Alu i mataupu o loo iai

Alu i le lisi o mataupu

FAATALANOAGA | FAN YU

Faamatala e se Tasi e Faia Polokalame mo Komepiuta Lona Faatuatuaga

Faamatala e se Tasi e Faia Polokalame mo Komepiuta Lona Faatuatuaga

NA AMATA le galuega a Dr. Fan Yu o se tagata suʻesuʻe faamatematika i le China Institute of Atomic Energy, e latalata i Beijing. I lenā taimi e leʻi talitonu o ia e iai se Atua, ae na talitonu i le evolusione. Ae i le taimi nei, ua talitonu o ia na foafoaina e le Atua le ola. Na fesiligia o ia e le Ala Mai! e faatatau i lona faatuatuaga.

Seʻi faamatala mai lou talaaga faamolemole.

Na ou fanau i le 1959 i le aai o Fuzhou, i le itumalo o Jiangxi i Saina. I le valu o oʻu tausaga, na pagatia ai le atunuu ona o aafiaga mai i le Fouvalega Faaleaganuu (Cultural Revolution). Na avea loʻu tamā o se inisinia o galuega ma felaʻuaʻiga, ma na faatonuina o ia e fausia se auala mo nofoaafi i se vaomatua e fai si mamao. Mo le tele o tausaga, e na o le faatasi ona asiasi mai loʻu tamā i lo matou aiga. I lenā taimi sa ou nofo ai i loʻu tinā, sa faiaʻoga i se aʻoga tulagalua. Na ma nonofo i totonu o le lotoā o lenā aʻoga. I le 1970 na ma siitia ai i Liufang, o se nuu mativa i se vaega maotua o le itumalo o Linchuan, ma sa utiuti meataumafa.

O le ā na talitonu i ai lou aiga?

E leʻi fiafia loʻu tamā i lotu ma faiga faapolotiki. Sa lotu Puta loʻu tinā. Na aʻoaʻoina aʻu i le aʻoga na teʻi lava ua iai le ola, ma na ou talitonu i mea na fai mai ai oʻu faiaʻoga.

Aiseā na e fiafia ai i le matematika?

Na ou fiafia i le matematika, ona sa aofia ai le saʻilia o le moni o se mea e ala i faamaoniga maumaututū. I le 1976 na maliu ai Mao Tse-tung, o lē na taʻitaʻia le fouvalega faaleaganuu. E leʻi umi talu lenā taimi, ae ou aʻoga loa i le iunivesite. Na avea le matematika ma aʻu mataupu autū. Ina ua maua laʻu faailoga maualuga e taʻua o le master, na ou galue ai loa i se galuega e tele ina faaaogā ai suʻesuʻega faamatematika mo le gaosia o malosiaga faaniukilia.

O le ā sou manatu i le taimi muamua e faatatau i le Tusi Paia?

I le 1987, na ou sau ai i le Iunaite Setete ina ia suʻe laʻu faailoga e sili ona maualuga o le doctor i le Texas A&M University. Na ou iloa o le toʻatele o tagata i Amerika, e talitonu i le Atua ma faitau i le Tusi Paia. Na ou faalogo foʻi o loo i le Tusi Paia le tele o fautuaga aogā, o lea na ou manatu ai loa e tatau ona ou faitau i ai.

Na foliga mai e aogā aʻoaʻoga a le Tusi Paia. Peitaʻi sa iai isi vaega na faigatā ona ou malamalama i ai, ma e leʻi umi ae ou lē toe faitauina loa le Tusi Paia.

Na faapefea ona toe faaosofia lou naunau i le Tusi Paia?

E fou iā te aʻu le manatu e iai Lē na foafoaina mea, o lea na ou filifili ai loa e faia ni aʻu saʻiliʻiliga i lea mataupu

I le 1990, na asiasi mai ai se Molimau a Ieova i loʻu fale ma faailoa mai faamatalaga o loo i le Tusi Paia e faatatau i se lumanaʻi lelei mo tagata. Na ia faia se fuafuaga e ō mai se ulugalii e toe asia aʻu, ma fesoasoani mai ina ia ou malamalama i le Tusi Paia. Mulimuli ane na amata ona suʻesuʻe e laʻu avā o Liping le Tusi Paia; sa ia aʻoaʻoina le mataupu o le physics i totonu o se aʻoga maualuga i Saina ae e leʻi talitonu i le Atua. Na ma aʻoaʻoina mai i le Tusi Paia e faatatau i le amataga mai o le ola. E fou iā te aʻu le manatu e iai Lē na foafoaina mea, o lea na ou filifili ai loa e faia ni aʻu saʻiliʻiliga i lea mataupu.

