Go na content

Go na table of contents

Ninefei ben de wan foto nanga bigi gebow nanga monumenti

Yu ben sabi a sani disi?

Yu ben sabi a sani disi?

San pasa nanga Ninefei baka a ten fu Yona?

NA A ten fu a yari 670 Fosi Krestes, Asiria ben de a moro bigi kownukondre na grontapu. Soleki fa a website fu a British Museum e taki, dan a kownukondre disi „ben bigin na Siprus na west-sei te go miti Iran na owstusei, èn wan ten ben de srefi taki a ben e doro te na Egepte”. A mamafoto Ninefei ben de a moro bigi foto na grontapu. Na ini a foto dati yu ben abi bun bigi monumenti, moi dyari, bigi palèisi nanga bun bigi bibliotheek. Tapu den skotu fu owruten Ninefei yu man si taki Kownu Asurbanipal ben kari ensrefi „kownu fu grontapu”, neleki fa den tra Asiria kownu ben gwenti du. Na a ten dati a ben gersi leki nowan sma ben man wini Asiria nanga Ninefei.

A Gran Kownukondre Asiria ben de a moro bigi kownukondre na a ten dati

Ma na a pisi ten di Asiria ben pôpi èn di a ben abi bigi makti, wan profeiti fu Yehovah di ben nen Sefanya ben taki: „[Yehovah] o pori Asiria. A o meki Ninefei tron wan brokopresi èn wan presi di no abi watra neleki wan sabana.” Nahum, wan tra profeiti fu Yehovah, taki tu: „Un musu fufuru solfru èn un musu fufuru gowtu . . . A foto leigi! Noti no de na ini en moro. A tron wan brokopresi. . . . Ala sma di o si yu, o lon gowe fu yu. Den o taki: ’Sma fufuru sani fu Ninefei nanga tranga!’” (Sef. 2:13; Na 2:9, 10; 3:7) A kan taki di sma yere den profeititori disi, den aksi densrefi efu a sani dati ben o man pasa trutru èn efu sma ben o man wini sowan bigi foto. Kande nowan sma ben e bribi taki disi ben o pasa.

Ninefei kon tron wan brokopresi!

Ma toku a pasa! Na a kaba fu den yari seibi hondro Fosi Krestes, den Babilonsma nanga den Mediasma kon feti nanga Asiria èn den wini a foto. Te fu kaba nowan sma ben e libi moro na ini Ninefei èn baka wan pisi ten sma frigiti a heri foto disi! Wan buku fu Metropolitan Museum of Art na New York taki: „Baka den yari 700 nowan sma ben e libi moro na ini a foto disi èn a ben beri na ondro doti. Na soso te sma ben e leisi Bijbel, den ben kan leisi wan sani fu Ninefei.” Wan tra artikel e taki dati na a bigin fu den yari 1800 „nowan sma ben e bribi taki Asiria ben abi sowan bigi foto na ini a ten di pasa” (Biblical Archaeology Society Online Archive). Ma na ini 1845, Austen Henry Layard, wan sabiman di e ondrosuku owruten sani, bigin diki a foto Ninefei komoto na ini a doti. Den sani di a feni drape sori taki a Ninefei fu owruten ben de wan makti foto.

Den profeititori di e taki fu Ninefei kon tru soifri leki fa Gado taki. Dati meki wi no abi fu tweifri taki den Bijbel profeititori di e taki fu a kaba fu den tirimakti fu a ten disi o kon tru seiker.​—Dan. 2:44; Openb. 19:15, 19-21.