi

Kuzunda Buyumuyumu Buboola Akaambo Kakuleka Kuya Kumwezi

“Ndakali kutyompwa alimwi akuusa kapati calo cakali kundipa kunyongana akulila kapati.”—Oobu mbobakaamba ba Rondro, * ibajisi myaka yakuzyalwa iili 50.

“Mwabuka mafwumo-fwumo mujana kuti muŋanda yanu muli tombe. Tamukonzyi kulijanina zyintu nzyomuyanda. Nzyintu nzyomwakali kucita kabotu-kabotu kwamyaka minji, sunu tamucikonzyi kuzicita, alimwi tamuzyi kaambo ncocili boobo.”—Oobu mbobakaamba ba Hanta, ibajisi myaka yakuzyalwa iili 55.

BAMAKAINTU aaba kunyina nibakali kuciswa pe. Muciindi caboobo, bakali muciindi cakuleka kuya kumwezi, ikucinca kucitika mubuumi bwabamakaintu boonse kwalo kupa kuti bacileke kuzyala. Kuti naa muli bakaintu, sena mulaafwaafwi kusika aciimo eeci? Sena muli mubukkale oobu? Kufwumbwa naa cili buti, kuti nywebo naa muyandwa wanu mwazyiba kujatikizya kucinca ooku, mulakonzya kuzyiba mbomukonzya kubuzunda buyumuyumu buboola akaambo kakuleka kuya kumwezi.

Matalikilo Aakuleka Kuya Kumwezi

Kuleka kuya kumwezi kubikkilizya ciindi mukaintu natalika kusotaukila kuya kumwezi alimwi aciindi naacilekela limwi buya. * Nokuba boobo, kucaamba munzila ngubauba, kanji-kanji “kucileka kuya kumwezi” caamba ciindi mukaintu naacilekela limwi buya kuzwa bulowa.

Bamakaintu banji balatalika kusotaukila kuya kumwezi bakkwanya myaka yakuzyalwa yakuma 40, pele bamwi balatalika kucita oobo bakkwanya myaka yakuzyalwa yakuma 60. Kanji-kanji, kuzwa bulowa kulaleka asyoonto-syoonto. Akaambo kamahomoni aapangwa cacibukilambuta, bamakaintu balakonzya kutalika kusotaukila kuya kumwezi, kuzwa bulowa aciindi citali ncobaunka kumwezi naa kutola mazuba manji kabazwa bulowa. Mbasyoonto buyo bamakaintu bacilekela limwi mubuzuba bomwe buyo.

Bbuku lipandulula makani aajatikizya kuleka kuya kumwezi lyaamba kuti: “Mukaintu umwi aumwi uulindene mbwacileka kuya kumwezi.” Alimwi lilazumanana kwaamba kuti: “Zitondezyo zizyibidwe zyakuleka kuya kumwezi nkufwa nkasaalo mukaindi kasyoonto,” mpoonya akufwa mpeyo. Zitondezyo eezyi zilakonzya kupa muntu kubula nguzu alimwi aŋonzi. Ino kutola ciindi cilamfwu buti kulimvwa boobu? Kweelana ambolyaamba bbuku lipandulula makani aajatikizya kuleka kuya kumwezi, “bamakaintu bamwi balaba azitondezyo eezyi kwamwaka omwe naa yobilo, pele bamwi myaka minji, alimwi basyoonto buyo mbabacitikilwa zyintu eezyi mubuumi bwabo boonse.” *

Akaambo kakucinca-cinca mbwaapangwa mahomoni, mukaintu ulakonzya kutyompwa alimwi akuba akabuko, calo cipa kulila, kuleka kubikkila maano alimwi akunyongana mumizeezo. Bbuku lipandulula makani aajatikizya kucileka kuya kumwezi lyaamba kuti: “Eeci tacaambi kuti mukaintu uuli woonse inga wacitikilwa zyintu zyoonse eezyi.” Pele bamwi balakonzya kucitikilwa zyintu zili boobu zisyoonto buyo naa pe.

Mbomukonzya Kuliyumya

Kucinca bukkale kulakonzya kucesya-cesya mapenzi. Mucikozyanyo, kuli baabo bafweba inga cagwasya kuti bacileka kufweba. Bamakaintu banji inga bagwasyigwa kwiinda mukulya zyakulya zyeelede, mbuli kucesya-cesya naa kucileka kunywa bukoko, kutalya zyakulya zijisi masipaisi manji naa zilweela kapati, kuleka kunywa zyintu zijisi musamu uupa kubula ŋonzi, zyalo zinga zyapa kuti mapenzi aindile. Masimpe ngakuti, kulya zyakulya zyeelede alimwi zijisi busani kulayandika.

Kunyanyaasya mubili akwalo kulakonzya kugwasya kapati. Mucikozyanyo, kulakonzya kucesya-cesya penzi lyakubula ŋonzi, kumana kabuko, alimwi akuba anguzu ziyandika mumubili. *

Amubandike Cakulikwaya

Ba Rondro ibaambwa kumatalikilo aacibalo eeci bakaamba kuti: “Kuumuna buyo takukonzyi kugwasya pe. Kuti mwabapandulwida kabotu-kabotu bayandwa banu kujatikizya penzi ndyomujisi, tabakalibiliki kapati. Muciindi caboobo, bayakumukkazyikila moyo alimwi akumubikkila maano. Lugwalo lwa 1 Bakolinto 13:4, lwaamba kuti: “Luyando lulakkazyika moyo alimwi luli aluzyalo.”

Bamakaintu banji, kubikkilizya abaabo bauside akaambo kakucileka kuzyala bagwasyigwa kapati amupailo. Ibbaibbele litukulwaizya kuti: ‘Leza ulatuumbulizya mumapenzi eesu oonse.’ (2 Bakolinto 1:4) Alimwi kuzyiba kuti mapenzi aboola akaambo kakuleka kuya kumwezi ngakaindi buyo kasyoonto akwalo kulaumbulizya. Cainda ciindi eeci, bamakaintu ibazumanana kubikkila maano kubuumi bwabo balakonzya kuba anguzu alimwi akukkomana mubuumi.

^ munc. 2 Mazyina acincwa.

^ munc. 6 Bamadokota baamba kuti, ikuti mukaintu katazwi bulowa kwamyezi iili 12, nkokuti wacileka kuya kumwezi.

^ munc. 8 Penzi lyakufwa nkasaalo lilakonzya kuboola alimwi akaambo kakubelesya misamu alimwi akuciswa malwazi amwi. Inga cagwasya kwaalanga-langa makani aaya kamutanaamba kuti kufwa nkasaalo ooku kuliswaangene akucileka kuya kumwezi.

^ munc. 12 Kutegwa bagwasye balwazi babo kuliyumya kumapenzi aaboola akaambo kakuleka kuya kumwezi, bamadokota balapa malailile aajatikizya mbozyeelede kubelesyegwa zyintu zimwi, mbuli mahomoni, misamu iipa busani mumubili alimwi akulesya kutyompwa. Sinsimuka! taisumpuli musamu uuli woonse pe.