Go na content

Go na table of contents

Wan Bijbel nen na tapu wan owruten prapi

Wan Bijbel nen na tapu wan owruten prapi

Na ini 2012, sabiman fu owruten sani feni pikinpikin pisi fu wan prapi di ben owru sowan 3000 yari. Ondrosukuman ben breiti srefisrefi. Fu san ede a sani disi ben prenspari so? A no den pisipisi prapi ben prenspari, ma na a sani di ben skrifi na den tapu.

Di sabiman ben man poti ala den pisi kon na wan te fu kaba, dan den ben man si san na den wortu di ben skrifi na ini a tongo fu den Kanansma. Na tapu a prapi ben skrifi: „Esbâal Ben [manpikin fu] Beda.” Disi na a fosi leisi di sabiman feni a nen disi na tapu wan owruten sani.

Fu taki en leti, Bijbel e taki tu fu ete wan Esbâal. A ben de wan fu den manpikin fu Kownu Saul (1 Kron. 8:33; 9:39). Professor Yosef Garfinkel, di ben de wan fu den sma di feni a prapi, e taki: „A moi fu si taki a nen Esbâal skrifi na ini Bijbel èn now sabiman feni sani tu pe a nen disi skrifi na tapu èn taki soso na ini a ten di Kownu David ben e tiri sma ben abi a nen disi.” Son sma e denki taki den ben e gebroiki a nen disi soso na a ten dati. Disi na ete wan buweisi di e sori taki den sani di sabiman feni e horibaka gi san Bijbel e taki.

Wan tra presi na ini Bijbel, a nen Esbâal skrifi leki Isboset. Den poti „boset” na ini a presi fu a pisi „bâal” (2 Sam. 2:10). Fu san ede? Ondrosukuman e taki: „Soleki fa a sori, dan sma no ben wani gebroiki a nen Esbâal na ini a buku 2 Samuel, fu di a ben e memre den na Bâal, a gado fu alen. Ma a trutru nen . . . de fu feni na ini a buku Kroniki.”