Go na content

Bijbel e taki dati wi musu pai kerki wan di fu tin pisi fu wi moni?

Bijbel e taki dati wi musu pai kerki wan di fu tin pisi fu wi moni?

A piki fu Bijbel

 Gado ben taigi den Israelsma fu owruten taki den ben musu gi wan di fu tin pisi a fu san den abi fu horibaka gi a tru anbegi. Den ben musu du dati ibri yari. A taigi den: „Ibri yari te unu koti a nyanyan na den gron, dan un musu puru wan di fu tin pisi fu ala a nyanyan èn poti dati aparti.”​—Deuteronomium 14:22.

 A komando disi ben de ini a Wet fu Moses, wan wet di Gado ben gi Israel fu owruten. Kresten no abi fu hori a Wet fu Moses. Dati meki den no abi fu gi Gado wan di fu tin pisi fu san den abi (Kolosesma 2:13, 14). Na presi fu dati, ibri Kresten musu gi moni „soleki fa a bosroiti na ini en ati. A no musu du dati nanga krutukrutu noso fu di sma dwengi en, bika Gado lobi a sma di e gi sani nanga prisiri.”​—2 Korentesma 9:7.

 O ten sma na ini Bijbel ben e gi wan di fu tin pisi fu san den abi?​—Na „Owru Testamenti”

 A pisi fu Bijbel di sma gwenti kari na Owru Testamenti e taki difrenti leisi fu sma di ben pai wan di fu tin pisi fu san den ben abi. Nofo tron disi ben abi fu du nanga den Israelsma di ben musu hori a Wet di Gado gi Moses. Ma Bijbel e taki tu fu wan tu sma di ben libi fosi a ten dati èn di ben gi wan di fu tin pisi tu fu san den abi.

Fosi a ten a di Gado gi den Israelsma a Wet fu Moses

 A fosi sma di gi wan di fu tin pisi fu san a ben abi ben de Abram (Abraham) (Genesis 14:18-20; Hebrewsma 7:4). Wan leisi Abram gi a man di ben de kownu nanga priester fu Salem wan di fu tin pisi fu den sani fu en leki kado. Bijbel no e taki dati Abraham noso en pikin du a sani disi bakaten.

 A di fu tu sma na ini Bijbel di gi wan di fu tin pisi fu san a ben abi, na Yakob, a granpikin fu Abraham. A pramisi taki efu Gado ben o blesi en, a ben o gi en „wan di fu tin pisi fu ala sani” di a ben o kisi (Genesis 28:20-22). Son Bijbel sabiman e taki dati a kan taki Yakob tyari meti leki ofrandi fu pai a di fu tin pisi disi. Aladi Yakob pramisi taki a ben o du a sani disi, toku a no fruwakti taki tra sma na ini en osofamiri du a srefi tu.

Na a ten di Gado gi den Israelsma a Wet fu Moses

 Gado ben taigi den Israelsma fu owruten taki den musu gi wan di fu tin pisi fu san den abi so taki den ben kan horibaka gi a tru anbegi.

  •   Nanga a di fu tin pisi di den Israelsma ben gi, den ben man sorgu den priester nanga den tra Leifisma di no ben abi gron fu densrefi fu prani (Numeri 18:20, 21). Te den Leifisma di no ben de priester ben kisi a di fu tin pisi fu den tra Israelsma, dan den ben musu puru a moro bun pisi fu san den kisi èn gi den priester ’wan di fu tin pisi’ fu dati.​—Numeri 18:26-29.

  •   Soleki fa a sori, dan ete wan leisi ini a yari den Israelsma ben musu gi wan di fu tin pisi fu san den abi. Disi ben o de gi a heri pipel, awinsi den no ben de fu a lo fu Leifi (Deuteronomium 14:22, 23). Den osofamiri ben e gebroiki en te den ben o hori den spesrutu fesa èn son yari den ben e gebroiki a di fu tin pisi disi fu yepi den pôti sma nanga san den ben abi fanowdu.​—Deuteronomium 14:28, 29; 26:12.

 Fa sma ben sabi omeni den ben musu gi? Ibri yari den Israelsma ben e poti wan di fu tin pisi fu den sani di den ben prani na wan sei (Lefitikus 27:30). Efu den ben bosroiti fu gi moni na presi fu a di fu tin pisi fu san den ben prani, dan a moni dati ben musu abi a srefi waarde leki den sani di den ben o gi nanga ete wan di fu feifi pisi fu a moni dati (Lefitikus 27:31). Gado ben taigi den tu fu gi en „ibri di fu tin kaw noso skapu”.​—Lefitikus 27:32.

