Go na content

Go na table of contents

 FA YU KAN ABI WAN KOLOKU OSOFAMIRI LIBI?

Te yu abi wan siki pikin

Te yu abi wan siki pikin

CARLO: * „Angelo, a boi fu wi, abi wan siki di den e kari downsyndroom. A sani disi hebi trutru gi wi fu di son leisi wi e weri, wi no sabi san fu du, èn wi e firi brokosaka. Prakseri o furu a e teki fu yu fu sorgu wan gosontu pikin. We, te yu abi wan siki pikin, dan dati hebi omeni tron moro. Son leisi mi nanga mi wefi no abi ten gi makandra srefi.”

MIA: „A e teki langa fosi Angelo leri du wan tu pikinpikin sani, èn fu dati ede wi musu abi furu pasensi nanga en. Te a e kon furu tumusi gi mi, dan nofo tron mi e fuga èn mi e mandi esi-esi nanga mi masra, Carlo. Son leisi te wi no e agri nanga makandra, dan wi e bigin meki trobi.”

Yu e memre a dei di yu pikin gebore? A no de fu taki dati yu ben angri fu hori en na ini yu anu. Ma gi papa nanga mama leki Carlo nanga Mia, a de wan bigi broko-ede tu te den e yere taki a pikin fu den siki noso taki a malengri.

Yu abi wan siki pikin? Efu dati de so, dan kande yu e aksi yusrefi efu yu o man sorgu a pikin disi. Ma yu no abi fu bruya. Papa nanga mama di abi wan siki pikin ben man pasa den srefi sortu problema disi nanga bun bakapisi. Wi o poti prakseri na dri problema di kan miti yu, èn wi o luku fa Bijbel kan yepi yu.

PROBLEMA 1: YU NO MAN BRIBI TAKI YU KISI WAN SIKI PIKIN.

Furu papa nanga mama e sari srefisrefi te den e kon sabi taki den kisi wan siki pikin. Juliana, wan mama na ini Meksikow, e taki: „Di den datra taigi mi taki Santiago, a boi fu wi, no ben o man waka, dan mi no ben man bribi en. A sani dati broko mi srefisrefi.” Kande tra sma e firi leki Villana, wan mama na ini Italiakondre.  A ben taki: „Mi bosroiti fu meki wan pikin aladi a yari di mi abi ben kan meki taki mi kisi wan siki pikin. Now, di a boi fu mi siki fu di a abi downsyndroom, dan mi feni taki na mi srefi suku en.”

Efu a pikin fu yu siki, dan a kan taki yu e bruya, noso kande yu feni taki na yu abi a fowtu fu a sani dati. Ma a bun fu sabi taki a no yu wawan e firi so. Di Gado meki libisma dan a no ben meki den fu kon siki (Genesis 1:27, 28). Fu dati ede te papa nanga mama kon si taki den kisi wan siki pikin, dan a sani dati no makriki gi den. Fu taki en leti, kande yu o „sari” fu di yu no kisi wan gosontu pikin. A o teki ten fu kon frustan fa yu e firi èn fu fiti yusrefi na a nyun situwâsi fu yu.

Ma fa a de te yu e denki taki na yu abi a fowtu taki a pikin fu yu siki? Hori na prakseri taki nowan sma e frustan krin san e meki taki wan pikin e kon siki. Kande a pikin kon siki fu di a siki dati de na ini yu famiri. Son leisi a e kon fu di yu e tan na wan spesrutu presi, noso kande na fu tra sani ede. Ma kande yu wani gi yu patna a fowtu. No du dati. A moro bun te yu e wroko makandra nanga yu patna èn te yu e luku san na a moro bun fasi fa yu kan sorgu gi yu pikin.Preikiman 4:9, 10.

WAN SANI DI YU KAN DU: Leri sabi moro fu a siki fu yu pikin. Bijbel e taki: „Na koni o bow wan osofamiri èn a koni fu man si sani krin o meki na osofamiri kon tranga.”Odo 24:3.

Yu kan leri furu fu datra èn fu buku di e taki fu gosontu afersi. Te yu e pruberi fu kon sabi moro fu a siki fu yu pikin, dan yu musu si dati neleki te yu e leri wan nyun tongo. Na a bigin, a o muilek, ma yu man leri a nyun tongo.

