Aver yem sha atineakaa

Bibilo Ôr Kwagh u Iniongo i Ista Ér Nyi?

Bibilo Ôr Kwagh u Iniongo i Ista Ér Nyi?

Mlumun u Bibilo i ne yô

 Ieren i ember iniongo i Ista la due ken Bibilo ga. Kpa aluer u time sha yiase i iniongo ne yô, u nenge er i dugh ken aeren a ityôô a sha ayange a tsuaa la je yô. De ase se time sha yiase i i nger shin heen ne.

  1.   Iti: Takerada ugen u i yer ér Encyclopædia Britannica la kaa ér: “I fa ape iti i ken zwa Buter i i yer ér Easter la i dugh jighilii ga; I hen ér lu ken atô u iaven i inyom i 701-800 la, Venerable Bede, pristi ugen ken ior i Ingila mba ngise ngise mba i yilan ve ér Anglo-Saxon la, yange goom a iti i Eostre, inmgbianaôndo ve u ura he la hingir Easter ye.” Eostre (shin Eastre) ne lu inmgbianaôndo u doon iyiav kpaa. Mbagenev di nenge ér i dugh iti i Easter ne ken Astarte, inmgbianaôndo u ior i Fenishia, u doon ve iyiav, u Mbababilon yilan ér Ishtar la.

  2.   Mbaalôm: Alôm ka ikyav i tesen mdoo u iyiav. “Mbafanaôndo ga mba ken Yuropa man veghertar u Mbaarabia la ndera eren tom a ikyav ne sha shighe u uiniongo vev mba ember ura he la ka kwagh u nyian a mi ga.”​—Takerada u i yer ér Encyclopædia Britannic la.

  3.   Aji: Takerada ugen u i yer ér Funk & Wagnalls Standard Dictionary of Folklore, Mythology and Legend la kaa ér, aji a ka a va kuma shighe u Ista ve i gba ior ishima u zuan a mi, a i henen ér ka aji a alôm u sha shighe Ista la “ka beerkwagh ga, kpa ka ikyav i ember iniongo i ityôô i doon iyiav.” Mbagenev yô, aeren a ityô ve tese ér aji a i ember iniongo i Ista a mi la “aa fatyô u van or a msaanyol man mkpeyol shi kuran nan sha ivande, shi aa na nana za ikyura.”—Takerada u i yer ér Traditional Festivals la.

  4.   U huan akondo a he sha iyange i Ista: “Yange i nenge ér aluer or hua ikyondo i he ga man nan za sugh inmgbianaôndo u nôôn ura u ior i Scandinavian, shin Eastre yô, nan laha un, nahan nan tôô ifan.”—Takerada u i yer ér The Giant Book of Superstition la.

  5.   Mbaadua mba eren sha mdugh u iyange: Ieren ne zua sha iniongo i mbayiase mba civir iyange, i i “eren ken mhii u fam shighe u iyange i dugh sha kwavaôndo tsembelee yô, sha u sughun iyange er i hidi shi i lu a tahav kpishi mbu nan hanma imendenegh cii mvese yô.”—Takerada u i yer ér The Complete Book of American Holidays la.

 Takerada u i yer ér The American Book of Days la pase mhii u kwagh u iniongo i Ista la wang, u kaa ér: “Ikyav tese wang je ér shighe u Mbakristu hii u kohol ken côôci ica lu a gba ga la je tsô, ve nyôr a aeren a mbayiase mbafanaôndo ga ker, shi ve tese er i hii ve i gbe u Orkristu nana eren a yô.”

 Bibilo venda kwagh u nungwan aeren a ior shin a ityôô a a doo Aôndo ishima ga la sha mcivir u Aôndo la. (Marku 7:6-8) Mbakorinte u sha Uhar 6:17 kaa ér: “Lu nen kposo, kape [Yehova] A kaa la, shi kwagh u hôngorough kpaa, de benden nen ave ga.” Ista ka iniongo i memyol u mbafanaôndo ga, u mba ve soo u eren ishima i Aôndo la vea nyôr iyol ker ga yô.