Skip to content

KO E VAKAI ʻA E TOHI TAPÚ

Pelepaʻanga

Pelepaʻanga

ʻOku vakai ʻa e niʻihi ki he pelepaʻangá ʻoku ʻikai hano maumau, ka ki he niʻihi ʻoku nau vakai ki ai ʻoku fakatuʻutāmaki.

ʻOku hala ʻa e pelepaʻangá?

MEʻA ʻOKU LEAʻAKI ʻE HE KAKAÍ

ʻOku vakai ʻa e kakai tokolahi ki he pelepaʻangá ko ha fakafiefia ʻoku ʻikai ke fakatuʻutāmaki, koloa pē ke fakalao ia. Ko e niʻihi ʻo e paʻanga mei he ngaahi pelepaʻanga fakalaó, hangē ko e lulu ʻoku siponisā ʻe he puleʻangá, ʻoku ngāueʻaki ia ke tokoni ki he kakaí.

MEʻA ʻOKU LEAʻAKI ʻE HE TOHI TAPÚ

ʻOku ʻikai ke lave ʻa e Tohi Tapú ki he foʻi lea “pelepaʻanga”. Ka ʻoku fakahaaʻi mai ʻi he Tohi Tapú ʻa e anga ʻo e ongoʻi ʻa Sihova fekauʻaki mo e pelepaʻangá.

Ko e foʻi fakakaukau ʻo e pelepaʻangá ko hono maʻu ia ha paʻanga ʻi he mole ʻa e niʻihi kehé​—ko e foʻi fakakaukau ko iá ʻoku tuʻu fehangahangai ia mo e fakatokanga ʻa e Tohi Tapú ke “leʻohi kimoutolu telia ʻa e faʻahinga kotoa pē ʻo e mānumanú.” (Luke 12:15) Ko hono moʻoní, ko e pelepaʻangá ʻoku tākiekina ia ʻe he mānumanú. Ko e feituʻu ʻoku pelepaʻanga ai ʻa e kakaí ʻoku nau tala mai ʻa e paʻanga te ke lava ʻo ikuná, ka ʻoku ʻikai ke nau faʻa tala mai hangatonu hoʻo faingamālie ke ikuná, koeʻuhí ʻoku nau ʻiloʻi ko e feinga ke tuʻumālié ʻokú ne fakaʻaiʻai ʻa e kau vaʻingá ke nau peti ʻaki ha paʻanga lahi ʻi he kasinó. ʻI he ʻikai tokoni ke maluʻi ha tokotaha mei he mānumanú, ʻoku pouaki ʻe he pelepaʻangá ʻa e holi ke maʻu ha paʻanga ʻi he founga faingofua.

Ko e pelepaʻangá ʻoku makatuʻunga ia ʻi he siokita: koeʻuhí ʻoku loto ʻa e kau vaʻingá ke ikuna kae foʻi ai ʻa e kau vaʻinga kehé. Kae kehe, ʻoku fakalototoʻaʻi mai ʻe he Tohi Tapú ha tokotaha ke “hanganaki kumi, ʻo ʻikai ki he lelei pē ʻaʻaná, ka ki he lelei ʻa e tokotaha kehé.” (1 Kolinitō 10:24) Pea ko e taha ʻo e ngaahi Fekau ʻe Hongofulú ʻoku pehē: “Kuo pau ke ʻoua naʻá ke holi ki . . . ha meʻa pē ʻa e tokotaha kehé.” (ʻEkisoto 20:17) ʻI he loto ha tokotaha pelepaʻanga ke ikuna, ʻokú ne loto ai ke mole ʻa e paʻanga ʻa e niʻihi kehé kae lava ke ne maʻu ʻa e paʻanga ko iá.

ʻOku toe fakatokanga mai ʻa e Tohi Tapú fekauʻaki mo e vakai ki he monuú ko ha ivi fakamisiteli ʻokú ne ʻomai ʻa e ngaahi tāpuaki. ʻI ʻIsileli ʻo e kuonga muʻá, naʻe ʻi ai ʻa e niʻihi naʻe ʻikai ke nau tui ki he ʻOtuá pea kamata ke nau “teuteu ha tēpile maʻá e ʻotua ʻo e Monuú.” Naʻe tali nai ʻe he ʻOtuá ʻa e lotu ko eni ki he “ʻotua ʻo e Monuú”? ʻIkai, naʻá ne pehē kiate kinautolu: “Naʻa mou hanganaki fai ʻa e meʻa naʻe kovi ʻi heʻeku vakaí, pea naʻa mou fili ʻa e meʻa naʻe ʻikai te u leleiʻia aí.”​—ʻAisea 65:11, 12.

Ko e moʻoni, ko e konga ʻe niʻihi ʻi he māmaní, ʻoku ngāueʻaki ai ʻe he puleʻangá ʻa e niʻihi ʻo e paʻanga ʻoku maʻu mei he ngaahi pelepaʻanga fakalaó ke totongi ʻa e akó, tupu ʻa e ʻekonōmiká, mo e ngaahi polokalama maʻá e kakaí. Ka ko hono ngāueʻaki ʻo e paʻanga ko iá ʻoku ʻikai liliu ai ʻa e founga naʻe maʻu aí​—fakafou ʻi he ngaahi ngāue ʻokú ne ʻai ʻa e kakaí ke nau mānumanu mo siokita pea ʻokú ne pouaki ʻa e foʻi fakakaukau ʻe lava ke maʻu ha paʻanga ʻo ʻikai ke ngāueʻi ia.