Carlo nanga Mia, di kari na a bigin, ben suku rai na a datra fu den èn na wan organisâsi di e poti prakseri na pikin di abi a srefi siki leki a boi fu den. Den e taki: „A sani disi yepi wi fu kon frustan sortu problema wi ben kan fruwakti, èn a yepi wi tu fu kon sabi sortu sani wan sma di abi downsyndroom kan du. Wi si taki awansi a boi fu wi ben siki, toku a libi fu en no ben o abi fu muilek so, leki fa wi ben denki. A sani disi ben de wan bigi trowstu gi wi.”

PRUBERI FU DU DISI: Poti prakseri na san a pikin fu yu man du. Du sani makandra leki osofamiri. Te a pikin fu yu e leri fu du srefi wan pikin sani, dan no draidrai fu prèise en èn fu prisiri makandra nanga en.

PROBLEMA 2: YU WERI SREFISREFI ÈN YU E FIRI LEKI YU DE YU WAWAN.

Kande yu feni taki a e teki ala yu krakti fu sorgu gi a siki pikin fu yu. Jenney, wan mama na ini Nyun Zeeland, e taki: „A boi fu mi abi spina bifida (wan siki di e meki taki sma no man waka). Wan tu yari baka di mi kon sabi disi, dan iniwan leisi te mi ben e pruberi fu du wan tra wroko na ini na oso, mi ben e weri srefisrefi èn pikinpikin sani ben e meki mi krei.”

Wan tra sani, na taki yu kan firi leki yu de yu wawan. Wan papa di nen Ben, abi wan boi di malengri èn en di abi problema fu moksi nanga sma. Ben e taki: „Furu sma noiti no o man frustan fa wi libi de.” Kande yu e angri fu taki nanga wan sma. Ma fu di furu fu den mati fu yu abi gosontu pikin, meki yu no wani taigi den fa yu e firi.

WAN SANI DI YU KAN DU: Aksi sma fu yepi yu. Te yu e kisi yepi, dan yu musu teki a yepi dati tu. Juliana, di wi kari na a bigin, e taki: „Son leisi, mi nanga mi masra e syen fu aksi yepi.” A e taki moro fara: „Ma mi kon si taki wi no man du ala sani wisrefi. Te tra sma e yepi wi, dan wi no e firi leki wi de wi wawan.” Efu wan bun mati noso wan famiriman wani sidon nanga yu pikin na wan demakandra noso na wan Kresten konmakandra, dan no syen fu teki a yepi dati. Wan odo na ini Bijbel e taki: „Wan trutru mati e sori lobi ala ten. En na wan brada di gebore fu te nowtu de.”Odo 17:17.

Luku yu eigi gosontu bun. Neleki fa wan ambulance musu lai oli fu man tyari sikisma go na ati-oso, na so yu musu krakti yusrefi tu fu man sorgu bun gi yu pikin. Sobun, nyan bun, oefen yu skin, èn rostu te dati de fanowdu. Javier, di abi wan malengri boi, e taki en so: „A boi fu mi no man waka, èn na mi e tyari en go na ala sei. Dati meki mi e pruberi fu nyan bun, bika te yu luku en bun, dan na mi na en futu!”

Fa yu kan feni ten fu luku yu gosontu? Son papa nanga mama e meki mofo taki te wan fu den e luku a pikin, dan a trawan kan rostu èn du wan tu sani gi ensrefi. A no makriki, ma yu o abi fu tapu nanga wan tu sani di no de so prenspari, fu man tan abi wan bun gosontu. Ma a de neleki fa Mayuri, wan mama na ini India, e taki: „Te fu kaba yu e teki gwenti.”

Taki nanga wan bun mati fu yu. Srefi mati di no abi siki pikin kan de wan trowstu gi yu. Yu kan begi  Yehovah Gado tu fu yepi yu. Begi e yepi trutru? Yazmin abi tu pikin di abi taaislijmziekte (wan siki di e meki taki den no man bro bun). A e taki: „Son leisi a ben hebi so te gi mi taki a ben gersi leki mi ben o dede.” Ma a e taki moro fara: „Mi e begi Yehovah fu yepi mi èn fu gi mi krakti. Te mi du dati, dan mi e firi leki mi man go doro.”Psalm 145:18.