O ā ni iʻuga na e maua mai i au saʻiliʻiliga?

I le avea ai ma se tagata tomai i le matematika, na aʻoaʻoina ai aʻu e suʻesuʻe le saʻo aʻiaʻi o le auala e maua ai le iʻuga o se mea. Na ou aʻoaʻoina ai foʻi pe afai na tupu faafuaseʻi le ola, sa tatau ona iai muamua ni polotini. O lea na ou taumafai ai e suʻesuʻe pe e iai se auala e faia aʻe ai e le polotini o ia lava. O polotini o ni vaega ninii e pito sili ona lavelave, ma atonu e faitau afe polotini eseese i meaola taʻitasi ma e eseese foʻi auala e gaoioi ai. E pei o le toʻatele, na ou iloa o le faafuaseʻi lava ona iai o polotini o se mea e lē taitai ma e lē mafai ona tupu. Ou te leʻi faitau i se talitonuga o le evolusione o loo faamatalaina ai, pe faapefea i nei vaega ninii e pito sili ona lavelave ona faia aʻe i latou lava, pe faamatalaina ai foʻi na teʻi lava ua iai meaola e manaʻomia polotini. Iā te aʻu, o loo faasino atu nei mea moni i Sē e mafai ona foafoaina mea.

Na faapefea ona e mautinoa o le Tusi Paia e mai i le Atua?

A o faaauau pea ona ou suʻesuʻe faatasi ai ma le fesoasoani a Molimau a Ieova, na ou aʻoaʻoina ai o loo faamatala auʻiliʻili i le Tusi Paia valoaga ua faataunuuina. Na amata foʻi ona ou iloa aogā o le faatatauina o mataupu silisili o le Tusi Paia. Na ou tomānatu, ʻE faapefea i tusitala o le Tusi Paia o ē na soifua i le faitau afe o tausaga ua mavae, ona tusia fautuaga atamai o loo aogā pea i aso nei?’ Na faasolosolo lava ona ou iloa o le Tusi Paia, o le Afioga a le Atua.

Aiseā o loo faaauau ai pea ona e mautinoa e iai Lē na foafoaina mea?

Pe a ou mafaufau i mea o loo faia aʻe ai le natura, ou te matuā talitonu ai i Lē na foafoaina mea. I le taimi nei o loo oʻu galue i le faia o polokalame mo komepiuta, ma e masani ona ou maofa i le auala e sili atu ai mea e mafai ona fai e o tatou faiʻai nai lo o komepiuta. O se faaaʻoaʻoga, o le ofoofogia o le auala e iloa ai e o tatou faiʻai talanoaga. O le toʻatele e faigofie ona malamalama i talanoaga lea e aofia ai fuaiupu e lē uma, ʻata, tale, fesasiaʻi o le tautala, faaleoina o upu, siʻuleo, pisapisaō, po o le nenefu foʻi o le telefoni. Atonu e te manatu i na tulaga o ni mea masani. Ae e lē faatauvaa nei mea i le manatu o sē e faia polokalame mo komepiuta. E oo lava foʻi i masini faaonapōnei e iloa tala o loo fai atu, e lē mafaatusalia i le faiʻai o le tagata.

I le lē pei o komepiuta lavelave, e iloa e o tatou faiʻai faalogona, faaleoga o upu, ma le tagata i lona leo. O loo suʻesuʻeina e i latou o loo faia polokalame i komepiuta, le auala e mafai ai e komepiuta ona faataʻitaʻi le tomai o loo i le faiʻai e iloa ai talanoaga. O le faia faapea, ua latou suʻesuʻeina ai galuega a le Atua.