Skip to content

Skip to table of contents

Hakarak hatene?

Hakarak hatene?

Oinsá mak tijolu no dalan neʼebé ema halo tijolu iha Babilónia antigu apoia istória iha Bíblia?

ARKEÓLOGU deskobre tijolu barak iha Babilónia antigu neʼebé uza atu harii sidade neʼe. Matenek-naʼin ida naran Robert Koldewey dehan katak ema halo tijolu sira-neʼe iha fornu neʼebé harii “iha sidade nia liʼur, fatin neʼebé iha rai-mean neʼebé diʼak no iha ai-sunu . . . neʼebé barak”.

Matenek-naʼin sira hetan evidénsia neʼebé hatudu katak ema-boot iha Babilónia uza fornu sira-neʼe atu halo buat neʼebé aat tebes. Profesór Paul-Alain Beaulieu iha universidade Torontu hatete: “Ema Babilónia nia dokumentu sira hatudu katak liurai haruka ema neʼebé kontra nia ka la respeitu buat sagradu tenke hatama tiha iha fornu laran hodi sunu.” Porezemplu, dokumentu ida husi Liurai Nabukodonozór nia tempu hatete: “Halakon sira, sunu sira, . . . iha fornu laran . . . oho sira hodi soe ba ahi neʼebé lakan makaʼas.”

Neʼe fó-hanoin ita kona-ba akontesimentu iha Daniel kapítulu 3. Kapítulu neʼe konta katak, Liurai Nabukodonozór harii estátua boot ida husi osan-mean iha Rai-Tetuk Dura iha sidade Babilónia nia liʼur. Bainhira mane joven Ebreu naʼin-tolu naran Sadrak, Mexak, no Abednego lakohi hakruʼuk ba estátua neʼe, liurai sai hirus tebes. Nia haruka ema hamanas liután fornu ba “dala hitu liu fali baibain”, no haruka ema atu soe mane naʼin-tolu neʼe ba “fornu neʼebé ahi lakan makaʼas”. Maibé anju forsa boot ida salva sira hodi la mate.​—Dan 3:1-6, 19-28.

© The Trustees of the British Museum. Licensed under CC BY-NC-SA 4.0. Source

Tijolu ida neʼebé iha Nabukodonozór nia naran

Tijolu husi Babilónia hatudu katak Bíblia nia istória mak loos. Tijolu barak iha liafuan oioin neʼebé fó hahiʼi ba liurai. Liafuan sira-neʼe balu dehan: “Nabukodonozór, Liurai Babilónia . . . Palásiu neʼebé haʼu rasik harii nuʼudar Liurai Kmanek . . . Hein katak haʼu-nia bei-oan sei ukun ba nafatin.” Ida-neʼe besik atu hanesan liafuan iha Daniel 4:30, neʼebé Liurai Nabukodonozór gaba an hodi dehan: “Neʼe mak Babilónia Boot neʼebé haʼu rasik harii nuʼudar liurai nia uma. Haʼu harii sidade neʼe ho haʼu-nia forsa no kbiit atu hatudu sai haʼu-nia glória no kmanek.”