PRUBERI FU DU DISI: Luku san yu e nyan, o furu yu e oefen yu skin, èn efu yu e sribi nofo. Luku efu yu kan tapu nanga sani di no de so prenspari, so taki yu kan sorgu taki yu tan gosontu. Tan tyari kenki kon efu dati de fanowdu.

PROBLEMA 3: YU E POTI MORO PRAKSERI NA A SIKI PIKIN LEKI NA DEN TRA SMA NA INI NA OSOFAMIRI.

Te wan pikin siki, dan dati kan meki taki a famiri no man nyan den sani di den ben gwenti nyan, den no o man go moro na ala presi, èn a papa nanga mama no o man poti so furu prakseri moro na ibriwan fu den pikin. A sani disi kan meki taki den tra pikin firi leki a papa nanga mama no abi ten gi den. Boiti dati, a siki pikin ben kan teki so furu ten fu a papa nanga mama, taki den no abi ten moro gi makandra. Lionel, wan papa na ini Liberia, e taki: „Son leisi mi wefi e taki dati na en wawan e sorgu gi a boi fu wi èn taki mi no e broko mi ede nanga en. Mi feni taki a e broko mi saka èn son leisi mi e piki en baka.”

WAN SANI DI YU KAN DU: Fu man gi ala den pikin fu yu a dyaranti taki yu lobi den, dan a bun fu du den sani di den lobi makandra nanga den. „Son leisi, wi e du wan sani di a bigi boi fu wi lobi, awansi na nyan nomo wi e go nyan na a presi pe a lobi go nyan.”

Sori taki yu e broko yu ede nanga ala den pikin fu yu

Fu man sorgu taki a trowlibi fu yu e tan waka bun, dan yu musu taki nanga a patna fu yu èn begi nanga en. Aseem, wan papa na ini India, abi wan boi di abi fadonsiki. A e taki: „Son leisi mi nanga mi wefi weri so te èn wi no sabi san wi musu du. Toku wi e teki ten fu sidon taki èn fu begi nanga makandra. Ibri mamanten, fosi den pikin fu wi wiki, wi e taki nanga makandra fu wan Bijbeltekst.” Tra trowpaar e teki ten fu taki krin nanga makandra fosi den e go sribi. Te unu gwenti taki krin nanga makandra èn te unu e begi fayafaya, dan dati o tranga a trowlibi fu unu na ten te a libi hebi gi unu (Odo 15:22). Wan trowpaar e taki: „Wan tu fu den moro moi momenti fu wi libi leki trowpaar, ben de na a ten di a libi ben hebi srefisrefi gi wi.”

PRUBERI FU DU DISI: Prèise den tra pikin fu yu gi iniwan sani di den e du fu yepi a siki pikin fu yu. Taigi den nanga a patna fu yu ibri tron baka taki yu lobi den èn taki yu breiti nanga den.

TAN ABI WAN BUN DENKI FU SANI

Bijbel e pramisi taki heri esi Gado o puru ibri siki di e pina yonguwan noso owruwan (Openbaring 21:3, 4). Na a dei dati, „nowan sma di e tan na ini a kondre o taki: ’Mi siki.’” *Yesaya 33:24.

Na a srefi ten, yu kan abi bun bakapisi awansi yu abi wan siki pikin. Carlo nanga Mia di kari kaba e taki: „No lasi-ati te a gersi leki noti e go bun. Tan prakseri den moi sani fu yu pikin, bika furu moi sani de.”

^ paragraaf 3 Wi kenki den nen na ini na artikel disi.

^ paragraaf 29 Na kapitel 3 fu a buku San Bijbel e leri wi trutru? yu kan leisi moro fu a pramisi di Bijbel e gi taki sma o gosontu dorodoro. Na Yehovah Kotoigi tyari en kon na doro.

AKSI YUSREFI DEN SANI DISI . . .

  • San mi e du fu sorgu taki mi skin no e kon swaki, taki mi no e lasi-ati, èn taki mi e tan abi wan bun matifasi nanga Gado?
  • O ten ben de a lasti leisi di mi prèise wan fu den tra pikin fu mi fu di a yepi mi?