Skip to content

Sé mak “matenek-naʼin” tolu neʼebé bá vizita Jesus? Maromak mak dirije sira ho “fitun” atu bá Belein ka lae?

Sé mak “matenek-naʼin” tolu neʼebé bá vizita Jesus? Maromak mak dirije sira ho “fitun” atu bá Belein ka lae?

Bíblia nia resposta

 Iha tempu Natál, baibain ema barak koʼalia kona-ba “matenek-naʼin tolu” ka “liurai tolu” neʼebé halo viajen atu bá haree Jesus neʼebé foin moris. Maibé tuir loloos, Bíblia nunka temi sira iha dalan hanesan neʼe. (Mateus 2:1) Mateus neʼebé hakerek Evanjellu Mateus bolu mane sira neʼebé vizita Jesus ho liafuan Gregu magoi. Liafuan neʼe refere ba ema neʼebé estuda kona-ba fitun sira (astrolojia) ka atividade seluk neʼebé liga ho anju aat sira. a Tradusaun Bíblia balu bolu mane sira-neʼe nuʼudar “magos” ka “matenek nain balu nebee hatene siik sinal iha fitun”. b

 “Matenek-naʼin” hira mak bá vizita Jesus?

 Bíblia la fó-hatene ida-neʼe, no ema ida-idak nia hanoin la hanesan. Livru ida (Encyclopedia Britannica) hatete katak “istória barak husi Ázia fó sai katak iha magoi naʼin-12, maibé istória husi parte Oeste fó sai katak iha magoi naʼin-tolu, karik ida-neʼe bazeia ba prezente tolu, ‘osan-mean, olíbanu no mirra’ (Mateus 2:11) neʼebé sira lori ba labarik neʼe”.

 “Matenek-naʼin sira” mak liurai ka lae?

 Iha istória sira kona-ba Natál sempre fó sai katak mane sira-neʼe mak liurai. Maibé Bíblia nunka bolu sira nuʼudar liurai. Livru Encyclopedia Britannica hatete katak tinan atus ba atus depois Jesus moris, ema komesa inventa istória oioin kona-ba Jesus nia moris, no ema barak hatete katak mane sira neʼebé bá vizita Jesus mak liurai.

 “Matenek-naʼin sira” naran saida?

 Bíblia la fó-hatene mane astrólogu sira-neʼe nia naran. Livru ida (The International Standard Bible Encyclopedia) hatete “naran neʼebé fó ba mane sira-neʼe (Gaspar, Melkior, no Balthasar) mak bazeia ba istória deʼit”.

 Bainhira mak “matenek-naʼin sira” bá vizita Jesus?

 Haree hanesan, astrólogu sira-neʼe bá vizita Jesus fulan balu liutiha depois nia moris. Ita bele hatete nuneʼe tanba Liurai Herodes neʼebé halo planu atu oho Jesus, haruka ninia ema atu oho labarik-mane hotu neʼebé tinan 2 ba kraik. Liurai Herodes foti desizaun neʼe bazeia ba informasaun neʼebé nia simu husi astrólogu sira.—Mateus 2:16.

 Astrólogu sira la bá vizita Jesus iha kalan neʼebé nia moris. Bíblia hatete: “Bainhira tama tiha ba uma laran, sira haree labarik kiʼik neʼe hamutuk ho ninia inan Maria.” (Mateus 2:11) Ida-neʼe hatudu katak Maria nia família hela iha uma ida no Jesus laʼós tan bebé iha animál nia han-fatin.—Lucas 2:16.

 Maromak mak dirije “matenek-naʼin sira” ho “fitun” atu bá Belein ka lae?

 Ema balu fiar katak Maromak mak haruka sinál ida neʼebé ema hanaran fitun Belein atu dirije astrólogu sira-neʼe. Maibé neʼe la loos. Mai ita haree razaun balu.

  •   Foufoun sinál neʼebé haree hanesan fitun dirije astrólogu sira-neʼe ba Jeruzalein. Bíblia hatete: “Matenek-naʼin sira neʼebé estuda fitun mai husi área Leste no toʼo iha Jeruzalein. Sira husu: ‘Ema Judeu nia liurai neʼebé moris ona, iha neʼebé? Ami haree ninia fitun kuandu ami iha área Leste, no ami mai atu hakruʼuk ba nia.’”—Mateus 2:1, 2.

  •   Foufoun, Liurai Herodes mak haruka mane sira-neʼe ba Belein, laʼós “fitun” mak haruka sira. Bainhira Herodes rona kona-ba “ema Judeu nia liurai” neʼebé karik sei troka ninia pozisaun, nia buka-hatene Kristu neʼebé promete ona sei moris iha neʼebé. (Mateus 2:3-6) Kuandu nia hatene katak Kristu sei moris iha Belein, nia haruka astrólogu sira-neʼe bá Belein hodi buka labarik neʼe no mai fali atu hatoʼo relatóriu ba nia.

     Tuirmai mak astrólogu sira-neʼe bá Belein. Bíblia hatete: “Rona tiha liurai nia liafuan, sira sai husi neʼebá, no fitun neʼebé sira haree ona iha área Leste laʼo uluk iha sira-nia oin, no para iha fatin neʼebé labarik neʼe hela.”—Mateus 2:9.

  •   Depois ema haree “fitun” neʼe, buat oioin akontese neʼebé halo Jesus nia moris iha perigu laran no labarik barak mak mate. Kuandu astrólogu sira-neʼe bá Belein, Maromak fó avizu ba sira atu la bá fali hasoru Herodes.—Mateus 2:12.

 Herodes sente oinsá? Bíblia hatete: “Kuandu Herodes haree katak matenek-naʼin sira neʼebé estuda fitun bosok ona nia, nia sai hirus tebetebes. Entaun nia sura tempu hodi tuir informasaun neʼebé matenek-naʼin sira-neʼe fó-hatene ba nia, depois neʼe, nia haruka ninia atan sira bá Belein no mós distritu sira neʼebé besik Belein hodi oho labarik-mane hotu neʼebé tinan rua ba kraik.” (Mateus 2:16) Maromak nunka hamosu buat neʼebé aat tebes hanesan neʼe.—Job 34:10.

a Hakerek-naʼin ida husi rai-Grésia naran Heródoto neʼebé moris maizumenus tinan 2.500 liubá hatete katak magoi neʼebé moris iha ninia tempu mak ema husi suku Média (Pérsia) neʼebé aprende kona-ba fitun sira no esplika mehi sira.

b Haree Bíblia Sagrada Para o Tercerio Milénio da Encarnação husi Difusora Bíblica, no Tetun Dili Alkitab. Bíblia Liafuan diʼak ba imi edisaun segundu, bolu mane sira-neʼe nuʼudar “ema matenek balun” maibé la temi katak sira mak naʼin-tolu.