มีผู้ออกแบบไหม?
การใช้เสียงสะท้อนของค้างคาว
ถึงแม้ค้างคาวจะมองเห็นได้ในตอนกลางคืน แต่ค้างคาวหลายสายพันธุ์ก็ใช้เสียงสะท้อนเพื่อระบุตำแหน่งของวัตถุที่อยู่รอบ ๆ (echolocation) เช่น ค้างคาวบางสายพันธุ์แยกออกได้ว่าเป็นยุงหรือแมลงปีกแข็ง โดยฟังจากเสียงความเร็วของการกระพือปีก
ลองคิดดู ค้างคาวส่วนใหญ่ส่งเสียงออกมาจากกล่องเสียง และขยายเสียงให้ดังขึ้นผ่านทางปากหรือรูจมูก มันใช้หูที่ใหญ่จับลักษณะของคลื่นเสียงที่สะท้อนวัตถุกลับมา คลื่นเสียงที่สะท้อนกลับมานี้จะช่วยให้ค้างคาวรู้ว่าสิ่งที่อยู่รอบ ๆ คืออะไร นี่ทำให้ค้างคาวสามารถระบุตำแหน่ง ความสูง และระยะทางของวัตถุได้แม้จะมีเสียงรบกวนจากค้างคาวตัวอื่น
การรับรู้เสียงสะท้อนของค้างคาวต้องแม่นยำมาก ๆ เพราะถ้าพลาดแค่ 1 มิลลิวินาที (1/1,000 ของวินาที) ก็อาจทำให้มันพลาดเป้าหมายถึง 17 เซนติเมตร นักวิจัยบางคนให้ความเห็นว่า ความแม่นยำของการรับเสียงในระดับที่มากกว่า 1/1,000 ของวินาที “ดูเหมือนว่าเป็นไปไม่ได้” แต่จากการทดลองหลายครั้งทำให้เห็นว่า ค้างคาวสามารถจับเสียงสะท้อนได้แม่นยำถึง 10 นาโนวินาที (1/100,000,000 ของวินาที) นี่ทำให้ค้างคาวคำนวณระยะทางได้อย่างถูกต้องในระดับมิลลิเมตรหรือน้อยกว่านั้น
นักวิจัยได้พัฒนาไม้เท้าอิเล็กทรอนิกส์ซึ่งมีระบบเสียงสะท้อนระบุตำแหน่ง (echolocation) ที่ช่วยให้คนตาบอดรับรู้สิ่งที่อยู่รอบ ๆ หลบเลี่ยงสิ่งกีดขวาง รวมทั้งสิ่งที่อยู่ระดับหัวของเขาได้ เช่น กิ่งไม้ที่ยื่นออกมา ไบรอัน ฮอยล์ และ ดีน วอเตอร์ส ผู้ออกแบบไม้เท้าที่เรียกว่า Batcane บอกว่า “แรงบันดาลใจที่ช่วยเราให้ออกแบบผลิตภัณฑ์นี้ก็คือการที่เราได้รู้ว่าค้างคาวสามารถระบุตำแหน่งของวัตถุได้อย่างน่าทึ่ง”
คุณคิดยังไง? ความสามารถที่ยอดเยี่ยมของค้างคาวในการระบุตำแหน่งวัตถุโดยใช้เสียงสะท้อน เกิดจากวิวัฒนาการหรือมีผู้ออกแบบ?