 Te den Israelsma ben e teri den meti fu den, dan den ben musu gi Gado ibri di fu tin meti di ben e komoto na ini den pen. A Wet ben taki dati den no ben musu luku efu a meti bun èn den no ben man kenki en gi wan trawan. Boiti dati, den no ben mag gi moni na presi fu den meti disi (Lefitikus 27:32, 33). Den ben mag du dati soso nanga den di fu tin meti di den ben poti na wan sei gi den fesa di ben e hori ibri yari. Disi ben o meki en moro makelek gi den Israelsma di ben musu waka a langa pasi fu go na den fesa.​—Deuteronomium 14:25, 26.

 O ten den Israelsma ben e pai a di fu tin pisi? Ibri yari den Israelsma ben e gi Gado wan di fu tin pisi fu san den abi (Deuteronomium 14:22). Ma ibri di fu seibi yari ben de wan sabat-yari èn na ini a yari dati den Israelsma no ben abi fu wroko èn den no ben e prani noti (Lefitikus 25:4, 5). Dati meki na a kotiten den no ben abi fu poti wan di fu tin pisi fu den sani fu den na wan sei. Ma ibri dri yari èn ibri siksi yari den Israelsma ben musu gi den pôti sma nanga den Leifisma wan di fu tin pisi fu san den abi. Disi den ben musu du fosi a Sabat-yari doro.​—Deuteronomium 14:28, 29.

 Sortu strafu sma ben kisi efu den no ben pai a di fu tin pisi? A Wet fu Moses no ben taki dati den ben musu strafu wan sma te a no gi wan di fu tin pisi fu san a abi. Den Israelsma ben e pai, fu di den ben sabi taki dati na a yoisti sani fu du, a no fu di den ben o kisi strafu. Den ben musu fruklari na fesi Gado taki den gi en wan di fu tin pisi fu den sani di den koti èn den ben musu aksi en fu blesi den gi dati (Deuteronomium 26:12-15). Te wan sma no ben pai Gado a di fu tin pisi fu san a abi, dan a ben de gi Gado leki na fufuru den fufuru wan sani fu en.​—Maleaki 3:8, 9.

 A ben de wan hebi sani fu pai Gado wan di fu tin pisi? Nôno. Gado ben pramisi a pipel taki efu den gi en a di fu tin pisi fu san den abi, dan a ben o blesi den so te taki den no ben o mankeri nowan sani (Maleaki 3:10). Ma te a pipel no ben gi en a di fu tin pisi fu san den abi, dan den ben e pina. Gado no ben e blesi den moro èn den priester nanga den Leifisma no ben man yepi a pipel moro fu dini Yehovah, fu di densrefi ben musu go wroko den eigi gron.​—Nehemia 13:10; Maleaki 3:7.

 O ten sma na ini Bijbel ben e gi wan di fu tin pisi fu san den abi?​—A „Nyun Testamenti”

 Di Yesus ben de wan libisma na grontapu, futuboi fu Gado ben musu gi wan di fu tin pisi ete fu san den abi. Ma baka di Yesus dede, a wet disi no ben de moro.

Na a ten fu Yesus

 A pisi fu Bijbel di sma gwenti kari a Nyun Testamenti e sori taki den Israelsma ben e gi Gado wan di fu tin pisi ete di Yesus ben de na grontapu. Yesus taki dati den ben musu fu du disi, ma a ben e krutu den kerki fesiman fu di ben e pai a di fu tin pisi, ma toku den ben e ’frigiti den moro prenspari sani fu a Wèt di e taki dati den musu krutu sani na wan reti fasi, taki den musu abi sari-ati èn taki den musu tai hori na Gado.’​—Mateyus 23:23.

Baka di Yesus dede

 Baka di Yesus dede, sma no ben abi fu pai wan di fu tin pisi moro. Di Yesus gi en libi leki wan lusu-paiman, a dede fu en tyari wan kaba kon na a Wet fu Moses. Dati meki sma no abi fu hori a komando moro fu pai Gado „wan di fu tin pisi fu den gudu fu den”.​—Hebrewsma 7:5, 18; Efeisesma 2:13-15; Kolosesma 2:13, 14.

a „Na ini Bijbel ten, sma ben musu poti wan di fu tin pisi fu san den abi na wan sei. . . . Nofo tron den ben du en gi na anbegi fu den.”​—Harper’s Bible Dictionary, bladzijde 765.