“Kuo pau ke ʻoua naʻá ke holi ki . . . ha meʻa pē ʻa e tokotaha kehé.”​—ʻEkisoto 20:17.

Ko e hā ʻa e uesia kovi ʻo e pelepaʻangá ki he faʻahinga ʻoku nau ngāueʻaki iá?

MEʻA ʻOKU LEAʻAKI ʻE HE TOHI TAPÚ

ʻOku fakatokanga mai ʻa e Tohi Tapú ki he “faʻahinga ko ia ʻoku nau fakapapauʻi ke nau koloaʻiá ʻoku nau tō ki he fakatauele mo ha tauhele pea mo e ngaahi holi fakasesele mo fakatupu maumau lahi ʻa ia ʻoku tūʻulu atu ai ʻa e tangatá ki he ʻauha mo e maumau.” (1 Tīmote 6:9) ʻOku faʻa pelepaʻanga ʻa e kakaí koeʻuhi ko e mānumanú, pea ko e mānumanú ʻokú ne fakatupunga ʻa e maumau ko ia ʻoku pehē ʻi he Tohi Tapú ko e “mānumanú” ko ha ʻulungaanga ia ʻoku fiemaʻu ke tau fakaʻehiʻehi ʻaupito mei ai.​—ʻEfesō 5:3.

ʻI he tokangataha ki he tuʻumālie ʻi ha founga vavé, ʻoku fakatupulekina ai ʻe he pelepaʻangá ʻa e ʻofa ki he paʻangá​—ʻa ia ʻoku pehē ʻi he Tohi Tapú ko ha “aka ia ʻo e meʻa kotoa pē ʻoku koví.” Ko e holi ki he paʻangá ʻe lava ke hoko ko ha tākiekina mālohi ia ʻi he moʻui ʻa ha tokotaha, ʻe lava ke taki atu ai ki he loto-moʻua tōtuʻa pea ʻe maumauʻi ai ʻa e tui ʻa ha tokotaha ki he ʻOtuá. ʻI ha lea fakaefakatātā, ʻoku fakamatalaʻi ʻe he Tohi Tapú ʻa e faʻahinga ʻoku fakataueleʻi ʻe he ʻofa ki he paʻangá kuo “hokohokaʻi fakaʻaufuli ai kinautolu ʻaki ʻa e ngaahi mamahi lahi.”​—1 Tīmote 6:​10.

Ko e mānumanú ʻokú ne fakatupunga ʻa e taʻefiemālie, ʻo ne ʻai ai ʻa e kakaí ke ʻoua te nau fiemālie ʻi heʻenau tuʻunga fakapaʻangá pea kaihaʻasi ai meiate kinautolu ʻenau fiefiá. “Ko e tokotaha ʻoku ʻofa ʻi he silivá ʻe ʻikai ʻaupito te ne fiemālie ʻi he silivá, pea ʻoku ʻikai fiemālie ʻa e tokotaha ʻoku ʻofa ʻi he koloá ʻi he meʻa ʻoku maʻu maí.”​—Tangata Malanga 5:​10.

Ko e laui miliona ʻo e kakai kuo nau kamata ngāueʻaki ʻa e pelepaʻangá ʻoku maʻunimā kinautolu ʻe he pelepaʻangá. Ko e ngaahi līpooti ʻe niʻihi ʻoku fakahaaʻi ai ko ʻAmelika ʻataʻatā pē ʻoku laui miliona ai ʻa e faʻahinga kuo maʻunimā kinautolu ʻe he pelepaʻangá.

ʻOku pehē ʻe ha palōveepi ʻe taha: “Ko ha tofiʻa naʻe ʻuluaki maʻu ʻi he mānumanú ʻe ʻikai hoko ia ko ha tāpuaki ʻamui.” (Palōveepi 20:21) Ko e faʻahinga kuo maʻunimā ʻe he pelepaʻangá kuo nau iku atu ʻo maʻu ha ngaahi moʻua pea fakatupunga ai ha mole ʻenau ngāué, nofo malí mo e ngaahi kaumeʻá. ʻI hono ngāueʻaki ʻa e ngaahi tefitoʻi moʻoni Fakatohitapú ko ha tataki ʻe lava ke tokoni ia ki ha tokotaha ke ne fakaʻehiʻehi mei he ngaahi uesia kovi ʻo e pelepaʻangá ʻi heʻene moʻuí mo ʻene fiefiá.

“Ka ko e faʻahinga ko ia ʻoku nau fakapapauʻi ke nau koloaʻiá ʻoku nau tō ki he fakatauele mo ha tauhele pea mo e ngaahi holi fakasesele mo fakatupu maumau lahi ʻa ia ʻoku tūʻulu atu ai ʻa e tangatá ki he ʻauha mo e maumau.”​—1 Tīmote 6:9.